Gaan we het probleem verleggen?

De vijf miljoen vleesvarkens die we in Nederland houden produceerden 30 jaar geleden, voor emissiearme technieken zijn intrede deden, 3 kg NH3 per varken. Dus een totaal aan NH3 van 15 miljoen kg. Die varkens waren met een gemiddelde bedrijfsgrootte, bij de locaties met vleesvarkens destijds van 1.000 varkens per bedrijf, aanwezig op 5.000 verschillende locaties. Een gemiddelde locatie had dus 3.000 kg NH3.

Veel minder uitstoot

Met de huidige eisen en de technieken van nu, produceren die varkens een uitstoot van minder dan 10% van die 3 kilo. Uitgaande van 10% produceert een varken nu nog 0,3 kg NH3. Wanneer je de uitstoot van het gemiddelde bedrijf benut, kun je op dat bedrijf op 3.000 kilo van destijds tot meer dan 10.000 varkens nu houden. Oftewel, we hebben genoeg aan 500 locaties om dezelfde varkens te houden en ze stoten maar 10% uit van de uitstoot die ze de vorige eeuw gaven. Daarbij zijn er dan van de 5.000 locaties met varkens van destijds ook maar 500 nodig om dezelfde aantallen varkens te houden. Dan is nog slechts 10% van de locaties in gebruik ten opzichte van het aantal locaties van de begin jaren negentig. Een enorme teruggang van het aantal locaties met varkens is daarmee in ieder geval een feit.

Dynamiek geeft enorme verbetering

Ondanks deze enorme reductie wil de politiek naar een stand still en een jarenlange focus op krimp en opkoop. Dit terwijl we volgens mij in Nederland juist met schaalvergroting op gunstige locaties en met technische maatregelen tot wel 90% emissiereductie kunnen komen. We gaan zeker niet meer vee houden, want alles is hier aan banden gelegd met dierrechten. Maar dynamiek geeft juist enorme verbeteringen. Op het gebied van emissie zet je dan grote stappen, op gebied van dierwelzijn worden meteen de nieuwste eisen toegepast, op brandveiligheid wordt alles geregeld en op voeding wordt optimaal ingezet met kringlooplandbouw. Kortom, dynamiek is niet alleen goed voor de stikstofreductie, ook alle andere thema’s zijn ermee gebaat.

Het geluid dat het bouwen van een ‘mega’ locatie tot meer overlast leidt, klopt in ieder geval niet. Ja, het komt ergens in de achtertuin, maar elders wordt de productie gestaakt en wat teruggebouwd wordt zit op de scherpste eisen met de laatste emissies per varken. Een grote win/win volgens mij, waarbij de ontwikkelaar momenteel de uitkoop van de bedrijven betaalt en niet de maatschappij.

Laagste Co2 Foodprint

Het is niet ondenkbaar dat zowel overheden als financiers nu gedwongen, of uit zichzelf, over een stand still gaan nadenken. Voordat je dat gaat doen vind ik dat iedereen zich moet realiseren wat de impact hiervan op natuur en milieu en voedselvoorziening is. Volgens mij bewijs je de wereld hiermee geen dienst. Namelijk, als je die varkens in Nederland blijft houden, weet je zeker dat je het efficiëntste van de hele wereld produceert. Ook de deskundigen geven aan dat er nergens een lagere Co2 foodprint is voor de productie van varkensvlees dan in Nederland. Logisch ook, want we doen dat super efficiënt met erg scherpe voerverbruikscijfers en we stoten minimaal aan emissies uit. Daarnaast zijn we koploper in kringlooplandbouw bij de varkenshouderij, waar een groot deel van het voer al komt uit reststromen uit de landbouw en humane industrie. Het is juist in Nederland zo dat dierlijk eiwit met steeds minder humane voedingsstoffen geproduceerd wordt, iets wat in de rest van de wereld nog veel minder gebeurt.

Productie met lage uitstoot verdwijnt

Stel je saneert die omvang hier, dan verdwijnt er een productie met een uitstoot van 0,3 kilo ammoniak per varken. Die productie komt in de wereld ergens terug, met een uitstoot van traditioneel weer 3 kilo per varken. Dit zien we de laatste jaren al gebeuren. In Spanje is de groei erg hard gegaan en daar werden nog helemaal geen emissiearme systemen gebruikt bij die groei. Dit zal mondiaal tot een forse verslechtering van klimaat, milieu en natuur leiden.

Daarnaast gaan we meestal de varkens daar houden waar de granen geteeld worden. Dit is juist wat je uit oogpunt van voedselvoorziening helemaal niet meer wil.

Normering piekbelastersregeling

Mooi voorbeeld van de minimale uitstoot die de varkenshouderij al veroorzaakt was de normering bij de piekbelastersregeling. Daar mochten bedrijven die meer dan 2 mol depositie op een natura 2000-gebied veroorzaken aan mee doen. Logisch om daar een ondergrens aan te stellen, want de gedachte was dat het geen zin heeft om bedrijven die geen depositie veroorzaken op te gaan kopen. Het percentage van de varkenshouderijbedrijven wat die norm van 2 mol haalde was minimaal. Niet vreemd ook, want de meeste bedrijven hebben immers de uitstoot reeds ver teruggebracht door de al vanaf de negentiger jaren verplichte emissiereducerende huisvestingssystemen.

Meer oog voor innovatieve maatregelen

Vraag is dus of we niet meer oog moeten hebben voor de innovatieve maatregelen die het mogelijk maken om de emissie vergaand te verlagen. Dit voor zover de bedrijven de uitstoot al niet fors teruggebracht hebben. Daarmee help je de natuur evenveel als met opkoop van stikstof, maar hou je wel een efficiënte productie van varkens in de wereld in stand.

Als de sector dan nog meer aandacht besteedt aan kringlooplandbouw dan zijn er volgens mij voldoende argumenten om hier de productie te continueren, zonder overlast voor mens en natuur, met daarnaast veel minder locaties in Nederland. Het saneren hier zou het probleem verplaatsen en de overlast voor de wereld vergroten. Dat is iets wat ik de beslissers graag mee wil geven in deze tijd waarin lastige keuzes gemaakt moeten worden.

Dit artikel is in aangepaste vorm overgenomen van varkens.nl