Extensiveringsregeling

U kunt subsidie aanvragen wanneer u een melkveehouderijbedrijf heeft. In uw melkveehouderij is er:  

• minimaal 80% aan grasland op landbouwareaal voor de melkveehouderij 

• minimaal 70% stikstofdierexcretie uit melk- en kalfkoeien 

• minimaal 50 kilogram stikstofdierexcretie per hectare 

Er kunnen ook andere partijen deelnemen aan het samenwerkingsverband, zoals natuurorganisaties. Alleen de extensiveringsmaatregelen zijn gericht op melkveehouderijen.  

Dit heeft te maken met de wet- en regelgeving rondom derogatie. Melkveehouderijen die gebruik maken van derogatie moeten aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moeten derogatiebedrijven over minimaal 80% grasland beschikken. 

Grasland is goed voor de waterkwaliteit. Gras houdt namelijk meer stikstof vast dan bijvoorbeeld mais. Daardoor komt er minder stikstof in het water terecht. Ook dierenwelzijn speelt een rol. Weidegang wordt zoveel mogelijk gestimuleerd.  

• blijvend grasland (gewascode 265)
• tijdelijk grasland (gewascode 266)
• natuurlijk grasland met landbouwactiviteiten (gewascode 331)

Een melkveehouderij met 100 hectare landbouwareaal heeft minimaal 80 hectare grasland. Bij het aanvragen van de subsidie tekent u alle percelen landbouwareaal in op de digitale aanvraagkaart. U berekent daarbij het percentage grasland van uw landbouwareaal.

Minimaal 70% van de stikstofdierexcretie moet uit melk- en kalfkoeien komen (diercategorienummer 100) (zie berekening stikstofdierexcretie vraag 13).

Een melk- en kalfkoe (diercategorienummer 100) heeft bij een gemiddelde melkproductie van 8.500 kilogram melk per jaar en ureumgetal van 19 een stikstofexcretie van 114 kg per koe/jr bij drijfmest (tabel 6).

Een pink (diercategorienummer 102) heeft een stikstofexcretie van 66,9 kg per dier/jr bij drijfmest (tabel 4)

Een kalf (diercategorienummer 101) heeft een stikstofexcretie van 32,3 kg per dier/jr bij drijfmest (tabel 4).

Bij 100 melkkoeien is de rekensom:
Stel Totaal 11.400 kg (= 100*114) stikstofexcretie uit melk- en kalfkoeien is gelijk aan 70%. 30% is dan gelijk aan 4.885 kg stikstofexcretie. Bij gelijke verdeling tussen aantal kalveren en pinken mogen dan maximaal 49 kalveren en maximaal 49 pinken gehouden worden. De 30% stikstofexcretie kan ook anders worden verdeeld. Door bijvoorbeeld een deel schapen of vleesvee te houden. Of door een hoger percentage melk- en kalfkoeien. Dat is de keus van de melkveehouder.

Dit minimale percentage is dus niet alleen bij de aanvraag, maar ook tijdens de looptijd van de regeling vereist. Gaat de melkproductie per koe omlaag? Dan vermindert ook de stikstofexcretie per melkkoe.

Bij een jaarlijks niveau van 150 kilogram stikstofdierexcretie per hectare zal 70% daarvan (= 105 kg/ha) uit melk- en kalfkoeien moeten komen. Oftewel maximaal 45 kilogram stikstofexcretie per hectare mag uit jongvee, schapen of andere dieren bestaan.

Een melkveehouderijbedrijf moet minimaal 50 kg stikstofdierexcretie per hectare hebben. Dit om te voorkomen dat een akkerbouwbedrijf met een paar melkkoeien ook mee gaat doen aan de regeling.
Minimaal 70% van de 50 kg stikstofexcretie/ha moet uit melk- en kalfkoeien komen. Dat betekent het
volgende:
50 kg stikstofexcretie/ha * 0,7 * 100 ha = 3.500 kg stikstofexcretie voor het bedrijf.

Bij dezelfde melkproductie en ureumgehalte houdt dat in dat er minimaal 3.500/114 = 31 melk- en kalfkoeien moeten zijn en daarbij maximaal 50*0,3*100 = 1.500 kg stikstofexcretie uit andere dieren. Ook moet er minimaal 80 hectare grasland zijn (zie antwoord 3).

Op de digitale kaart bij de aanvraag zijn alle stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden aangegeven. In bijlage 2 van de regelingstekst staat de lijst met gebieden. Dit zijn dezelfde gebieden als in de LBV en LBV+ regeling.

Het landbouwareaal in deze gebieden en in een zone eromheen tot 2,5 kilometer wordt als overgangsgebied Natura 2000 gezien.

Het effect van extensivering is hoger als het landbouwareaal in of zo dicht mogelijk bij het stikstofgevoelige Natura 2000 gebied ligt. Daarom moet 50% van het landbouwareaal binnen de 2,5 kilometer zone liggen. Er is geen maximum afstand bepaald voor de andere 50%. Het hele landbouwareaal dat wordt opgegeven in de perceelregistratie bij de landbouwtelling doet mee.

Dat is minimaal 50 hectare. Het percentage van 50% geldt bij zowel de aanvraag als bij de jaarlijkse deelbetalingsverzoeken.

De 100 kilogram en 150 kilogram stikstofdierexcretie per hectare is meer dan 10% lager dan de productienorm voor biologische (170 kg N/ha) en biodynamische (112 kg N/ha) melkveehouderijen. Dat houdt in dat ook biologische en biodynamische melkveehouderijen nog een stap moeten zetten. Door in deze regeling geen stikstofkunstmest toe te staan, wordt de stikstofkringloop beter gesloten.

Nee. Bij elk beheerjaar wordt aangegeven aan welke categorie van extensivering het bedrijf zich wil gaan houden. Bij het deelbetalingsverzoek na afloop van het beheerjaar toont u dat aan. Daarna wordt de subsidie uitbetaald.

Is een melkveehouderij in het samenwerkingsverband niet op tijd klaar voor de maatregel extensivering? Dan wordt er voor dat bedrijf geen subsidie uitbetaald. De andere bedrijven in het samenwerkingsverband, die voldoen aan de voorwaarden, krijgen wel subsidie. In het laatste beheerjaar moeten alle bedrijven aan de voorwaarden voldoen om het eindresultaat (minimaal 2,5 punten als samenwerkingsverband) te halen.

Ja, dat mag binnen de voorwaarden van het maximale productievolume en bemestingsvolume (max. 150 kg N stikstofdierexcretie/ha of max 100 kg N stikstofdierexcretie/ha).

Bij de berekening van de gemiddelde stikstofdierexcretie wordt per jaar gekeken naar het jaarlijks gemiddelde aantal dieren. Bij melkkoeien berekenen we de gemiddelde stikstofdierexcretie op basis van het ureumgehalte en de gemiddelde melkproductie per melkkoe.

Wilt u de stikstofexcretie van uw melkveehouderij zelf berekenen? Gebruik dan de tabellen 4, 4a, 5 en 6 op onze website. Melk- en kalfkoeien vallen onder diercategorienummer 100 volgens de tabellen uit de
Meststoffenwet.

Er is een korte periode tussen de beschikking (begin november 2024) en de start van het beheerjaar op 1 januari 2025. De melkveehouderijen en het bijbehorende landbouwareaal worden 2 weken voor de start van het beheerjaar aangemeld in Mijn RVO.

Bij uw subsidieaanvraag in mei 2024 is het belangrijk dat u al voorbereidingen doet voor de maatregel extensivering. Zo kunt u bijvoorbeeld plannen maken om na de beschikking melkkoeien of jongvee te verkopen. Of extra land bij te pachten.

Voor het doorgeven van de hectares landbouwareaal per melkveehouderij is de peildatum 15 mei 2025. We gebruiken de gegevens die u invult bij de landbouwtelling in de perceelregistratie.

Ja, als er percelen wisselen. Een wijziging in uw landbouwareaal geeft u door via een wijzigingsverzoek. Doe dit het liefst vrij snel na het invullen van de landbouwtelling. En ruim voordat een deelbetalingsverzoek na afloop van het beheerjaar wordt ingediend.

We halen niet automatisch de gegevens uit de perceelregistratie. Wel kunnen we in de perceelregistratie de gegevens per bedrijf bekijken. Dit doen we bij het controleren van de aanvraag en het wijzigings- of deelbetalingsverzoek.

Let op: andere wijzigingen moet u vooraf melden.

Nee, alle jaren dient er aan de eis van minimaal 200 hectare te worden voldaan.

In bijlage 3 van de regelingstekst is een tabel opgenomen met de mogelijke kosten. Het gaat om zowel samenwerkings- en coördinatiekosten, als de kosten voor de maatregelen. De samenwerkings- en
coördinatiekosten zijn kosten voor:

• uitwerking van het plan
• voor de bedrijfsplannen per deelnemer
• begeleiden en uitvoeren van bedrijfsplannen en communicatie
• rapportages aanleveren

Voor deze kosten levert u bij de aanvraag meerdere offertes aan. De uitvoering door een externe partij kan worden gedeclareerd met facturen en betaalbewijzen.

Bij deze openstelling is € 105 miljoen beschikbaar. In totaal komt dit neer op ongeveer 12.500 hectare. Bij minimaal 200 hectare per samenwerkingsverband gaat het dan om ongeveer 60 aanvragen. Heeft een bedrijf gemiddeld 50 hectare? Dan gaat het om ongeveer 250 aanvragen.

Ja, dat mag. Is bij de aanvraag al duidelijk wat de maatregelen gaan betekenen? Dan is een korte uitwerking van de bedrijfsplannen genoeg. Er is een korte periode tussen de beschikking (begin november 2024) en de uitvoering in 2025. De uitwerking van de bedrijfsplannen kunnen tijdens het eerste beheerjaar worden afgerond.

De samenwerkingskosten, die met een factuur gedeclareerd worden, mogen met een forfait van 23% worden opgehoogd voor de arbeidskosten. Dat betekent dat er geen eigen uren mogen worden gedeclareerd. In het forfait zit de vergoeding voor eigen arbeid van de deelnemers van het samenwerkingsverband. De urenstaten hoeft u niet bij te houden.

Let op: In het tarief van de vergoeding voor de maatregel extensivering zijn 20% transactiekosten
meegerekend. Dat is de berekende vergoeding voor de eigen arbeid.

Ja, de samenwerkingskosten inclusief forfait voor arbeidskosten mogen niet meer dan 25% van de totale kosten van het project zijn.

Juist bij categorie 3 is dat van toepassing, want daarmee worden onder andere de kosten voor communicatie, rapportage etc. op zich genomen.

Ja, de vergoeding telt voor alle hectares landbouwareaal. Niet voor landschapselementen.

- Na verlening van de subsidie wordt 20% van het totaal bedrag verstrekt. (binnen 2 weken na de beschikking)
- Er kunnen deelbetalingen worden verstrekt. Een deelbetaling bedraagt ten minste € 50.000. Een deelbetaling kan maximaal twee keer per jaar worden aangevraagd.
- De deelbetalingen en voorschotten kunnen ten hoogste 90% van de verleende subsidie bedragen. (vaststelling uiterlijk binnen 2 maanden na voltooiing van het project).

Dit zijn meerdere melkveehouderijen die voor deze regeling een samenwerkingsovereenkomst hebben gesloten en daarin hebben aangegeven:
- wie de penvoerder is;
- hoe de taken verdeeld zijn, en;
- hoe de urenvergoeding onderling is geregeld.
Deze samenwerkingsovereenkomst voegt u bij de aanvraag toe. Dit hoeft niet bij een notaris te worden
vastgelegd.

Nee. Alleen agrariërs kunnen subsidie ontvangen. Een aantal deelnemers van het agrarische collectief kunnen samen wel een samenwerkingsverband vormen.

Ja, maar als penvoerder of deelnemer van het samenwerkingsverband krijgt het agrarische collectief dan alleen de verdeling van de arbeidskosten vergoed. De deelnemers van het samenwerkingsverband kunnen geen eigen uren of vrijwilligersuren declareren. Het forfait van 23% op de gefactureerde kosten is de vergoeding voor de eigen arbeid. Dat geldt ook voor de 20% transactiekosten voor de maatregel extensivering. Het samenwerkingsverband bepaalt zelf de taakverdeling (bijvoorbeeld wie de penvoerder is) en de vergoeding daarvoor.

Dit is gebaseerd op het verwachte aantal aanvragen, budget en de uitvoeringscapaciteit. De melkveehouderijen in het samenwerkingsverband kunnen zo kennis opdoen van extensieve bedrijven. Dit vergroot de haalbaarheid van het project.

We adviseren om meer dan 2 melkveehouderijen als deelnemer te hebben. En om gezamenlijk ruim meer dan 200 hectare landbouwareaal te gebruiken. Stopt een deelnemer tijdens de looptijd van het project? Of zijn er een aantal percelen landbouwareaal niet meer in gebruik? Dan moet het samenwerkingsverband nog steeds voldoen aan de voorwaarden. Dat betekent:
- minimaal 200 hectare landbouwareaal
- minimaal 2 deelnemers, waarvan in ieder geval 1 agrariër

Wij beoordelen dit per situatie. Wilt u een melkveehouderij als deelnemer vervangen? Dan doet u hiervoor een wijzigingsverzoek. De minimale criteria voor het samenwerkingsverband blijven gelden. De voorwaarden zijn:
- minimaal 200 hectare landbouwareaal
- minimaal 2,5 punten voor effectiviteit (in de gewenste situatie)
- ligging van elk deelnemend melkveehouderij voor meer dan 50% binnen Natura 2000-overgangsgebied

Wisselt de melkveehouderij van eigenaar door een bedrijfsovername? Dan kan de opvolger blijven meedoen.

Nee, dat hoeft niet. Het landbouwareaal kan bij verschillende stikstofgevoelige Natura 2000 gebieden liggen. Ook kunnen de melkveehouderijen in verschillende provincies liggen.

De verleningsbeschikking is het maximale budget. Het samenwerkingsverband kan hiermee onderling schuiven, maar het wordt niet meer.

Om dit zeker te weten adviseren wij om deze vraag aan het Klantcontactcentrum van RVO stellen. Zij kunnen dit intern bespreken.

Ja, bij de aanvraag wordt getoetst of aan de instapeisen van melkveehouderijbedrijf wordt voldaan. Dus het gemiddelde aantal dieren en de stikstofdierexcretie van 2023 kunnen worden gebruikt om de 70% eis van stikstofdierexcretie door melk- en kalfkoeien (diercode 100) aan te tonen. De perceelsregistratie van peildatum 15 mei 2024 kunnen worden gebruikt om de 80% grasland eis aan te tonen. Mogelijk kunnen agrarische ondernemers door ruilen (pachten/verpachten) met collega-boeren wel op 15 mei 2024 aan de 80% grasland voldoen.

Er is een ambtelijke beoordelingscommissie die adviseert over de rangschikking. Het criterium effectiviteit telt 4 keer mee. Efficiëntie, haalbaarheid en urgentie tellen één keer mee.

Er worden punten gegeven voor de gewenste combinatie van de categorie stikstofdierexcretie/hectare/bedrijf met eco-activiteit verlengde weidegang volgens onderstaande tabel.

Tabel afwijzingsgrond effectiviteit

Er worden punten gegeven voor de oppervlakte van het landbouwareaal per bedrijf. Voor het hele
samenwerkingsverband wordt dan het gemiddelde aantal punten per hectare berekend. Het totaal moet dan minimaal 2,5 punten per hectare zijn. Komt u niet op tenminste 2,5 punten uit bij de aanvraag? Dan wordt uw aanvraag afgewezen.

Voor de rangschikking wordt ook gekeken naar de ligging van de percelen. De maatregel is effectiever voor de vermindering van ammoniakuitstoot als de percelen dichterbij het stikstofgevoelige Natura 2000 gebied liggen.

Tabel rangschikking effectiviteit

Haalbaarheid wordt beoordeeld op:
- de kwaliteit van het projectplan, en;
- kennis van het samenwerkingsverband over extensieve melkveehouderij, of hoe het
samenwerkingsverband deze kennis kan krijgen.

Het vergroten van kennis over extensieve melkveehouderij kan bijvoorbeeld door:
- deelname van biologische of biodynamische melkveehouderijen aan het samenwerkingsverband
- het opstellen van een plan hoe biologische of biodynamische melkveehouderijen betrokken kunnen worden bij het samenwerkingsverband

Efficiëntie wordt beoordeeld op:
- de totale kosten in vergelijking tot de score bij effectiviteit, en;
- het efficiënt gebruik van kennis, kunde en arbeid

Bij urgentie wordt gekeken welk deel van het plan bijdraagt aan de urgente opgaven in het gebied. In bijlage 2 van de regelingstekst staat de score voor urgentie per stikstofgevoelig Natura 2000 gebied.
Deze score is een weging van de overbelaste hectares, hoogte van de overbelasting en diversiteit aan overbelaste natuurdoeltypen en leefgebieden. De grote Natura 2000 gebieden met veel overbelaste hectares scoren hoog. Dit zijn vooral de gebieden waar de aanpak piekbelasting zich op richt.

Nee, de regeling is breder van opzet. Alleen bij het criterium urgentie scoren de gebieden waar de aanpak piekbelasting zich op richt hoog.

Voor weidegang wordt gekeken naar de eco activiteit weidegang, zoals die uitwerkt in het GLB 2023. Dit betekent: 

- Overdag: minimaal 6 uur per dag in de periode 1 mei tot en met 30 september.

- Dag en nacht: minimaal 16 uur per dag in de periode van 1 mei tot en met 30 september.

Dat is nog niet bekend. Er zijn verschillende mogelijkheden, zoals:
- ANLb-pakket extensivering
-  probleemgebiedenvergoeding
-  gedeeltelijke afwaardering landbouwgrond met afgesproken beperkingen
-  biologisch of biodynamisch worden

Als deelnemer aan het samenwerkingsverband kunt u de 4 jaar met vergoeding ook zien als een tussenfase. Om daarna als biologisch of biodynamisch melkveebedrijf verder te gaan. Met deze regeling kunt u 4 jaar overbruggen.

U kunt als samenwerkingsverband overleggen met de gebiedscoördinator van de provincie. Vindt de provincie extensivering belangrijk? Dan kunnen zij daar in hun beleid op inspelen. In 2028 gaat de nieuwe GLB-periode in. De provincie kan voor deze periode verschillende beleidsopties rond extensivering uitwerken en invoeren. Is er binnen de provincie weinig interesse voor extensivering? Dan kunnen de melkveehouderijen teruggaan naar hun oude situatie.

Ja, in het eerste kwartaal van 2025 gaat de subsidie waarschijnlijk weer open. In 2026 en 2027 verwachten we ook nieuwe openstellingen. De voorwaarden voor de toekomstige openstellingen zijn nog niet bekend.

In de voorbereiding voor de volgende openstelling wordt nagedacht over een mogelijke uitbreiding van de regeling. Het zou dan ook gaan om extensivering voor akkerbouwbedrijven in overgangsgebieden N2000. De betalingen worden uiterlijk in 2029 bij de Europese Unie gedeclareerd. De einddatum voor de beheerjaren blijft dus 2028. Bij een openstelling in 2025 zijn er nog 3 beheerjaren mogelijk.