Wegwijs in ventilatorland

Het merk ventilator moet in de ogen van DLV Advies niet de doorslag geven. "De prijs van het totale pakket (bewaarcomputer, service en vertrouwen) zijn betere argumenten", zegt Harrie Versluis, productmanager bouw. "Daarnaast speelt de beschikbare investeringsaftrek een rol en de noodzaak om het toerental te kunnen verlagen. Die noodzaak ontbreekt vaak in een met buitenlucht gekoelde bewaarplaats. In zo'n bewaring is het vooral belangrijk dat je snel veel lucht voor langs het product kunt blazen. Een lager toerental is wél nodig in een mechanische koeling. Ook bij het nadrogen van uien kan een lager toerental handig zijn."

Elektrische motoren gaan draaien doordat magnetische polen elkaar afstoten. Dit magnetische veld kan op twee manieren worden gecreëerd. ontstaat vooral bij een tegendruk van 100 tot gecreëerd. Bij een AC-motor (de standaard wisselstroommotor) wordt stroom door een koperen wikkeling gestuurd.

Koolborstels

Om dit voor elkaar te krijgen heeft deze motor koolborstels. Een andere methode is de permanent magneetmotor (PM-motor). "Dit is een borstelloze gelijkstroommotor, waarbij de spoelstroom elektronisch wordt omgepoold. De goede werking van PM-motoren is daarmee sterk afhankelijk van de degelijkheid van de elektronisch componenten. Bij een PM-motor zit deze elektronica buiten de motor. Bij een borstelloze EC-motor is de elektronica in de motor verwerkt, maar beide gebruiken dezelfde techniek. Bij zowel een PM- als een EC-motor is het opgenomen vermogen gekoppeld aan de draaisnelheid. Hierdoor nemen deze motoren het vermogen op dat voor de snelheid wordt gevraagd. PM- en EC-motoren zijn iets zuiniger dan AC-motoren en direct toerengeregeld", legt Versluis uit.

Bij een ventilator met een AC-motor, kun je de motor laten reviseren. Bij Ziehl-Abegg- ventilator is daarentegen niets te vervangen. Kapot betekent ventilator vervangen. Anderen hebben hun ventilatoren zo gemaakt dat de motor wél te vervangen is.

"De vraag is echter of dit relevant is. Onder Nederlandse omstandigheden gaat een ventilator niet vaak stuk. Een andere reden om de elektronica buiten te houden, kan de gevoeligheid van elektronica zijn. Bij de EC-variant zit deze elektronica in de luchtstroom. De componenten zijn in kunsthars gegoten, waardoor ze normaal gesproken bestand zijn tegen de weekmakers uit Talent."

Rendement ventilator

Het rendement van een ventilator wordt voor een groot deel bepaald door de waaier (het soort schoepen, de stand van de schoepen en het aantal schoepen). Bij een relatief lage tegendruk, is de energie voor het ronddraaien van de schoepen relatief hoog. Het rendementsvoordeel van ventilatoren met weinig schoepen ontstaat vooral bij een tegendruk van 100 tot 150 Pa. Neemt de tegendruk toe, dan krijgen deze ventilatoren het zwaarder. Bij een tegendruk van 300 Pa zijn ventilatoren met veel schoepen beter. "Soms geeft een leverancier een fors hogere luchtopbrengst op bij een gelijke motor. Uit de specificaties blijkt dan dat bij de ene ventilator het opgenomen vermogen iets onder het opgegeven motorvermogen zit en bij de andere er juist boven. Zo kan de motor van een ventilator met veel lucht een opgenomen vermogen hebben van 2,4 kW in plaats van 2,2 kW", aldus Versluis.
Daardoor is het verschil in de stroomrekening klein. "Ook een PM- of EC-motor verlaagt de stroomrekening amper, ondanks dat er sprake is van een fors lager stroomverbruik. Motoren moeten wettelijk gezien een rendement hebben van 85 tot 90%. PM- en EC-motoren doen het vaak een paar procent beter. Wel is er een verschil in het blindvermogen. Dit is stroom die niet door de motor wordt gebruikt en via de nul wordt teruggevoerd naar het net. Bij een AC-motor is dit ongeveer 12 tot 15%. Bij een zeer goed afgestelde EC-motor is er amper sprake van blindstroom. Voor blindstroom hoef je echter (nog) niet te betalen. Wel zorgt blindstroom ervoor dat een AC-motor een iets zwaardere zekering nodig heeft dan een PM- en een EC-motor."

Dit artikel is verschenen in vakblad Landbouwmechanisatie.