Minder emissie met koelsysteem in stalvloeren

In Nederland is het zo geregeld dat de Rav- lijst (Regeling ammoniak en Veehouderij) leidend is voor erkende emissies uit stallen. Dat betekent dat een stalvloer na testen een erkenning krijgt en voor een bepaalde emissiewaarde op de lijst komt. Nu nog is ammoniak daarbij leidend. In de praktijk kunnen de daadwerkelijke emissies natuurlijk afwijken. Het management van de veehouder heeft daarop ook invloed. Als bijvoorbeeld het onderhoud aan de mestschuif langer wordt uitgesteld dan wenselijk is, maakt dat vaak aanzienlijk verschil in de emissies die worden gemeten. Alleen door Weidegang toe te passen, wordt een managementmaatregel beloond. Voor de rest ben je als veehouder gebonden aan de huidige wetgeving en levert extra inzet op emissiereductie geen voordeel op.

Omgevingswet voor minder methaan

Maar dat betekent niet dat dat in de toekomst niet kan veranderen. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werkt aan een omgevingswet. Daarbij is het bepaald niet ondenkbaar dat je als veehouder de mogelijkheid krijgt om met een continu monitoringssysteem aan te tonen dat stalemissies inderdaad niet de normen overschrijden. De verwachting in de sector is dat, naast ammoniak, vooral methaan belangrijk wordt. De veehouderij kan dan aantonen dat ze juist een sterke bijdrage levert aan de reductie van methaanemissies.

Lage emissie met vloeren koelen

In dat geval wordt het ook interessant voor melkveehouders om te kijken naar technieken en management om de emissies zelf te beïnvloeden. Een techniek die daarbij als kansrijk wordt gezien, is het koelen van stalvloeren. Eric Pijnappels stelt op basis van vorig jaar uitgevoerde proeven dat de reductie wel boven de 25% kan uitkomen. Pijnappels was nauw betrokken bij een pilot in een stal voor honderd koeien in België. "Daar werd in een vloer in een emissiearme kelderloze stal een koelsysteem ingebouwd en getest. Het is eigenlijk een soort omgekeerde vloerverwarming die je in de betonnen vloer legt. Alleen dan niet met slangen, maar met lamellen”, legt Pijnappels uit.
In de proef in de Belgische stal werd grondwater door het systeem gepompt, waardoor de vloer op 12 ºC werd gehouden. “Bij actief koelen, met hulp van een warmtepomp, kan de emissie nog veel verder worden verlaagd”, vertelt de projectleider stallenbouw. “Wij schatten in dat dat wel richting 50% kan gaan. De temperatuur van de vloer verlaag je dan naar circa 8 ºC.”

Melkveehouders gezocht: bouw koelsysteem

Volgens Pijnappels zijn de extra kosten best aanzienlijk, maar is nu nog niet goed aan te geven hoe hoog die zijn. “We zoeken op korte termijn nog drie andere melkveehouders die ook zo'n stal met een koelsysteem willen bouwen." Je moet een dergelijk systeem ook zien in het geheel van een ander type stalconcept. Enerzijds kun je de voergang en wellicht zelf de diepstrooiselboxen ook koelen door de lamellen niet alleen in de stalvloer mee te storten, maar in de hele vloer. Dan wordt het voordeel nog groter.
Daarnaast kun je warmte benutten voor bijvoorbeeld mestverwerking of mestvergisting. Je moet namelijk de vrijkomende warmte ergens te gelde maken. Anders wordt het waarschijnlijk veel te duur.

Proefstalstatus

"We hebben een melkveehouder gevonden die een stal met een dergelijk koelsysteem wil bouwen. Op korte termijn zoeken we nog drie andere melkveehouders die ook zo'n stal willen bouwen”, zegt de projectleider stallenbouw. “Met vier melkveestallen kunnen we een proefstalstatus aanvragen en hopelijk daarna binnen een jaar een voorlopige erkenning krijgen op de Rav-lijst. Sneller gaat het helaas niet, maar gezien vooral de aangescherpte eisen in Noord-Brabant zijn er eigenlijk wel snel dit soort nieuwe stalsystemen nodig die aantoonbaar echt voor een lagere emissie zorgen.” Mogelijke andere oplossingen liggen bij duurzaam stalbeheer, bijvoorbeeld via voeding of toevoegmiddelen. Wetgeving bemoeilijkt deze oplossingen helaas. De veehouderij zal het ook de komende jaren moeten hebben van vernieuwing in erkende technische systemen.

Bent u geïnteresseerd in de bouw van een dergelijk koelsysteem? Neem dan contact op met Eric Pijnappels.

Dit artikel is verschenen in Nieuwe Oogst.