“Van een kleinschalige zorgboerderij word je niet rijk, maar voldoening geeft het wel”, stelt Marrytha Reijne, medewerker financieel management bij DLV Advies. Het kan een mooie aanvulling zijn op het inkomen en een gedeeltelijke invulling van de arbeidsbesteding. Op grotere zorgboerderijen is dit overigens anders, dan spreken we over een serieus verdienmodel. Maar te allen tijde moet de passie en ambitie, naast het boeren, vooral ook in de zorg liggen.”

Welke mensen kunnen bij zorgboerderijen terecht?

Er zijn veel kleinschalig zorginitiatieven voor mensen met een chronische beperking of voor ouderenzorg, maar ook mensen met een burn-out, een verslavingsachtergrond of met een achterstand in de arbeidersmarkt en willen re-integreren, kunnen op deze wijze goed op weg worden geholpen. Een grootschalige opzet is eveneens mogelijk. Zelfs in combinatie met een grote landbouwtak. “Als initiatiefnemer dien je dan ook eerst je doelgroep af te bakenen”, zegt Gerben Schrijver, adviseur mest & mineralen bij DLV Advies. “Met welke doelgroep heb je de meeste affiniteit? Richt je je op jongeren of juist ouderen? Wil je zorg bieden aan een grotere groep of zie je meer potentie in persoonlijke begeleiding?” Marrytha beaamt dit: “Bij het bepalen van je doelgroep kijk je naar beschikbare ruimtes en hoe deze optimaal te benutten. Wil je bijvoorbeeld een permanente verblijfplaats aanbieden of zie je meer in een dagbesteding? Zijn er voor de betrokkenen voldoende zinvolle activiteiten/werkzaamheden? Zo zal het dagprogramma afgestemd moeten worden op de leer- of ontwikkelingsbehoefte van de hulpboeren. Maar bovenal belangrijk is de affiniteit en binding met de zorgbehoevenden.”

Geen specifieke eisen

Opgegroeid op een gemengd melkvee- en akkerbouwbedrijf, waar naast de gebruikelijke werkzaamheden, eveneens zorg werd geboden aan ‘kinderen met een rugzakje’, weet Marrytha uit eigen ervaring hoe belangrijk die binding is. “Qua opleidingen zijn er geen specifieke eisen om een zorgboerderij te starten. Vanzelfsprekend dient de kwaliteit van de zorg wel gewaarborgd te zijn. Daarom is, naast een vereist EHBO-diploma en bhv-certificaat, ervaring in de zorg een pré en affiniteit een absolute must”, aldus Marrytha. Gerben vult aan: “Wanneer de doelgroep is bepaald en de juiste locatie en activiteiten aanwezig zijn, kan er gekeken worden naar het verdienmodel dat wordt onderbouwd, in het ondernemingsplan of financieel plan, samen met de subsidiemogelijkheden en een inzage in de risico’s.”

Het verdienmodel

“Voor het grote geld moet je het niet doen. Toch zit er aan deze vorm van ondernemen zeker wel een verdienmodel”, zegt Gerben. “Extra handen maken licht werk. De zorg die je daarvoor teruggeeft, kan (gedeeltelijk) worden terugverdiend in verschillende vergoedingen.” Deze financieringen voor dagbesteding, begeleiding en wonen kunnen via zorg in natura (ZIN)* en persoonsgebonden budget (PGB) bij de gemeente worden aangevraagd. De gemeente verleent de vergoeding vanuit een indicatie in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) of voor jeugdzorg. Daarnaast zijn er vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) ook indicaties voor dagbesteding, begeleiding en wonen. Financiering van re-integratie komt van het UWV of eveneens vanuit de gemeente. Marrytha: “Als zorgboer dien je dus met de gemeente een overeenkomst te hebben. Daarom is een financieel plan ook essentieel bij de aanvraag hiervoor. Je hebt een duidelijke onderbouwing van je plannen en de daarbij behorende inzichten en risico’s. Het verkrijgen van een geschikte subsidie, maar ook een financiering verloopt dan sneller.”

Goed boeren als zorgboer?

“Onlangs zijn er berichten naar buiten gekomen van zorgboerderijen die buitensporige winsten maken ten koste van de zorg. Ik geloof daar niet in. De personeelskostenratio van zorgboeren is lager dan  het marktconforme niveau. Ook de gemiddelde loonkosten per werknemer liggen lager dan gebruikelijk in de zorgmarkt. Vanzelfsprekend moet er een gezond verdienmodel worden verwezenlijkt. Iedereen moet zijn boterham verdienen, maar een zorgboer ben je hoofdzakelijk vanuit idealistisch oogpunt”, aldus Marrytha.

* Bij zorg in natura contracteert de gemeente, het zorgkantoor of de zorgverzekeraar de zorgaanbieders (dus in dit geval de zorgboerderij) en biedt deze ondersteuning. Ook regelt de gemeente of het zorgkantoor de administratie daaromheen.