Digitale hulp in de varkensstal

1. Sensoren zijn robuuster, nauwkeuriger en betaalbaarder;
2. De opkomst van het LoRa-netwerk, dat is het netwerk dat er voor zorgt dat apparaten efficiënt en goedkoop met elkaar kunnen communiceren via de cloud. LoRa staat voor Long Range Low Power en is een verbindingsnetwerk voor het automatisch delen van gegevens via apparatuur;
3. Gebruikers doen positieve ervaringen op met digitalisering en willen meer weten. Het blijkt bijvoorbeeld dat wanneer de afdelingstemperatuur is ingesteld op 26 graden, het niet altijd 26 graden is. "Dat opent ogen", aldus Backus.

"Deze 3 factoren verklaren grotendeels waarom technieken die soms al jaren of zelfs decennia bestaan nu ineens ingang vinden in de varkenshouderij. Vooral robuustheid is belangrijk. Aan dure apparatuur die niet bestand is tegen het stalklimaat heeft een varkenshouder niets."

Vertrouwen op computer

Varkenshouders die gaan digitaliseren vinden dat best spannend. Bijvoorbeeld bij ondernemers met 300 zeugen, met verschillende pariteiten en die ook nog eens in een verschillende fase van de dracht zitten. Onder deze omstandigheden zal een varkenshouder echt moeten vertrouwen op de computergegevens. Die gegevens dienen daarom ook te kloppen. In het veld is de ervaring dat varkenshouders dat steeds meer onder de knie krijgen. Soms is wel meer uitleg nodig als er met personeel wordt gewerkt. Niettemin draait het na een goede introductie van de techniek beter dan op de conventionele wijze.

Vele data omzetten in bruikbare informatie

De sensoren, camera’s en weegtechnieken leveren dagelijks stapels data op, waar aanvankelijk niemand iets mee kan. De kunst is de cijferbrij om te zetten in bruikbare informatie om de bedrijfsvoering te optimaliseren. "De toepasbaarheid van data staat nog maar aan het begin", betoogt Gé Backus. Maar dat wordt snel anders. Hij vertelt dat zijn bedrijf, samen met TU-Eindhoven, werkt aan dashboards waarop varkenshouders zien hoe het er voor staat met bijvoorbeeld het stalklimaat en zij een tekstboodschap krijgen als het nodig is om in te grijpen. "Met de huidige digitale technieken krijgen varkenshouders een waarschuwing als een diergewicht of het stalklimaat afwijkt. Dat is de eerste winst. In sommige gevallen zijn zij in staat de juiste maatregelen te treffen. Dat zal vaker het geval zijn als zij een alert ontvangen waarin staat wat te doen."

Voorspellende waarde

"Met de introductie van ‘slimme’ staltechnieken ontstaan gigantische stapels data. Het is nu zo dat met deze data de gebruiker tijdens het proces informatie krijgt over zijn varkens en de stal. Dat is al veel beter dan terugblikken, zoals nu nog veel gebeurt. Maar de volgende stap zit er aan te komen. Dan krijgen data een voorspellende waarde. Als bijvoorbeeld blijkt dat een te hoog CO₂-gehalte in de stal gedurende een bepaalde periode nauwelijks schadelijk is voor een varken, terwijl een te lage staltemperatuur wel leidt tot gezondheidsproblemen, kan een varkenshouder er voor kiezen tijdens een fase van extreme kou onder de norm te ventileren. Dan zakt in ieder geval de temperatuur in de afdeling niet onder de ingestelde waarde. Dit soort dingen voorspellen kan als voldoende data beschikbaar zijn en bekend is wat het effect is van een bepaalde afwijking van de norm."

Wegen van zeugen

Dit geldt heel concreet ook voor het zeugen wegen bijvoorbeeld. Uit de weegresultaten blijkt dat het gewicht van een drachtige zeug niet rechtlijnig toeneemt. Daar zitten perioden in dat er amper groei is en perioden dat de zeug een groeisprint maakt. Dat kan aanleiding zijn om drachtige zeugen anders te gaan voeren. Er zijn nieuwe weegtechnieken in ontwikkeling en dat sluit aan bij de maatschappelijke behoefte aan gewichten van zeugen monitoren.

Data vergelijken

Een ander voordeel van data is dat het eenvoudig is bedrijven te vergelijken met elkaar. Dat kan als een varkenshouder op meer bedrijven dieren houdt, hetgeen steeds vaker gebeurt. Maar benchmarken met bedrijven van andere eigenaren is ook eenvoudig. Als je cijfers van verschillende bedrijven kunt vergelijken, wordt de hele sector er beter van.

Sensoren

Sensoren doen geleidelijk hun intrede in de varkensstal. Mede onder druk van NVWA-controles, groeit de belangstelling voor klimaatregistratie in stallen. Niet alleen de temperatuur is relevant, maar ook het CO₂- en ammoniakgehalte is interessant. Het bedrijf Connecting Agri & Food is actief op het terrein van stalklimaat. Directeur Gé Backus schat dat binnen 2 jaar duidelijk is wat een investering in klimaatsensoren mag kosten. Dat kan door het stalklimaat te relateren aan economische factoren, zoals voederconversie, groei en mogelijk karkaskwaliteit van varkens.

Vergunningverlening verandert in toekomst

Hoe dan ook zal digitalisering de varkenshouderij veranderen. Het belangrijkste doel moet zijn met minder gebruik van grondstoffen en medicijnen meer varkensvlees te produceren.

Gé Backus ziet echter meer en andere mogelijkheden. Hij gaat er bijvoorbeeld van uit dat op termijn de vergunningverlening verandert door de digitale technieken. "Dan wordt gewerkt met doelvoorschriften in plaats van de huidige rekenmodellen voor geur- en ammoniakemissie. Sensoren buiten de stal meten dan of de emissies onder de afgesproken normen blijven."

Dit interview met Gé Backus van Connecting Agri & Food is verschenen in Boerderij.