In dezelfde brief schrijft de minister ook dat de stikstofexcretie van 292,8 miljoen kilo naar verwachting juist het productieplafond van 281,8 miljoen kilo overschrijdt. Een overschrijding van krap 4%. Als je de cijfers van het CBS even goed bekijkt op de site, dan wordt duidelijk dat er netto, dus na correctie voor aan- en afvoer, nog plaatsingsruimte over is voor 13,7 miljoen kilo fosfaat. Binnen de derogatie mogen bedrijven de fosfaatruimte niet opvullen met kunstmestfosfaat. Dat resulteert dus uiteindelijk in deze onbenutte ruimte. Voor stikstof kan dezelfde analyse gemaakt worden. Naast aan- en afvoer wordt ook gecorrigeerd voor onder andere gasvormige verliezen bij de totale te plaatsen hoeveelheid stikstof. Ook hier blijkt dat er per saldo, dat is 19,6 miljoen kilo stikstof uit dierlijke mest, aan plaatsingsruimte onbenut is. Dus er is stikstof- en fosfaatplaatsingsruimte onbenut en tegelijkertijd verwacht de minister dat de stikstofexcretie het plafond zal overschrijden.

Hoog eiwit uit ruwvoer

In het erg droge jaar 2018 werd lang niet de normale ruwvoerproductie gehaald, maar er werd wel ruwvoer gewonnen met een hoger eiwitgehalte. Om wel te voldoen aan de wens van weidegang werden veel koeien naar buiten gestuurd, maar op stal werd duidelijk meer bijgevoerd. Uit de Kringloopwijzers van 2018 bleek al snel dat een verwacht voordeel op de forfaitaire stikstofproductie zelfs omsloeg naar een nadeel. De hogere ruweiwitgehaltes van ruwvoer zijn tevens de basis om in te schatten hoe hoog het eiwitgehalte is in het verse gras. En zie daar het probleem. De ingerekende hoeveelheid vers gras in het rantsoen werd overschat qua eiwitgehalte en qua hoeveelheid, waardoor de stikstofbenutting in zijn totaliteit op papier ver onderuit ging. Dus per saldo was er een hogere excretie en dus een dreigende overschrijding van het stikstofplafond.

Verouderde forfaits

Als dit soort jaar-extremen een dergelijke paniek veroorzaakt, dan klopt er iets niet. Het is niet houdbaar om achteraf te sturen op één specifiek jaar. Een langere periode doet veel meer recht aan wat er daadwerkelijk gebeurd is. In voorgaande jaren zien we juist veel lagere excreties voor zowel stikstof als fosfaat, in vergelijking met de gestelde forfaits. Ook de minister geeft aan dat de forfaits ietwat verouderd zijn. Nu de forfaits aanpassen en dus verlagen zou betekenen dat er met de uitgegeven hoeveelheid fosfaatrechten meer dieren gehouden kunnen worden, met als risico dat de productieplafonds opnieuw overschreden worden, aldus de minister. Veehouders zijn geholpen met stabiliteit en koersvastheid van het beleid. Vanwege een prognose het beleid gaan wijzigen, geeft alleen maar onrust.

Deze blog voor vakblad Boerderij is geschreven door Herrold Lammertink.