Blog: 'Halveer de afroming om veranderingen te versnellen'

Er zijn nog steeds meer fosfaatrechten in omloop dan de bedoeling was, namelijk 85,7 miljoen kilogram. Zo’n 85,1 miljoen kilogram hiervan zit in de melkveesector, dus pakweg 600.000 kilogram zit in andere sectoren.

Wanneer je alleen kijkt naar de melkveesector, kun je stellen dat het probleem om onder het melkveefosfaatplafond te raken ongeveer 200.000 kilogram fosfaat is. Immers, het gestelde plafond voor de sector is 84,9 miljoen kilogram. Bij een afromingspercentage van 20% betekent dit dat er nog minimaal 1.000.000 kilogram fosfaat overgedragen moet worden. Dat is pakweg een ‘verschuiving’ van 22.000 melkkoeien.

CBS-cijfers

De daadwerkelijke melkveefosfaatproductie is over 2019 75,5 miljoen kilogram (bron: CBS), zeg maar 9,4 miljoen kilogram onder het plafond. In de laatste kamerbrief rondom de fosfaat- en stikstofproductie, die was opgesteld op basis van de tweede kwartaalrapportage van het CBS, wordt ook de verwachting uitgesproken dat over 2020 de excretieplafonds voor stikstof en fosfaat niet overschreden worden.

Afroming terug naar 10%

Ik dacht, dat is mooi, er is geen feitelijke overschrijding van de plafonds, dus kan die afroming terug naar 10%, zodat het overdragen van fosfaatrechten weer op gang komt. Zo zijn we eindelijk een keer van dat gezeur af. Ik kom in de praktijk geen melkveehouders tegen die hun toegekende fosfaatrechten onbenut laten. Ik ken wel veehouders die door de 20% afroming nog maar een jaartje langer melken en dus besluiten om iets later te stoppen.

De ruimte tussen de stikstofproductie en het stikstofplafond is duidelijk minder groot dan de ruimte tussen de fosfaatproductie en het fosfaatplafond. Tel daar de huidige ammoniakdiscussie bij op en dan is het ook duidelijk waarom niet gekozen wordt voor de daadwerkelijke excreties. Binnen het fosfaatplafond is er ruimte zat en met scherp ‘boeren’ is er, op het gebied van stikstof, bedrijfsspecifiek nog zeker ruimte te behalen, waardoor je juist meer koeien zou kunnen houden.

De gedachte in Den Haag is dat de intensieve bedrijven door de inzet van slim gekozen bijproducten efficiëntie benutten op zowel stikstof als fosfaat en zo voordeel behalen. Of zoals minister Schouten in mei 2019 al zei zou; dit eigenlijk een nadeel opleveren voor de extensieve melkveehouderij.

Ik zie juist dat zowel de intensieve bedrijven als de extensieve bedrijven prima resultaten kunnen behalen, waarmee bedrijfsspecifieke excreties duidelijk lager liggen dan de forfaitaire excreties. Juist het aanwezige ondernemerschap en vakmanschap is hierin bepalend.

Geef vakmanschap de ruimte

Ik ben en zal altijd een voorstander blijven van bedrijfsspecifieke normen en maatregelen. Je daagt ondernemers uit om op een hoger niveau te presteren en je geeft vakmanschap de ruimte, zodat uiteindelijk de sector meedenkt, meedoet en een bijdrage levert aan problemen oplossen. Generieke maatregelen zijn dooddoeners. Je zegt dan eigenlijk dat iedereen hetzelfde is en hetzelfde presteert. Het onderscheidend vermogen haal je weg, net als de drang tot innovatie. In iedere andere sector, maar ook in ieder bedrijf ben je juist op zoek naar onderscheidend vermogen. Daar kom je verder mee.

Bedrijfsspecifieke normen zijn wettelijk minder goed te borgen, stelt de overheid. Daarom lijkt de keuze van de overheid voor generieke normen niets anders te zijn dan een gebrek aan vertrouwen in het aanwezige vakmanschap. Vakmanschap dat door de rest van de wereld wel wordt gezien.

Deze blog is geschreven door Herrold Lammertink in Boerderij Rundveehouderij.