Vergisting: ‘binnen enkele jaren los met de eerste clusters’

Het eerste concept is monomestvergisting op bedrijfsniveau. Daarbij kunnen melkveehouders ervoor kiezen om biogas om te zetten in groen gas of groene stroom. 'Het grootste deel van de mestvergisters op boerderijniveau is nu nog uitgevoerd met een WKK, die stroom en warmte produceert. De restwarmte kan worden hergebruikt in een stikstofkraker', zegt Lier. Zeker wanneer Renure wordt toegelaten als kunstmestvervanger is dit volgens hem een interessante optie.

Cluster, buurtvergister of centrale vergisting

Het tweede concept betreft volgens Lier het biogas- of groengascluster. Het plan voor het biogasproject in Joure (zie kader rechtsboven) is hiervan een voorbeeld, waarbij het gas van individuele vergisters met leidingen rechtstreeks naar de afnemer wordt getransporteerd. Onder melkveehouders bestaat toenemende interesse om op deze manier biogas te produceren en op te waarderen tot groen gas. 'Het is uitdagend om dit soort energiehubs op te tuigen en praktijkrijp te maken", stelt Lier. In het oosten van Nederland draaien op dit moment twee biogasclusters. Het gaat om initiatieven in Noord-Deurningen en Oxe, beide in Overijssel. Bij het derde concept doelt Lier op de zogenoemde buurtvergister. Het initiatief van een groep melkveehouders in en rondom Wijnjewoude is daarvan een voorbeeld. 'Ondernemers werken daarbij samen in clusterverband waarbij ze mest aanvoeren naar een centrale installatie.' Centrale vergisting op industriële wijze wordt door de adviseur beschouwd als het vierde en laatste concept. Volgens Lier zijn er in de drie noordelijke provincies, Groningen, Friesland en Drenthe op dit moment zo'n twintig initiatieven onder agrarische ondernemers om gezamenlijk biogas te produceren. 'Bij sommige initiatieven stagneert de ontwikkeling. De verwachting is dat binnen enkele jaren de eerste clusters operationeel zijn. Daarbij is wel medewerking nodig van gemeentes en provincies. Het aanleggen van een biogasnetwerk is een groot project waar overheden in mee moeten gaan', aldus Lier. Lier zegt: 'Monomestvergisting is een essentiële schakel in de energietransitie en helpt broeikasgassen te reduceren. Er is overheidsbeleid nodig om dit soort projecten van de grond te krijgen. Provincies en gemeentes moeten ambities hebben. Daar begint het bij.’

Aandachtspunten

Zoals bekend rendeert monomestvergisting vooral als er dagverse mest wordt gebruikt. Melkveehouders die hun stal hiertoe moeten aanpassen moeten gemiddeld genomen € 200.000 neertellen. Daar zitten de kosten van de vergister nog niet bij. 'De financiering is een belangrijk thema. SDE-subsidie is keihard nodig om tot een goede businesscase te komen. Maar het ontbreekt nu aan terugverdientijd. De hoop is dat de bijmengverplichting voor groen gas snel van kracht wordt. Op die manier kan groen gas beter concurreren met regulier aardgas.' Ondernemers die een samenwerkingsverband oprichten, moeten volgens Jurian goed nadenken over de precieze structuur en verdeelsleutel. Volgens hem zijn banken over het algemeen positief over energieclusters. Natuur- en milieuorganisaties hebben hun pijlen gericht op monomestvergisters en maken bezwaar tegen biogashubs. Het verkrijgen van een vergunning is daarmee, zeker op dit moment, een flinke hobbel om te nemen. Wanneer die is overwonnen, komen vervolgens nog enkele praktische zaken om de hoek kijken. 'Vaak is een extra stroomaansluiting nodig om de installatie te laten draaien. In veel regio's is echter sprake van netcongestie, ofwel overbelasting van het net', waarschuwt Jurian. Ook de aanleg van het leidingwerk vraagt om aandacht zeker als het biogas betreft. Jurian pleit voor een actievere opstelling vanuit gemeenten om hier verbetering in te brengen. Kansen liggen er zeker al is het nog een paar jaar wachten voordat de eerste biogasclusters in het noorden draaien.'

Dit artikel is overgenomen van Melk van het Noorden.