Het project Koele Koeien richt zich op de ontwikkeling van een nieuw emissiereducerend stalsysteem waarbinnen de mest op de mestgang, het boxdek en het voerpad  direct gekoeld kunnen worden. De techniek is ontwikkeld om de mest en urine van melkvee te koelen via het contactoppervlak van de vloer en de directe omgeving. Het werkt met een gepatenteerde lamel van R&R Systems die in een dichte asfalt- of betonvloer kan worden gestort en zodoende deze koeling van de mest mogelijk maakt. Met de techniek wordt nu op een proeflocatie de temperatuur in de emissiearme vloer van Altez beheerst en daardoor ook geconditioneerde ruimtes gecreëerd. De lamel kan optimaal geïntegreerd worden in de betonvloeren in rundveestallen en in de beschikbare emissiearme vloeren.

Uit de eerste onderzoeksgegevens blijkt dat door het koelen van de vloer de ammoniakemmissie met ca. 22% afneemt. Zowel de temperatuur van de omgeving als die van het contactmateriaal met de mest en urine spelen daarbij een belangrijke rol. Naast ammoniak nemen ook andere emissies, zoals die van methaan, met circa een kwart af. Daarnaast heeft het koelen van de vloer een positief effect op dierenwelzijn. Koeien hebben het grootste deel van het jaar behoefte aan een koeler stalklimaat.

Warmte benutten

Ook zijn er mogelijkheden om de warmte te benutten en op die manier energie te besparen. Uit het onderzoek blijkt dat melkveehouders bij een maximale toepassing van het koeldeksysteem tien keer zoveel energie kunnen opwekken (aan warmte) als zij op het bedrijf nodig hebben.

Platenwarmtewisselaar

Het water dat door de lamel in de vloer stroomt, wordt door een grote platenwarmtewisselaar gekoeld met bronwater van 12°C. Als de temperatuur lager moet zijn, kan met behulp van de warmtepomp verder worden teruggekoeld tot ongeveer 4°C. Bij een lamel van 4°C kan het betonelement gekoeld worden tot 8°C. Bij deze temperatuur wordt de biologie van methanogenese en urease bacterien vrijwel volledig stilgelegd. 
Het systeem is aantrekkelijk voor een grote groep melkveehouders. Bovendien kan het worden toegepast in combinatie met de reeds bestaande emissiereducerende vloerconcepten waardoor een nog grotere reductie realistisch is. Door de koeling van mest blijft er meer ammoniak, maar ook methaan aanwezig in de mest. Ook werkt dit systeem het beste bij een stalsysteem met dichte stalvloeren. Daardoor is dit een mooie emissiearme aanvulling voor stallen met dagontmesting. De vrijkomende mest heeft dan een hogere potentie bij (mono)mestvergisting en mestbewerking daarna. Er kan immers meer methaan en stikstof benut worden.

Aangescherpte normen ammoniak

Provincie Noord-Brabant heeft op 7 juli 2017 een gewijzigde Verordening Natuurbescherming aangenomen. In deze verordening zijn de normen voor nieuwe melkveestallen aangescherpt naar 7,0 kg NH₃. Deze norm wordt de komende jaren stapsgewijs verder aangescherpt tot 6,0 kg NH₃ bij beweiden en 4,0 kg NH₃ bij permanent opstallen. De huidige stalsystemen kunnen deze reductie niet behalen. Echter in combinatie met koeling, kan de benodigde reductie dan wel worden behaald.  De complexiteit van de ammoniakwetgeving en het continue proces van verscherping van de regels, veroorzaakt een onmogelijke positie voor ontwikkelaars. Het voordeel van het koeldeksysteem is dat deze is te integreren in vloerdelen die wel al als emissiearm zijn aangemerkt.

Betere voerkwaliteit

Aan het voerhek leidt het koelen van de vloer tot een betere conservering van het voer. Het gaat op warme dagen minder snel broeien, waardoor een hogere voerefficientie haalbaar is, net als een betere voeropname.

Dit artikel is gepubliceerd in november in vakblad Veehouderij Techniek.