regeneratieve landbouw

Uitdaging

Het project gaat in op drie uitdagingen:

1. Hoe beperken we het chemiegebruik zodanig dat we én de bodem versterken maar tegelijk ook zorgen voor afdoende verdienvermogen vanuit de teelt van een gewas.

2. Gewasrotatie is bedoeld om met name de hoog saldogewassen ruimte te geven, de rotatie is daarbij de methode voor het verkrijgen van rust in de bodem, organische stofopbouw en structuur. Probleem is welke volgorde van gewassen moet ik toepassen, waardgewassen voor aaltjes zijn ongewenst. Bodemverdichting en vochtgebrek kosten veel opbrengst.

3. Vochttekorten (neerslagtekorten), uitspoeling (van mineralen) in de winter en structuurbederf zijn zeer onwenselijk, hoe voorkom ik dit?

De drie focusmaatregelen passen we toe in verschillende combinaties op drie locaties. We werken hierbij in stroken, niet volvelds, zodat we maatregelen binnen de proeftuin kunnen vergelijken. Op deze stroken passen we per proeftuin en per groeiseizoen over twee jaren een wisseling van maatregelen toe, zodat we in de regio Noord-Holland op drie plekken regeneratieve landbouw kunnen laten zien, verklaren en praktijkrijp maken.

Aanpak

Regeneratieve landbouw is een verzamelnaam voor allerlei processen. Bij Vaalburg, Stam-Schaap en Klaver gaan we drie proeftuinen inrichten. De aan te leggen proeftuinen worden circa 5-10 hectare groot. Bij deze proeftuinen ligt de focus op drie onderwerpen van regeneratieve landbouw:

1. Kringlooplandbouw: Toepassen (maar ook productie) van Bokashi en andere vormen van alternatieve bemesting van bodem en/of bodemleven. Dit in de vorm van hergebruik van organische reststromen of alternatieve bemestingsvormen

2. Gewaskeuzes: Alternatieve gewasrotaties gericht op bodemversterking , ruimere gewasrotatie maar ook toepassing van gast en of ondergewassen zorgen voor een permanent doorwortelde bodem. Andere tussengewassen en ruimere vruchtwisseling zorgen voor meer bodemrust , versterking van het bodemcomplex en voeding voor vervolg of hoofdgewassen. Zo krijgen we een weerbare bodem waarbij minder chemie behoeft te worden toegepast, dat is in feite de zogeheten reset of regeneratie.

3. Bodembiologie herstel: Cover crops bedekken de bodem, hetgeen gunstig is voor vochtregulatie, organische stof en mineralenbeheer. Ook het toepassen van strorijke mest en/of koolstofrijke bemesting zorgt voor herstel van het evenwicht in de bodem. De C/N verhouding is niet voor alle bodems gelijk qua ideaal, de biologie van de bodem bevorderen vergt maatwerk in bemesting, cover cropping, bodembewerking en bodemlevenstimulering

Resultaat

Drie proeftuinen worden gerealiseerd gericht op het toepassen van de basisprincipes van regeneratieve landbouw. De bodem kan worden beoordeeld fysisch, chemisch en biologisch. In de regeneratieve landbouw gaan we de biologische aspecten versterken, natuurlijke processen stimuleren waardoor de balans in de bodem wordt verlegd naar deze natuurlijke processen. Daardoor , zo is de verwachting kunnen we met minder chemie toch een goede productie behalen. Tegelijk werken we daarmee ook aan de fysische bodemtoestand. Uiteindelijk is een betere bodembalans het doel, de balans is verschillend per bodemprofiel, we moeten daarom maatwerk leveren . Het doel van dit project is om kennis en ervaring op te doen rond de eerder in de aanpak genoemde  thema’s en deze te delen met een breder publiek, waardoor meer agrariërs actief deze maatregelen zullen implementeren.

Interesse? 

Wilt u meer weten over regeneratieve landbouw of deelnemen aan een van de proeftuinen? Vul onderstaand formulier in of neem contact op met onze adviseurs. 

Koolstofrijke dierlijke mest

Bij het organisch stofgehalte in de bodem wordt vooral gekeken naar de organische resten van planten die na 1 jaar nog niet verteerd zijn. Minstens net zo belangrijk is het deel dat wel verteerd is, doordat het bodemleven dit verwerkt heeft. Door het bodemleven op peil te houden, werk je aan de kwaliteit van organische stof (C/OS)/organische stofcomplex. Koolstofrijke dierlijke mest zoals stalmest, ruige mest en compost of Bokashi met dierlijke mest voeden het bodemleven (welke de poriën weer vergroten en zo een positief effect hebben op de wortelontwikkeling) en versterken het organische stofcomplex in de bodem. Wat geschikt is voor de bodem is afhankelijk van het doel en de functie van de bodem.

Interesse? 

Wilt u meer weten over regeneratieve landbouw of deelnemen aan een van de proeftuinen? Vul onderstaand formulier in of neem contact op met onze adviseurs. 

Gewasrotatie

Bij gewasrotatie is het van belang dat de planten elkaar goed opvolgen en de planten in een volgende rotatie andere voedingsstoffen gebruiken. Doordat verschillende gewassen andere voedingsstoffen aan de grond toevoegen én eruit halen, houden ze de bodem in balans en voorkomen ze dat de grond uitgeput raakt. Bij het omschakelen van bijvoorbeeld een 1:3 rotatie met aardappels, suikerbieten, tarwe en uien naar een 1:6 rotatie met 50% granen of vlinderbloemigen en groenbemesters zal het circa 1 cyclus duren voordat een nieuw evenwicht is ontstaan. De teelt van een graan of een 2-jarige luzerne of grasklaver heeft direct invloed op de bodemkwaliteit in termen van bodemstructuur, bodemleven en (water)bufferend vermogen.

Teel je daarentegen twee ondiep wortelende gewassen na elkaar, dan kan het tweede ondiep wortelende gewas de reststikstof van het vorige gewas niet meer benutten. Vaak zijn ondiep wortelende gewassen ook net die gewassen die minder efficiënt de stikstof uit de bodem opnemen, of die al vroeg in het seizoen stoppen met stikstofopname. In de veehouderij kun je hier rode klaver tussen zetten.

Dekgewassen/gastgewassen

Een goede combinatie van gastgewassen en gewasrotatie zorgt voor minder gebruik van gewasbeschermingsmiddel en dat er minder stikstof nodig is. Het toepassen van dekgewassen is ruimer dan het toepassen van gewasrotatie. Bij dekgewassen is het doel de grond zo lang mogelijk (jaarrond) te bedekken, zodat het land niet braak komt te liggen. Hiermee wordt bodemerosie voorkomen, maar het zorgt ook voor het vasthouden van voedingsstoffen in de toplaag. Ook op klei is dit aan te raden om de bodem geschikt te houden voor vervolggewassen. Denk bijvoorbeeld aan het uitspoelen van stikstof bij hevige regenval.

Interesse? 

Wilt u meer weten over regeneratieve landbouw of deelnemen aan een van de proeftuinen? Vul onderstaand formulier in of neem contact op met onze adviseurs. 

Opvallende resultaten bij proeftuinen regeneratieve landbouw

Door de natte omstandigheden van het najaar van 2023 en het voorjaar van 2024 is duidelijk geworden dat percelen die regeneratief zijn bewerkt minder problemen hebben met de porositeit van de bouwvoor. De drainage van overmatig vocht en de zuurstofvoorziening van gewaswortels en bodembiologie zijn bij deze percelen beter, wat resulteert in een betere gewasontwikkeling. De praktijkonderzoeken binnen het project "Regeneratieve Proeftuinen" hebben opvallende resultaten opgeleverd, die laten zien hoe regeneratieve landbouw kan bijdragen aan een duurzamere en productievere agrarische sector.

	Optimale kieming en gewasontwikkeling Voor een optimale kieming en gewasontwikkeling zijn calcium, fosfaat, koolstof, waterstof en zuurstof onmisbaar. Een lichte bemesting met ureum en nitraatstikstof is voldoende voor het opstarten van de kieming en het bodemleven, met een herhaling na 4-6 weken. Hoge stikstofdoseringen boven 70 kg zuivere stikstof per hectare beschadigen de bodembiologie door overdosering van zouten en verstoren de biologische stikstofbinders.
	Brix-Meting als indicator Een eenvoudige brix-meting van bladsap kan snel aantonen of de plantbeschikbaarheid van essentiële elementen optimaal is. Bij een goede plantbeschikbaarheid zullen de cultuurgewassen hogere brix-waarden hebben dan onkruiden, die zich voornamelijk ontwikkelen in bodems waar deze elementen onvoldoende aanwezig zijn.
	Maximaliseren van biodiversiteit Praktijkonderzoek van JENA toont aan dat een diversiteit van minimaal acht gewassen bij nul kg/ha stikstof een hogere opbrengst en betere kwaliteit gewassen oplevert dan monoculturen met 200 kg/ha stikstof. Deze diversiteit ontstaat door het combineren van verschillende gewastypen zoals grassen/granen, vlinderbloemigen, brassica’s en breedbladigen.
	Ecoploegen en bodembiologie Ecoploegen tot een diepte van 8-12 cm heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van soorten en hun vermeerdering. Dieper ploegen is soms noodzakelijk, maar daarna kan de ontwikkeling van bodembiologie gestimuleerd worden door de keuze van volggewassen en bemesting.
	Gebruik van bokashi en compost Bokashi, verkregen door organisch materiaal zuurstofarm in te kuilen, biedt voordelen zoals een snellere rijping en een sterkere remming van onkruidontwikkeling vergeleken met compost. Proeven hebben aangetoond dat rode bieten bij een toepassing van 45 ton/ha bokashi dezelfde opbrengst geven als bij 95 ton/ha bokashi.
	Natuurlijke bodemleven- en gewasstimulerende middelen Middelen zoals vloeibare chitosan, zeewierextracten en ruige stalmest bevorderen de bodembiologie en gewasontwikkeling. Chitosan bijvoorbeeld, gemaakt uit garnalendoppen en krabbenscharen, stimuleert de wortelontwikkeling en biedt bescherming tegen ziekten.

Uitnodiging voor de Demonstratiedag 9 augustus a.s.

Wij nodigen u van harte uit om deze resultaten zelf te komen bekijken tijdens onze demonstratiedag op 9 augustus a.s.

Het programma van de dag ziet er als volgt uit:

13.00 - 13.30 uur: Inloop

13.30 - 13.45 uur: Introductie en resultaten door DLV Advies

13.45 - 14.15 uur: Presentatie over het gebruik van Bokashi

14.30 - 16.15 uur: Veldbezoeken en Agrifirm spuitlicentiebijeenkomst

16.15 - 17.00 uur: Uitloop

Iedereen is van harte welkom om deel te nemen aan deze dag en meer te leren over de innovatieve technieken en resultaten van regeneratieve landbouw. U kunt zich aanmelden via onderstaande knop.

Deelnemen
 

Wat kunt u zelf uittesten: check het succes van de fotosynthese

• Pers 2 druppels plantensap met knoflookpers op refractometer of in digitale brixmeter.

• Hoe hoger de brix-waarde, des te gezonder het gewas. De brix-waarde geeft aan hoeveel collodiale stoffen in het plantsap zijn opgelost. In de volksmond wordt de brixwaarde gelijk gesteld aan het suikergehalte, maar dat is dan inclusief de complexe suikers en eiwitten. (drempelwaarden variëren per gewas)

• Brix-waarden van <8  → gebrek aan voedingsstoffen. Op het moment dat de trend naar brixwaarden van 8 of lager is, is het verstandig om blad analyses te doen.

• Brix-waarden van 8-12  → gewas zal gemeden worden door schadelijke insecten en bodemaaltjes De meeste eenjarige gewassen hebben een bovengrens van 12% brix.

• Check via blad analyse op mineralen en stuur bij met bladvoeding via:
  • Droge stof analyses: (verwerkingstijd tot uitslag ±14 dagen, weersbestendig).
  • Bladsap analyses door Nova Crop Control: (verwerkingstijd tot uitslag ±3 dagen, vochtafghankelijk)

Elk element heeft een functie in het activeren van de juiste acties die zorgen voor de stofwisseling en weerstand van de bodem en connectie met het gewas. Zo heeft u inzichtelijk of de bodem in balans is en welke mineralen er aangebracht kunnen worden. Kijk verder dan N-P-K!

Interesse? 

Wilt u meer weten over regeneratieve landbouw of deelnemen aan een van de proeftuinen? Vul onderstaand formulier in of neem contact op met onze adviseurs.