Opslag voor 3.200 kisten

Met de bouw van een nieuwe kistenbewaring heeft maatschap Koenraadt-Heerink in Tollebeek voortaan alle producten en de verwerking ervan op één locatie. Dat biedt flinke logistieke voordelen en bespaart arbeid. Een moderne CO2-propaankoeling en een nieuwe variant op zuigventilatie moeten de kwaliteit van het opgeslagen product op een hoog niveau houden.

"Het was in de oude situatie verre  van ideaal," vertelt Joris Koenraadt, nadat hij trots de nieuwe bewaarplaats heeft laten zien. "Met het stapsgewijs groeien van het bedrijf in de afgelopen decennia was er elke keer weer extra bewaarcapaciteit nodig. We bewaarden onze producten soms wel op vier verschilende huurlocaties die kilometers bij ons eigen bedrijf vandaan lagen. De ene mét en de andere zonder koeling. Los gestort hier, in kisten daar."

In de oude situtie gebeurde het ook dat er in één bewaarseizoen drie verschillende producten na elkaar in een bewaring lagen. Om van de transportbewegingen en de weersafhankelijkheid nog maar te zwijgen. "Op een goeie dag zijn we aan het rekenen geslagen. De conclusie was al snel dat nieuwbouw zou uit kunnen. Niet alleen de huurkosten kwamen te vervallen, er lonkte ook een mooie besparing op transporttijd," aldus Joris Koenraadt. 

De Maatschap Koenraadt schakelde Barry Akkerman van DLV Advies in. Onder zijn professionele begeleiding werden een paar ontwerpen getekend en doorgerekend. 
Het resultaat was een bewaring van 80 bij 30 meter met een luifel van 7 meter breed over het grootste deel van de lengte van de schuur. De nokhoogte is 12 meter en de goot hangt op 8,5. De centrale verwerkingsruimte meet 30 bij 30 meter (inclusief kantoor en kantine) en heeft een vrije overspanning. 
Aan weerszijden van de verwerkingsruimte zijn 3 bewaarcellen ingericht met capaciteiten variërend van 456 tot 756 kisten per cel. Het aantal rijen kisten varieert van 4 tot 7. Ze staan altijd 6 hoog en 18 of 19 op een rij. Elke cel beschikt over een droogwand. De dakconstructie boven de cellen wordt ondersteund door kolommen en kon daardoor lichter zijn dan boven de centrale ruimte. 

Zuigkleed

Een uniek detail in het zuigventilatiesysteem wordt zichtbaar als je aan de kopse zijde van hete gebouw de trap naar de werkgang neemt en de bovenste rij kisten kunt zien. Het afdekkleed ligt niet over circa tweederde deel van de kistbreedte, maar bedekt de zuigruimte en de kisten over de volle breedte.
"Zo gaat er door elke kist evenveel lucht," licht Joris Koenraadt toe. "De bovenste kist zal net zo veel indrogen als de rest en is bij inspectie dus representatief voor de rest."
Eventuele problemen met condens in de bovenste kist worden voorkomen door het zuigkleed met een elektrische lier op te tillen tot minimaal 40 cm boven de kist. Qua ventilatiecapaciteit zijn alle cellen geschikt voor de opslag van uien. Er zijn gelijkstroomventilatoren gemonteerd die direct op motor geregeld kunnen worden. "Dat scheelt twee Ampere aansluitwaarde per ventilator vergeleken met wisselspanning-ventilatoren,"  weet Koenraadt. 

Minder indroging

Voor de koeling werd gekozen voor de unieke combinatie van een CO2-binnenkoelcircuit en een propaan-buitenkoelcircuit. Het propaan koelt de CO2 via een warmtewisselaar. In aanschaf is zo'n systeem fors duurder dan een systeem met een enkelvoudig circuit en koelmiddel r134a, maar dankzij EIA-subsidie werd het grootste verschil overbrugd.
De voordelen van de CO2-propaan combinatie deden de rest. "Dit type koeling geeft minder indroging," licht Joris Koenraadt toe. "Dat is voor mij het belangrijkst. Ook vraagt het minder onderhoud en gebruikt het minder energie."
Naast de bovengenoemde voordelen speelde bij zijn keuze ook mee dat beide koelmiddelen van natuurlijke oorsprong zijn. "In verwacht niet dat die in de toekomst verboden worden, zoals nu mte de synthetische middelen gebeurt."
De gewenste koelsnelheid voor peen is hoger dan voor aardappels en uien. Daarom hangen er in de peencellen verdampers met een grotere capaciteit. Dankzij de gescheiden systemen voor CO2 en propaan is de temperatuur van het binnen-koelcircuit beter instelbaar. De restwarmte van het koelsysteem wordt gebruikt voor vloerverwarming van de centrale verwerkingsruimte, het kantoor en de kantine. 

Klaar voor de toekomst

De bouw van de schuur begon in april met heien van bijna 900 palen en moest voor de oogst zijn afgerond. Dat is gelukt, maar Koenraadt was blij dat hij er bouwbegeleiding van DLV Advies bij had. "Ik had daar zelf geen tijd voor. En je hebt als leek onvoldoende zicht op materialen en prijzen. Barry heeft er tijdens de bouw voor gezorgd dat er amper is afgeweken van het bestek."
De capaciteit van bewaring is afgestemd op de huidige arealen van de gewassen. Zijn er dan geen groeiplannen meer? Joris Koenraadt: "Wij verbouwen onze aardappels altijd uitsluitend op eigen land. Bij de huidige grond- en huurprijzen ligt uitbreiding niet direct voor de hand. Maar we hebben altijd nog de reservecapaciteit van de oude gebouwen."
De maatschap heeft nog ideeën om in de toekomst meer verwerkingsactiviteiten op te pakken. "Misschien gaan we de rode uien zelf lezen en sorteren."

Eerste investeringen al gedaan

De eerste investeringen in die toekomstplannen zijn ondertussen alweer gedaan. Er is een nieuwe bigbag-vullen gekocht e neen nieuwe leestafel is onderweg. Er moet natuurlijk altijd iets te wensen over blijven. Dat blijkt als Koenraadt gevraagd wordt waarom er geen zonnepanelen op het dak liggen. "Het geld was op dat moment op," lacht hij. "Later misschien nog een keer." 
Nu het pootgoed sorteren er grotendeels op zit, heeft de maatschap de voordelen van de nieuwe bewaring al ruimschoots ervaren. In de oude situatie hadden ze altijd drie á vier man nodig bij het sorteren, waarvan één fulltime bezig was met transport overe de weg en op het erf. "Dit jaar hebben we met z'n tweeën gesorteerd. Het was een groot genot."

Tekst en foto's: Anko Postma & Susan Rexwinkel, Veldpost, Agrio Uitgeverij.