Voor nu lijkt het erop dat de beer is geschoten. Dan zit je noodgedwongen op het spoor dat je de huid zo duur mogelijk moet verkopen.
Feit is dat het nu gaat om de stikstof, hoewel het vaak wordt verward met een discussie over aantal staarten. Vreemd, maar hier ligt wel een punt waar de sector op zou kunnen inzetten. Wat mag je in aantallen varkens doen als je de stikstof terugdringt?
Het opkopen van rechten en stallen die geuroverlast veroorzaken komt nu ook ineens in een heel ander daglicht te staan. Immers, alleen burgers hebben last van geur. De natuur klaagt daar in ieder geval niet over en juist die stallen die dicht bij de burgers staan, hebben veelal minder natuur in de buurt. Het zomaar verhogen van het budget voor de warme saneringsregeling met een ranking op geur lijkt niet meteen de best mogelijke invulling om het maximum aan stikstof uit de markt te halen.

Met kleiner quotum meer varkens

Wat gebeurt er met de varkensrechten van bedrijven die in de buurt van natuur worden weggekocht? Het heeft weinig zin om die op te kopen. Of zie ik daar iets over het hoofd in de stikstofdiscussie? Ik zou de optie verkennen om de varkensrechten te laten zitten en dynamiek bij de blijvers te vergroten door daar ontwikkeling toe te staan met verdere afname van stikstofuitstoot. Bijvoorbeeld: koop bij de blijver een deel van zijn stikstof en geef hem de ruimte om met een kleiner stikstofquotum meer varkens te houden. Zonder hoofdprijs voor de rechten te betalen, komt er dan nog meer dynamiek op gang, met in de toekomst zowel stikstofafname bij de ontwikkelaar als bij de stoppende locatie. We willen toch maximaal stikstof terugdringen? Of toch niet en hebben we iets met staarten? Ik ben benieuwd naar het voorstel in mei. Dan wordt duidelijk hoe de verdere afname van stikstof na de eerste opkoop eruit komt te zien. Ik pleit voor focus op stikstof en niet op productiequota, dat leidt onnodig af van het doel en zal waarschijnlijk averechts uitpakken. Als je ook (een deel van) de opkoop van stikstof bij blijvers laat landen, komt er denk ik nog meer dynamiek op gang met afname van de totale stikstofemissie dan wanneer je stikstof en rechten enkel bij stoppers opkoopt. Juist de blijvers kunnen mijn inziens voor een vliegwiel zorgen. Hopelijk komt er de mogelijkheid de blijvers de ruimte te geven om binnen een kleinere uitstoot de productie op peil te houden, maar hoeven ze dit niet voor niets te realiseren.

Welke stikstof is nog benutbaar?

Een boeiende vraag is ook welke stikstof nog benutbaar is. Is dat in Brabant de stikstof van nu of de stikstof na alle omzettingen van vergunningen naar 85% emissiereductie? Mijn gedachte is om de stikstof van nu op te kopen. Dan heb je een quotum met volume. Als je de vergunningen nu eerst omzet naar 85% emissiereductie en dan pas bedrijven weg bestemd bij natuur heb je maar een fractie van de stikstof. Het is niet te hopen dat we over tien jaar de snelwegen en circuit Zandvoort moeten sluiten, omdat we de stikstof benut hebben die eigenlijk al weg was. Een opkoopregeling die klaar is voordat het Brabantse beleid op de vergunningen staat, zou wel eens van groot belang kunnen zijn voor de Nederlandse economie. De meeste varkens zitten immers in Brabant en daar komt de komende maanden een groot deel van de stikstof van de vergunningen te vervallen.
Mijn conclusie, de beer is al geschoten, maar wisten we eigenlijk wel waar we naar op jacht waren? Het zou jammer zijn als we achteraf concluderen dat we de verkeerde hebben afgeschoten. Blijf aandacht vragen voor het doel van de jacht. Dat is stikstof en daar kun je best wat van verkopen.

Dit blog van Paul Bens verscheen op Varkens.nl.