LED-licht beïnvloedt gedrag en stress varkens

Najaarsdip beperken

In de varkenshouderij is er nog maar weinig aandacht voor licht. Veel varkens worden gehouden bij de minimale hoeveelheid licht die qua duur en sterkte wettelijk verplicht is: acht uur bij 40 lux. Het onderzoek naar het effect van licht op dragende zeugen moet nog starten. Dat moet uitwijzen of met het gebruik van ledlicht de najaarsdip beperkt dan wel helemaal voorkomen kan worden.

Drie onderzoeksrondes

Bij de gespeende biggen zijn inmiddels de eerste drie onderzoeksrondes in twee identieke afdelingen afgerond. In de ene afdeling hangt tl-verlichting, de andere is uitgerust met LED, waarbij wordt gespeeld met het lichtspectrum, de intensiteit en de lichtduur. "Wij werken met fullspectrum-licht waarmee we het daglicht proberen terug te brengen in de stal", legt Pijnenburg uit. "Ons vertrekpunt is dat de natuur het wel het beste zal weten."

Voer vinden

Het onderzoek moet aantonen of met meer en ander licht in de gespeende biggenstal biggen het voer gemakkelijker kunnen vinden en daarmee een speendip is te voorkomen. Ook wordt nagegaan of het licht invloed heeft op het stressniveau van biggen. "Op het moment van spenen gaan de biggen de melk missen. Ze vreten dan eerst heel weinig en later halen ze dat hard in, met diarree als gevolg. Onderzocht wordt of de biggen met ander licht sneller het voer vinden en er sneller meer van opnemen." Daarnaast wordt onderzocht of het licht een gunstige invloed heeft op stress. Het onderzoek met LED-licht bij gespeende biggen is nog in volle gang en loopt tot begin 2018. Pijnenburg verwacht dat de eerste resultaten daarvan medio 2018 naar buiten komen. "Door het onderzoek komt er kennis beschikbaar over de intrinsieke behoefte van varkens aan licht. Dan hebben we het over het spectrum, de lichtduur en de intensiteit van het licht." Wordt er een effect gevonden, dan zal dat in de praktijk tot andere keuzes leiden, is Pijnenburgs overtuiging. De wettelijke eis is nu doorgaans leidend. Dan zal veel meer uitgegaan en ingespeeld worden op de behoefte van het dier, wat de prestaties ten goede komt. 

Positief effect

Vorig jaar voerde HAS Hogeschool in Den Bosch in samenwerking met Coppens Diervoeding en Rofianda Agri in het Piglet Research Centre van Coppens in Deurne al een oriënterend onderzoek uit naar het gebruik van ledverlichting in de varkenshouderij. Daaruit blijkt dat een leddaglichtsvsteem positief werkt op het gedrag en de prestaties van gespeende biggen. De hoeveelheid stress die de biggen ervaren, wordt afgemeten aan de cortisolwaarden in het bloed. In een met LED verlichte afdeling ervaren gespeende biggen minder stress. Ze zijn minder agressief omdat ze soortgenoten beter herkennen wat zich onder andere uit in minder staartbijten. Ook vinden de biggen de voerbak makkelijker waardoor ze eten. Tot slot blijkt dat ze meer en weer eerder vreten na een stressmoment, zoals een voerschakeling. Het onderzoek van HAS Hogeschool toont aan dat onder een leddaglichtsysteem biggen gedurende de hele opfokperiode beter presteren. Ze groeien harder en hebben een lagere voederconversie dan biggen die worden gehouden in ,traditioneel verlichte afdelingen.

Ledlicht populair

Ledlicht wint aan populariteit in de varkenshouderij, merkt Pijnenburg. Het is energiezuinig, vraagt minder onderhoud dan tl en heeft een hogere lichtopbrengst, terwijl de terugverdientijd relatief kort is. In de praktijk ziet hij dat led vooral wordt toegepast in de dekstal waar veel lampen hangen die veel uren aan zijn. "Met ledlicht krijgen we daar 30 procent meer licht op de kop van de zeug, tegen de helft van het energieverbruik", aldus Pijnenburg.

Met led brandveiligheid van varkensstal verbeteren

"Wordt ledverlichting goed aangelegd in de varkensstal, dan verbetert de brandveiligheid", zegt Jan Pijnenburg. Voorwaarde is dat de omvormer zich buiten de buis bevindt en niet erin, zoals in de praktijk vaak het geval is. Andere punten die aandacht verdienen, zijn de duurzaamheid van het ledlicht, de gevoeligheid voor ammoniak en de powerfactor, die kan zorgen voor blindstroom. "Als het om led gaat, is het goed om er een specialist bij te halen. Op die markt wordt meer rommel dan goed materiaal verkocht”, aldus Pijnenburg.

Dit artikel is gepubliceerd in de Nieuwe Oogst van 23 september 2017.