De groeiplannen van de meeste melkveehouders gingen na de bekendmaking van het fosfaatrechtenstelsel in de kast. “Tot 2015 bouwden boeren veel nieuw, daarna richtten boeren zich steeds meer op optimalisatie", vertelt Eric Pijnappels van DLV Advies. “Nu zijn er meer kleinere projecten. Bijvoorbeeld een robot in plaats van een melkstal.”

Renovatiejaar

Het jaar 2017 viel qua verkoop van stalinrichting niet tegen. De melkprijs was goed en dat merkten de aanleverende bedrijven ook. 2017 was een echt renovatiejaar volgens stalinrichters. Veel boeren renoveerden hun bestaande gebouwen. De producten die verkocht werden waren niet eens heel anders dan enkele jaren geleden. Het is nu wel veel meer maatwerk. Ligboxen moeten nu bijvoorbeeld precies passen in de bestaande stallen. Er is minder 'standaard werk' en massaproductie. 

Onzekerheid en onduidelijkheid werken verlammend op de verkoop van stalinrichting voor nieuwe stallen. Dat beamen de stalinrichters en –bouwers. Er is van alles te zeggen over de introductie van fosfaatrechten, maar feit is dat ze een boel onzekerheid wegnemen. Als je kunt financieren, kun je grond en fosfaatrechten bij kopen. Dat is een verschil met vorig jaar. Vorig jaar kon er vrijwel niets.

Zuiniger op jongvee

De jongveestallen op melkveebedrijven kregen tot enkele jaren terug vaak minder aandacht dan de ligboxenstallen. Dat veranderde de afgelopen jaren. “De jongveestal wordt in veel gevallen flink onder handen genomen”, weet Pijnappels. “Die bleef bij de nieuwbouw tot 2015 vaak in dezelfde staat. Boeren hielden voorheen ruim acht stuks jongvee per tien melkkoeien, maar nu daalt dat aantal hard. Bij zes stuks jongvee per tien melkkoeien is het nog veel belangrijker dat iedere pink de spreekwoordelijke eindstreep haalt. Boeren zijn nu veel zuiniger op hun jongvee. Die huisvesting wordt daarom geoptimaliseerd.”

Arbeid als uitdaging

Volgens Pijnappels wordt arbeid de nieuwe beperkende factor. “Er is nu overal een tekort aan personeel, dus alleen de mensen die echt enorm veel passie voor de agrarische sector hebben, blijven hierin werken. Het gebrek aan arbeid werkt echt beknellend. Ik denk dat veel boeren daar overigens nog wel een slag in kunnen maken. Zeker bij de kalverhuisvesting. Daar komt vaak nog te veel handwerk bij kijken.”
Die arbeidschaarste zie je terug in de denkwijze van een groot aantal melkveehouders. Er wordt veel beter gekeken naar de routing in de stal en looplijnen om zo efficiënt mogelijk met de arbeid om te gaan. Dat krijgt nu veel meer aandacht dan voorheen. Boeren willen graag 'makkelijker werken.

Toekomst

De magere jaren wat betreft nieuwbouw zijn nu wel voorbij. Pijnappels: “De stallenbouw komt uit een dipje, maar komt wel weer terug. Ik zie nu wel een regionaal verschil. In het noorden trekt de vraag harder aan dan in het zuiden.” Volgens de DLV-adviseur is in de visie op stalinrichting de laatste tien jaar weinig veranderd. “Details wijzigen, maar de gedachtegang over bijvoorbeeld ventilatie is niet anders dan tien jaar geleden. Ik zie wel meer vraag naar diepstrooiselboxen en ik denk dat er in de toekomst steeds meer vraag naar automatisch voeren komt. Die trend zie ik bij mijn klanten echt wel. Dat heeft weer alles te maken met het gebrek aan arbeid dat voorhanden is.”