Zonvarken: gezond verdienmodel met vijftig zeugen

Zonvarken is een revolutionair concept dat rekening houdt met alle aspecten binnen de varkenshouderij. Maximaal dierenwelzijn en minimale emissies van CO², ammoniak, fijnstof en geur. Uitgangspunt van Zonvarken is dat met vijftig zeugen een gezond verdienmodel uit het bedrijf kan worden gehaald. Voor vijf bedrijven is de afzet geregeld. Zij kunnen werken volgens het ‘Zonvarken-principe’. De coöperatie is er klaar voor om het concept verder uit te rollen.

Afvinken

Het concept gaat uit van vijftig zeugen, verdeeld over twee gespiegelde stallen. Stallen die zowel qua uiterlijk als systeem afwijken van de gangbare én biologische varkenshouderij. Door verschillende innovaties claimt de coöperatie diervriendelijk, milieuvriendelijk, klimaatvriendelijk, boervriendelijk en buurtvriendelijk te zijn. Dat zijn al een hoop plussen die je direct kunt aanvinken. “Dat klopt”, beaamt Rob. “Neemt niet weg dat het verkrijgen van de benodigde financiering en de aanvraag van subsidies en vergunningen met de nodige hobbels is verlopen.” Zonvarken wijkt zo ontzettend af van de normering voor innovatie en verduurzaming in de veehouderij dat meerdere aanvragen zijn afgewezen. “We kunnen simpelweg de boxen niet aanvinken die de overheid heeft opgezet. Uiteindelijk heeft de provincie en de regiodeal die we hebben gekregen ons enorm geholpen in de doorontwikkeling. Nu Zonvarken meer ruchtbaarheid heeft gekregen, voorzien we ook een minder gecompliceerde uitrol. Financiering én vergunningen zijn immers al verleend en kunnen één op één bij een volgende locatie worden overgenomen.”

13 Innovaties op 13 locaties

Dat één op één overnemen licht Rob toe. “Het concept werkt alleen succesvol als we op alle locaties uniformiteit toepassen.” Iedere locatie heeft 50 zeugen die 2 keer per jaar werpen. Wanneer er 13 varkenshouders zijn die Zonvarkens houden, kan er een jaarrond vers vlees geleverd worden. Op iedere locatie wordt dezelfde genetica toegepast en overal hetzelfde circulaire voer zonder soja en granen gegeven. De biggen worden nooit verplaatst en blijven tot de slacht in dezelfde groep. Een uniek mestsysteem, waarbij de dikke en dunne fractie direct gescheiden wordt, draagt bij aan een ammoniakreductie van meer dan 70 procent en beperkt de geur tot het minimale. Rob: “We vinden het belangrijk dat zowel het systeem als de uitstraling overal hetzelfde is. Stallen met veel licht en ruimte, met sedumdaken die warmte tegenhouden, fijnstof opvangt en ventilerend werken. Het hok moet voorzien zijn van buitenuitloop en dient mee te groeien met de leeftijd van de biggen.”

Kamerbrief: actieplan voor groei van biologische productie en consumptie

Op 19 december 2022 heeft Piet Adema, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, een brief geschreven aan de Tweede Kamer. Hierin benadrukt hij de noodzaak voor biologische landbouw en stuurt hij met een actieplan aan op een versnelling van de groei van het biologische landbouwareaal van 4% (in 2021), naar 15% in 2030. “Een begrijpelijk initiatief, maar hierin voldoet Zonvarken niet aan het voorgestelde actieplan”, zegt Rob. “Wij kiezen er bewust voor om circulaire voer, voer gemaakt uit rest/retourstromen uit de humane voeding, te geven. Dit heeft niet het keurmerk biologisch maar is minimaal gelijkwaardig op gebied van duurzaamheid en het is kringlooplandbouw. Het zou goed zijn als dit meegenomen kan worden in de transitie.”

Gezond inkomen uit het bedrijf

“Mooi dat we door onze innovaties een toekomstbestendig varkensbedrijf kunnen garanderen. Ons uitgangspunt is echter dat er met een minimaal aantal zeugen een gezond inkomen uit het bedrijf kan worden gehaald”, vervolgt de veehouder. “We kunnen dit waarborgen door met vaste afnemers langjarige afspraken te maken met een prijs die geïndexeerd wordt op voerkosten.” Zodra een Zonvarkenshouder zijn eerste vlees levert, krijgen ze een prijsafspraak voor 5 jaar. Het inkomen bestaat uit een vaste vergoeding per afgeleverd dier en een vaste vergoeding voor de stal en de geïnvesteerde arbeid. “Onderling stemmen we uitwisselbaarheid van arbeid met elkaar af. Twee keer per jaar, tijdens het werpen, werk je de klok rond. Maar dat is prima vol te houden. Tijdens vakantieperiodes vangen we elkaar op. Zo dragen we gezamenlijk bij aan een mooi verdienmodel, met voldoende afwisseling tussen werk en vrije tijd. En dat is redelijk uniek in de varkenswereld”, aldus Rob. 

Omschakelen naar Zonvarken

“Ons streven is om door te groeien naar minimaal dertien bedrijven. Op deze wijze kunnen we ons eindproduct het beste vierkantsverwaarden. Wij vinden dat we met Zonvarken door een combinatie van ras, circulair voer, stal, dagontmesting en buitenuitloop een mooi integraal duurzaam systeem hebben neergezet. Met het Beter Leven met 3 sterren zorgen we daarnaast ook voor vertrouwen en herkenbaarheid bij de consument. Dit kan een toekomstperspectief bieden voor boeren die willen omschakelen, voormalige nertsenhouders, pluimveehouder, rundveehouder, maar ook nieuwkomers. Wel moet het concept bij je passen. Zonvarken vraagt een hele andere manier van boeren”, besluit Rob.

Best Star Meat

Zonvarkens is te koop bij twaalf Albert Heijn-vestigingen van franchise organisatie Ten Have. Daarnaast komt het vlees via Best Star Meat vanaf week 20 bij een landelijke retailer in het vak te liggen. 

Wilt u meer weten over Zonvarken? Bekijk de website van zonvarken.nl  of neem contact op met Tom Ploeger, Projectaccountmanager bij DLV Advies, of Niek Groot Wassink, adviseur Financieel Management.