Uitstellen mestafvoer is probleem vergroten

In een interview met vakblad De Kalverhouder beantwoordt Harm Wientjes verschillende vragen over de huidige situatie en uitdagingen in de mestmarkt.

Hoe is de situatie op de mestmarkt?

“Varkensbedrijven hebben een financieel goed jaar achter de rug. De mest is redelijk goed weggegaan. Wij schatten in dat daar geen latente voorraad aanwezig is. De meeste varkensbedrijven hebben ook opslagcapaciteit voor een jaar. Als het moet, kunnen ze een periode overbruggen. Op melkveebedrijven zit de grootste zorg. De betaalcapaciteit bij melkveehouders is niet groot. Ze hebben te maken met gemiddelde melkprijzen en duur voer. Er is dus weinig saldo. Afzet op eigen land heeft plaatsgevonden, maar afvoer van het overschot lang niet overal. Wij schatten dat de helft van de melkveebedrijven met een mestoverschot, dat nog moet afvoeren. Als het graan snel afrijpt, kunnen ze in augustus nog mest uitrijden op de stoppel. Op klei kan dit tot 15 september als er een groenbemester gezaaid wordt. Er zal wel concurrentie komen tussen melkveehouders en kalverhouders om in augustus mest af te zetten.”

Hoe is de mestsituatie op kalverbedrijven?

“Ook veel kalverhouders moeten nog mest afvoeren. De voergeldcontracten zijn niet berekend op de hoge mestafzetkosten van dit jaar. Kalverhouders hebben daarom nog mest in de putten zitten. Zowel bij melkveehouders als kalverhouders zijn ze voller dan ze zouden moeten zijn. Ik houd mijn hart vast voor volgend jaar. Veehouders moeten in ieder geval voorkomen dat de mestputten in januari fysiek vol zitten.”

Wat is jouw advies?

“We zitten momenteel in de ‘perfecte storm’: het mestbeleid en het weer werken op hetzelfde moment tegen. Maar laat de mest de komende maanden niet in de put zitten en ga zeker niet zwart afvoeren. Anders moet je volgend jaar mest afvoeren die je niet hebt. Uitstellen van mestafvoer is het probleem vergroten: volgend jaar is er nog minder plaatsingsruimte voor de mest en de mestvoorraden zullen niet overal weg zijn. In het beste geval – dus bij een perfect voorjaar met mooi weer – is het mestoverschot hetzelfde als dit jaar. Laat het dus niet op zijn beloop, ook al zijn de mestafzetkosten hoog.”

Welke mogelijkheden hebben kalverhouders om mest af te zetten?

“De afvoer naar akkerbouw tot 15 september is de meest voor de hand liggende. Maar dit is uitdagend omdat iedereen zijn overschot van dit jaar wil afzetten. Scheiden van de mest in dik en dun, zie ik als een goede optie. De dunne fractie is redelijk makkelijk te plaatsen in de buurt. Er zit weinig fosfaat in dus er kunnen veel kuubs per hectare afgezet worden, bijvoorbeeld op de tarwestoppel. Ook opslag van de dunne fractie – voor uitrijden komend voorjaar - is een optie. De dikke fractie met het fosfaat kan naar een vergister, composteren of voor export weg.”

Als je kijkt naar de lange termijn. Waar liggen de oplossingen voor de mestmarkt?

“Dat is lastig. Afschaffen van de derogatie is het domste wat Brussel heeft kunnen doen. Het gaat juist veroorzaken waar Brussel het meest bang voor is, namelijk een slechtere waterkwaliteit. Melkveehouders gaan stoppen en daarvoor in de plaats komen vollegrondsgroenten en akkerbouw. Telers hebben prima saldo’s gerealiseerd, zij grijpen hun kans. Pachtprijzen lopen op tot 2.500 euro per hectare. Maar met open teelten is het veel moeilijker om de waterkwaliteit te verbeteren. We komen in een negatieve spiraal die je nu al kunt uittekenen: wanneer de waterkwaliteit verslechtert, gaat de overheid de plaatsingsruimte van mest verder beperken, gewasbeschermingsmiddelen aan banden leggen en teeltverboden in het leven roepen. Om dit tegen te gaan, moet je eigenlijk gras verbouwen. Dat houdt de nutriënten beter vast.”

Welke maatregelen kunnen er op sectorniveau genomen worden om de mestmarkt te ontlasten?

“Zorg dat je als kalversector de verwerking van mest in orde hebt of houdt. Op de Veluwe zullen veel kalverhouders stoppen. Zorg dan dat je de capaciteit bij de SMG-locaties behoudt voor de sector. Als integraties vertrouwen hebben in de kalverhouderij, zouden ze de verantwoordelijkheid naar zich toe moeten trekken om zoveel mogelijk mest te verwerken zodat de druk op de mestafzet voor kalverhouders lager wordt.”

Dit artikel is in aangepaste vorm overgenomen van De kalverhouder.