Opvallend is dat de Commissie zich ook richt op het veranderen van consumptiepatronen. Keurmerken, zoals voor dierenwelzijn, vormen een belangrijk onderdeel van de strategie om producenten en consumenten met elkaar te verbinden. De Commissie benadrukt dat ook hier kansen zijn. In de toelichting op de strategie komt het woord kansen 23 keer voor, het woord bedreigingen komt drie keer voor. Pas bij het nader uitwerken van het plan zal men de hobbels, die er ongetwijfeld zijn, wel tegenkomen.

Keurmerken inzetten voor beter dierenwelzijn is geen onlogische gedachte van de Commissie. De kunst is om deze strategie goed te koppelen aan de reeds in gang gezette ontwikkelingen voor private keurmerken, waarmee onder meer producenten van varkensvlees zich in de markt proberen te onderscheiden om zo extra waarde toe te voegen aan hun producten.

Normen keurmerken

Keurmerken voor varkensvlees komen voor in de meeste lidstaten. Bijna al deze labels bevatten normen voor bezettingsdichtheid en sommige normen voor uitloop naar buiten, vrijloop kraamhokken, transport van dieren, alsook alternatieven voor castratie en het niet couperen van staarten. Sommige labels bevatten ook andere kwaliteitskenmerken zoals smaak, non-GMO, geen antibiotica, en de CO2-footprint. Een paar labels (bijvoorbeeld Initiative Tierwohl en Bienestar Aminal Certficado Welfair) zijn gebaseerd op een systeem met punten, waarbij varkenshouders een aantal keuzemogelijkheden hebben om het ene aspect van dierenwelzijn te vervangen door een ander.

Beperkte vergoeding

De consumentenprijs voor gelabelde producten in grote winkelformules ligt meestal niet of nauwelijks boven de prijs voor reguliere producten. De onder keurmerk producerende varkenshouder ontvangt een extra vergoeding van 5 tot 7% van de totale productiekosten. Een hogere financiële compensatie is moeilijk, aangezien retailers terughoudend zijn om de consumentenprijzen van varkensvleesproducten te verhogen en daarom richten zij zich op het verlagen van faalkosten elders in de toeleveringsketen van varkensvlees.

De kritische succesfactor

Al met al kan het aantrekkelijk zijn om de Boer-tot-Bordstrategie af te stemmen op de bestaande private keurmerken. Als de Commissie er op de een of andere wijze in slaagt private keurmerken zodanig te versterken dat het leidt tot een meerprijs in de winkel – en dat hoeft maar een paar procent meer te zijn – dan ontstaat er echt toegevoegde waarde. Er moet echter met verschillende zaken rekening worden gehouden, zoals de controlekosten, het afnemende aandeel van het varkenskarkas dat onder de noemer varkensvlees wordt verkocht, en marktorganisaties moeten gestimuleerd worden om private keurmerken verder te ontwikkelen. De kritische succesfactor is en blijft dat varkenshouders door de consument worden gecompenseerd voor de extra kosten van hogere dierenwelzijnsnormen.

Deze blog van Gé Backus van Connecting Agri&Food is online verschenen op de website van Boerderij en het platform Food&Agribusiness.