Effect van brongerichte maatregelen op samenstelling mest

De Sbv-regeling biedt de veehouders subsidiemogelijkheden voor emissiebeperking aan de bron bij bestaande en nieuwe stallen of voor het nemen van managementmaatregelen die ammoniak en daarmee ook stikstof verminderen. Maar wat hebben deze (nieuwe) maatregelen van effect op de samenstelling van de mest.

Meststoffen vanuit mestverwerking

Naast aanpassingen in de stal valt er ook winst te behalen bij het verwerken van mest in de vorm van het vergisten, strippen en scheiden van mest. De producten die uit deze verwerkingen ontstaan kennen andere mestsamenstellingen. Het scheiden van een dunne en dikke fractie is een bekend voorbeeld en wordt nu al vaak in de praktijk toegepast. De dikke fractie beschikt over een relatief hoog fosfaatgehalte en bevat veel organische stof, terwijl de dunne fractie zich kenmerkt door een snelwerkende stikstof en de nodige Kali bevat.  Op veel bedrijven is stikstof de beperkende factor. In bedrijfssituatie waarin mest afgevoerd moet worden, kan in deze situatie gekozen worden om   stikstofrijke fractie af te zetten en zo dus het fosfaat op het bedrijf te houden, waardoor de bedrijfskringloop beter in balans is.

Op maat bemesten  

Om optimaal te kunnen profiteren van de voordelen van mestbewerking is het noodzakelijk dat er zo snel mogelijk goedkeuring komt om kunstmest te vervangen door een meststof met dezelfde werking gemaakt vanuit dierlijke mest. Het toepassen van verschillende fracties op een bedrijf biedt kansen. Zo is het bijvoorbeeld aantrekkelijk om in het voorjaar het perceel te bemesten met de dikkere (organisch rijke) fracties. Deze mest bevat vaak het meeste fosfaat en organisch gebonden stikstof. Dat sluit in het koude voorjaar goed aan op de behoefte van bodem en gewas. Onder koude omstandigheden heeft de bodem namelijk behoefte aan opneembaar fosfaat. Daarbij komt de organisch gebonden stikstof in het voorjaar trager beschikbaar voor de plant. Deze stikstof kan dan nog het volledige seizoen vrijkomen en opgenomen worden door de plant, waardoor verliezen minimaal zijn.  Het is raadzaam de dunne fracties juist in de zomer te gebruiken. Deze snel opneembare stikstof in deze fractie kan de plant direct opnemen, als het gewas op dat moment daar behoefte aan heeft.

Vakmanschap blijft bepalend

Het toevoegen van water aan mest bij het uitrijden heeft een positief effect op de uitstoot van ammoniak. Een vrij eenvoudig toepasbare maatregel in de praktijk, maar die wel extra kosten met zich meebrengt. De benutting van de verdunde mest is in veel gevallen hoger en levert vaak extra gewasopbrengsten op, maar of deze voldoende zijn om de extra kosten te compenseren hangt af van verschillende factoren, zoals het weer of de ligging van het bedrijf. Is het water makkelijk toe te voegen en is er bijvoorbeeld oppervlaktewater in buurt aanwezig.  Een deel is toe te schrijven aan het vakmanschap van de ondernemer. Het toepassen van een goede landbouwpraktijk is een belangrijke leidraad bij het optimaal benutten van alle meststoffen binnen het bedrijf, dus niet meer bemesten dan dat de plant nodig heeft, op het juiste moment in de juiste vorm, waarbij aandacht is voor een minimale uitstoot van emissies.