Gezonde varkens in gezonde stal

Risico’s omtrent insleep van ziekten zijn mede afhankelijk van de omgevingsfactoren en verschillen per bedrijf. Hiervoor kunnen verschillende maatregelen getroffen worden, zoals technieken om de kwaliteit van de ingaande lucht te borgen, plaatsen van omheining voor wilde zwijnen en een abonnementsdienst voor ongediertebestrijding.
De veehouder kan veel ziektes voorkomen door dieren onder goede omstandigheden te houden en hygiënisch te werken. Goed eten, hygiëne en een veilige omgeving zijn belangrijke voorwaarden voor een gezond leven. Met de focus op diergezondheid bij de bouw van een nieuwe stal is naast goede medische zorg, een integrale benadering essentieel om te komen tot optimale omstandigheden. Daarvoor moeten de bedrijfsinrichting en het management voor klimaat, water, voeding en hygiëne  goed geregeld zijn 

Dagontmesting

Bijna alle stallen die de laatste jaren werden gebouwd zijn voorzien van luchtwassers. Een luchtwasser verbetert echter de luchtkwaliteit buiten de stal maar doet niets voor de lucht in de stal. Naast de kosten (investering, hoge jaarkosten door energieverbruik, onderhoud), de arbeidsintensiteit en de risico’s (storingsgevoelig en gevaarlijke zuren) is het een oplossing die de kostprijs verhoogt maar verder geen waarde toevoegt aan het product. 
Dagontmesting is daarentegen een aanpak bij de bron. Met dagontmesting verbetert het welzijn en de gezondheid van de varkens doordat de dieren niet langer bovenop hun eigen mest gehouden worden en minder bacteriën en geur uit de mest terug in de stal kan komen. Daarnaast biedt een systeem met dagontmesting kansen voor het opwekken van duurzame energie omdat dagverse mest zeer geschikt is voor vergisting. Er komt namelijk tot wel 5 keer meer gas uit dan uit oude mest en je hoeft dus minder of geen fossiele brandstof meer in te kopen.

Praktisch en werkbaar

De inrichting van de stal is grotendeels bepalend voor de diergezondheid in de stal. Looplijnen moeten praktisch ingevuld worden om een vuile en schone weg en hygiënesluis te creëren. Protocollen voor bezoekers  moeten efficiënt, praktisch en duidelijk zijn. De ziekenboeg moet voldoende plek bieden en gescheiden van de gezonde dieren gesitueerd zijn. Wanneer deze punten niet duidelijk zijn of onpraktisch werken, is het waarschijnlijk lastig om te garanderen dat het protocol 100% wordt nageleefd. Dat is zonde van de tijd en energie die er wel in is gestoken. Om hygiëne te bevorderen moet er voldoende gelegenheid op het erf zijn voor het wassen van handen en 
laarzen.

Gezond water

Water is een belangrijk bestanddeel van het dagelijks menu en smakelijk water van goede kwaliteit is 
cruciaal voor een goede gezondheid. Hoe beter varkens drinken, hoe beter ze eten. Dat is gunstig 
voor de groei, voederconversie, de gezondheid en daarmee het welzijn. 
Dikke kunststof leidingen met dode stukken, lage druk, drinkbakjes en medicijnen verstrekken over het water zijn funest voor de waterkwaliteit. Kies liever voor dunne RVS leidingen, bijtnippels direct op de leiding, constante doorstroming en neem regelmatig monsters (in de afdeling bij de varkens aan de nippel) om de kwaliteit te laten onderzoeken.

Kritische succesfactoren

Het is bekend dat factoren als speenleeftijd, wel/geen pleegzeugen, hokbezetting en klimaat 
van grote invloed zijn  op de gezondheid van varkens. Met name de eerste weken vanaf de 
geboorte in de kraamafdeling tot een paar weken na het spenen in de biggenafdelingen, bepalen 
grotendeels de gezondheid voor de rest van het leven tot aan de slacht. Zorg voor voldoende 
kraamhokken en gespeende biggenplekken want dat betaalt zich in de 
vleesvarkensafdeling zeker terug.  
De laatste jaren zijn de groepsgroottes steeds groter geworden. Met grote groepen dieren in een hok is het belangrijk dat de hokken dusdanig ingericht zijn dat alle dieren gemakkelijk te controleren zijn om te voorkomen dat een ziek dier over het hoofd wordt gezien. Terugkerende handelingen zoals opleggen, wegen, verplaatsen of laden van te leveren varkens moeten efficiënt en gemakkelijk gedaan kunnen worden en verdienen zich naast het plezierig werken door de jaren heen door de tijdsbesparing terug. 

Neem voor meer informatie over varkensgezondheid contact op met Suzanne Verhoeven via s.verhoeven@connectingagriandfood.nl . Connecting Agri and Food is een dochterorganisatie van DLV Advies.