Voorkom verteringsproblemen met simpele analyse celwand gras

Belangrijke managementinformatie wat voeren van een ruwvoerrantsoen betreft, is verkrijgbaar uit een juiste interpretatie van celwandanalyses. Aan de hand van een klasseverdeling is het beoordelen van graskuilen een stuk simpeler. De onderverdeling is als volgt getypeerd: gevaarlijke, veilige, trage en hoogwaardige kuilen. Deze klassen zijn een afgeleide van de NDF, ADF, ADL informatie, zie figuur 1.

De classificatie

Groep 1 'Gevaarlijk'

Graskuilen in de groep 'Gevaarlijk' zijn niet zonder risico te voeren. Het kuilgras heeft weinig celwanden (NDF) en de afbraaksnelheid is hoog. Er is veel hemicellulose, weinig cellulose en het voer heeft weinig structuur. Het gras is in een vroeg stadium gemaaid (2.500 kg ds/ha) bij een hoog bemestingsniveau. Graskuilen in de groep 'Gevaarlijk' moeten gecompenseerd worden met structuurhoudende voeders zoals luzerne stro of maïs.

Groep 2 'Veilig'

De graskuilen in de groep 'Veilig' hebben weinig celwanden (NDF) maar breken toch traag af. Dit komt doordat het meer cellulose bevat dan Hemicellulose. Cellulose remt de afbraaksnelheid. Het kuilgras in deze groep heeft een geringe bemesting gehad en is in een vroeg stadium gemaaid.  Veilige kuilen zijn zonder gevaar te voeren.

Groep 3 'Hoogwaardig'

Graskuilen in de groep 'Hoogwaardig' bevatten veel celwanden (NDF). Dit is een prima basis voor een optimaal rantsoen. Hoogwaardige kuilen bestaan voor bijna de helft uit celwand en bevatten dus voldoende structuur. Het gras mag daardoor meer Hemicellulose bevatten. De verteringssnelheid is voldoende hoog en de kans op pensverzuring klein. Hoogwaardige kuilen komen van percelen met een goed grasbestand. Het gras is gemaaid bij een opbrengst van zo'n 3.500 kg ds/ha.

Groep 4 'Traag'

De kuilen in de groep 'Traag' vereisen een behoorlijke correctie met bijvoorbeeld krachtvoer. Zowel het stengelaandeel als de hoeveelheid cellulose is hoog. De vertering wordt daardoor erg traag. Een correctie met snel afbreekbare voedermiddelen is noodzakelijk. Het gras in de groep 'Traag' heeft een geringe bemesting gehad en is bij een hoge ds-opbrengst gemaaid. Ook is het mogelijk dat de botanische samenstelling van de grasmat niet optimaal is.

Ruwe celstof was ooit leidend

Celwanden werden in het verleden via het gehalte ruwe celstof min of meer in kaart gebracht. Over de kwaliteit van de celwanden of de afbraaksnelheid is daarmee nog niets te zeggen. Met het ‘oude’ systeem ontbreekt dus de meest relevante informatie voor het dagelijks samenstellen van een hoogwaardig ruwvoerrantsoen. Celwandbepalingen (NDF, ADF, ADL) geven die informatie wel. Het gehalte ADL (lignine) is een maat voor het onverteerbare deel van de plant. ADF is de som van het traag afbreekbare cellulose en lignine. Het snel afbreekbare hemicellulose wordt berekend door de totale hoeveelheid celwand (NDF) te verminderen met ADF.

Figuur 1 NDF, ADF, ADL

Kuilen, maaien, weiden en nog vele andere gras gerelateerde zaken vergen aandacht en tijd. Met deze handige informatie is het beoordelen van een graskuil makkelijker gemaakt. Het is en blijft een ‘vak apart’, helemaal als het aankomt op het totaalrantsoen. Verschillende adviseurs van DLV Advies verdiepen zich graag met u samen - of voor u - in dit onderwerp.