Reststromen uit de voedselindustrie

Zo las ik in het blad van Wageningen World over het Kipster-concept. Binnen dit concept worden de kippen uitsluitend gevoerd met grondstoffen die niet meer kunnen dienen als voedsel voor de mens. Dit betekent andersom ook dat de dieren geen voer krijgen wat wél kan dienen als voedsel voor de mens. In zowel de rundveehouderij als de varkenshouderij wordt dit ook gedaan met bijproducten uit de voedselindustrie. Denk aan tarwegistconcentraat als bijproduct uit de bio-ethanolproductie en bierbostel afkomstig uit de bierbrouwerij. Dit is slechts een klein voorbeeld. Er zijn nog veel meer mogelijkheden. In hetzelfde blad wordt beschreven dat maar 4 á 5 miljoen ton reststromen uit de Europese voedingsindustrie wordt gebruikt als veevoer. Terwijl er 115 miljoen ton beschikbaar is. Dus slechts 4% van deze reststromen worden benut voor veevoeding. 

Het feit dat reststromen nog onvoldoende benut worden voor bijvoorbeeld diervoeding wordt deels veroorzaakt door beperkte wet- en regelgeving. Zo is het sinds 2003 niet meer toegestaan om keukenafval en etensresten te verwerken als veevoer voor kippen, koeien en varkens. Hier zou wat betreft wet- en regelgeving nog het nodige moeten veranderen om het aandeel dat gebruikt kan worden voor veevoer te verhogen. Naast deze oorzaak spelen er waarschijnlijk ook nog andere oorzaken waarom het percentage zo laag is. Wellicht komt het ook door logistieke of verwerkingsvraagstukken. Of spelen economische motieven een rol? Of is het een gebrek aan kennis en bewustwording? 
In Japan wordt volgens dit artikel 35% van het voedselafval verwerkt tot varkensvoer. Het kan dus wel. Wat de reden ook is, als landbouwsector hebben we wel de taak en misschien wel de verplichting om te zorgen dat we een substantieel deel van de reststromen uit de voedingsindustrie gaan gebruiken voor diervoeding. Nu zullen deze restromen waarschijnlijk gebruikt worden in verbrandingsovens, als grondstof voor compostering of in biovergisters. Naar mijn mening moeten we als landbouwsector proberen om “het voedselafval” primair te benutten voor productie van melk, vlees en eieren en niet direct als grondstof voor een verbrandingsoven, compostering of in een biovergister.

Reststromen uit de veehouderij

Het benutten van dierlijke mest, de reststroom uit de veehouderij, is volgens mij een volgende stap die genomen moet worden. Een paar weken terug was ik voor een overleg op een provinciehuis. Daar werd door een aantal genodigden verbaasd gereageerd dat veehouders dierlijke mest moeten afvoeren om vervolgens kunstmest aan te voeren. Kunstmest zou moeten dienen als aanvulling en niet als bittere noodzaak, omdat je als veehouder in sommige gevallen dierlijke mest moet afvoeren. Hierin zit gelijk de crux, hoe kunnen en moeten we dierlijke mest beter inzetten als reststroom? Daarbij vraag ik mij ook af of we niet meer moeten kijken naar het voeden van het bodemleven in plaats van het voeden van alleen de plant. Wanneer we het bodemleven centraal zetten en voeden met dierlijke mest dat vervolgens voor de mineralisatie zorgt, sluiten we de kringloop weer een stukje meer. Hier liggen tegelijk nog veel uitdagingen qua kennis, onderzoek en wet- & regelgeving. Welke mest in welke tijd van het jaar heeft het gewas en het bodemleven nodig? Kan dit met de hedendaagse drijfmest of moet er eerst een bewerking van mest plaatsvinden? Of moeten we terug in de tijd en mest laten rijpen? Daarom zou ik met het oog op de nieuwe meststoffenverordening en het gemeenschappelijke beleid willen pleiten voor steun voor projecten en onderzoeken die hierop gericht zijn. Met de hedendaagse techniek zou het toch mogelijk moeten zijn om te kunnen meten welke voeding het bodemleven nodig heeft voor zo min mogelijk verliezen.

Vanuit de termen die beschreven staan in de eerste regel van deze blog spelen de twee thema’s die ik hier beschreven heb een cruciale rol. Vanuit het oogpunt van kringlooplandbouw en klimaat is het essentieel om de restromen vanuit de voedingsindustrie optimaal in te zetten als veevoeding. Daarnaast zou vanuit kringlooplandbouw, biodiversiteit en klimaat het bodemleven op de juiste manier voorzien moeten worden van voeding vanuit dierlijke mest. Welke afvalstromen/meststromen hebben we volgens jou nodig en kunnen we gebruiken om het vee en het bodemleven te voeden?

Deze blog van Paul Blokker verscheen op de website van Boerenbusiness.