Meer transparantie in keten door digitalisering

Eten krijgt een gezicht

Als consumenten in de supermarkt weten waar hun groenten en vlees vandaan komen en welke boer of tuinder erachter zit neemt het vertrouwen in de voedselproductie toe. Daarmee krijgt eten een gezicht. Die informatie wordt nog maar op beperkte schaal gedeeld, binnen speciale marktconcepten. Voor het grote publiek gebeurt dat niet. Zo kent de boer zijn varkens en de slachterij weet waar ze vandaan komen, maar na de slacht is dat niet meer te herleiden.

Individuele dieren volgen

In de veehouderij, en niet in het minst in de varkenshouderij, is er nog een wereld te winnen als het om meten, registreren en delen van data gaat. Doorgaans denkt de veehouder te weten hoe het klimaat in de dierverblijven is. Dat blijkt vaak toch anders te zijn als hij klimaatsensoren installeert die realtime temperatuur, CO2, relatieve luchtvochtigheid en luchtbewegingen registreren en de meetresultaten vervolgens online op smartphone en tablet kan uitlezen. Het aloude gezegde ‘meten is weten’ gaat ook hier nog steeds op. Naast het meten gaat het ook om het delen van informatie tussen de schakels in de keten.

Als vleesvarkens worden ingedeeld naar hun geboortegewicht én de fokwaarde van de ouders dan blijkt dat het bovenste kwart van de dieren gemiddeld € 3,50 per dier meer opbrengt dan het onderste kwart. Als je vervolgens de dieren individueel gaat volgen met een soort chip, dan is het ook mogelijk om de dieren naar hun individuele groeipotentieel te voederen, en om het wel of niet gebruiken van antibiotica vast leggen. Zo ontstaat er informatie die ook voor andere partijen interessant is en kan worden beloond. “Ik ben ervan overtuigd dat we in de varkenshouderij toe gaan naar individueel diermanagement”, meent Backus. Volgen van dieren door het eerste deel van de keten is al mogelijk. De eerste varkenshouders zijn al begonnen met oormerken. De producten van deze dieren zijn traceerbaar tot het moment van uitsnijden van het karkas. Hebben ze in hun korte leven goede verzorging gehad en weinig stress ondervonden, dan kun je dat herleiden naar individuele dieren. “Dat is informatie die de kwaliteit beïnvloedt en die we uiteindelijk beschikbaar willen maken voor de retailer, in het belang van zowel boer als consument.”

Betrouwbaarheid is voorwaarde

Backus: “Onderzoek heeft uitgewezen dat 15 procent van de consumenten wil weten waar het eten vandaan komt. Daar zit wel een kanttekening aan; die informatie moet betrouwbaar zijn.” Betrouwbaarheid, zo weet hij, is momenteel het meest besproken onderdeel van dataverwerking. Hoe bouw je programma’s die voor gebruikers inzichtelijk zijn, maar die niet van buitenaf zijn te beïnvloeden? Blockchaintechniek kan daarbij van dienst zijn. Het zijn nieuwe kansen waarvan de mogelijkheden op dit moment nog nauwelijks zijn te overzien. Maar dat er veel gaat veranderen, staat vast. De tijd dat consumenten hun eetpatroon door apps op de smartphone laten leiden komt eveneens dichterbij. Als zij hun aankopen gaan scannen, dan zullen de retailers ook een schat aan informatie ontvangen. Die informatie kan uiteindelijk ook relevant zijn voor de producent.

Grote veranderingen op komst 

Backus verwacht dat het verder ontsluiten van gegevens over de productie, verwerking en afzet van landbouwproducten de keten transparanter zal maken.

Meer informatie

Voor meer informatie over dit onderwerp neemt u contact op met Gé Backus via g.backus@connectingagriandfood.nl of 06 53 72 49 43.

Het complete interview, uit de thema-uitgave 'Data op het bedrijf & door de keten heen' van ABN AMRO februari 2018, is te lezen op de website van Connecting Agri & Food.