Varken centraler in Stal van de Toekomst

In de basis vinden aan de toekomstige varkensstal niet direct grote veranderingen plaats. Wel zal de standaardisatie aan gebouwen en materialen volgens Geertniek Schonewille, projectleider Bouw bij DLV Advies, verder doorzetten. Dus veel standaardmaten voor gebouwen en inrichting en dan vooral met prefabmaterialen, zodat eventuele latere veranderingen door te voeren zijn zonder al te groot sloopwerk. Het varken komt centraler te staan in een energieneutrale stal.

Werken met concepten

Tot nu toe bepaalde de varkenshouder zelf hoe een stal gebouwd moest worden, al dan niet met aanvullende eisen van een concept of Beter Leven. Geertniek verwacht dat er meer verschillen optreden. “Wat een varkenshouder gaat bouwen, hangt van zijn afzetmarkt af. Naast de nichemarkten gaan grotere concepten meer eisen stellen. Ook verwacht ik meer regionale ontwikkeling waarin activiteiten als toerisme en recreatie worden gecombineerd.”

Inrichting in grote lijnen traditioneel

In grote lijnen komen er geen grote huisvestingswijzigingen. Het vrijloopkraamhok hangt al enige jaren boven de markt. Wat de sector hier nu nodig heeft, is duidelijkheid over de normen zoals het hokoppervlak. Duitsland hanteert 6,5 m², maar in de praktijk blijkt die oppervlakte te krap. Stalinrichters leveren vooral rond de 7 m2. Er is nog niet bekend waar de Dierenbescherming in de nieuwe voorwaarden, waaraan gewerkt wordt, van uitgaat. Wel zal hier meer gekeken worden naar de zeug. Waar de EU en de Dierenbescherming ook duidelijkheid over moeten geven, is de groepshuisvesting in de kraamstal. Het aantal bedrijven met een dergelijk stalsysteem is op één hand te tellen, maar de belangstelling hiervoor neemt toe.

Betere klimaatzones biggen en vleesvarkens

Ook de hokinrichting voor biggen en vleesvarkens kan wijzigen. Anita Hoofs, onderzoekser bij Wageningen University & Research, verwacht dat de situering van de functiegebieden verandert en er verschillende klimaatzones in hokken komen: een rustgedeelte moet warmer zijn dan de plek voor eten en mesten. Dit is te realiseren met verschillende vloermaterialen, een combinatie van vloerkoeling en -verwarming en sturen op luchtsnelheden in functiegebieden. Sturen op klimaatzones is ook te realiseren met bijvoorbeeld een onderkruip boven het liggedeelte. Dat betekent wel radicale aanpassing van de hokindeling; het liggedeelte moet dan of aan de achterzijde van het hok of aan de zijkant gerealiseerd worden.

Dagontmesting wordt de norm

Mest en urine onder de roosters scheiden, dagelijks uit de stal verwijderen en apart opslaan wordt volgens deskundigen in de toekomst de norm. Al dan niet op bedrijfsniveau gekoppeld aan een monomestvergister. Beschikt een bedrijf niet over voldoende aantal varkens voor een monomestvergister, dan is samenwerking met collega’s op een centrale locatie goed mogelijk. Bijkomende voordelen aan dagontmesting liggen ook op het vlak van diergezondheid en -welzijn en de gezondheid van de varkenshouder zelf.

Sensoren extra oren en ogen varkenshouder

Wat zeker in de toekomstige stallen komt, zijn sensoren. Dat worden de extra oren en ogen voor de varkenshouder. Niet als vervanging van menselijke arbeid, maar als aanvulling in de vorm van controleren en vroege detectie. Sensoren voor stalklimaat en brandveiligheid worden de standaard voor continue monitoring. Een nog verder te ontwikkelen sensorfunctie is volgens Angela van der Sanden, specialist Veehouderij & Strategie bij Connecting Agri & Food, de continue meting van emissies. “We gaan naar bronmetingen, dat biedt toekomst voor de sector. Tot nu toe werden emissies bepaald aan de hand van metingen en berekeningen en gaat een vergunning uit van het gemiddelde aantal kilo’s stikstof per jaar. Met sensoren krijg je inzicht in eventuele pieken waarop je dan kan sturen. Dit vraagt wel vertrouwen van alle partijen.”

Energieneutrale stal én sector

Veel varkensstallen zijn al uitgevoerd met zonnepanelen en dit neemt de komende jaren alleen maar toe. Steeds meer varkenshouderijen worden energieneutraal of zelfs energieleverend door de eerdergenoemde monomestvergisting. Ook de warmtewisselaar zal meer ingezet worden om het energieverbruik tot een minimum te verlagen.