Dan gaat het niet alleen over werken met gerecyclede materialen, maar ook met materialen die direct uit slooppanden komen. In de bouwsector wordt dat op steeds grotere schaal toegepast.

DLV Advies ziet mogelijkheden in de landbouw. Er zijn genoeg schuren die leegstaan en gesloopt moeten worden. De aangekondigde opkoopregeling zal dat alleen maar versterken. DLV Advies probeert daarom boeren met bouwplannen te verbinden met slopers, aannemers en eigenaren van te slopen panden. Het totaalplaatje wordt in beeld gebracht, van plan en vergunningaanvraag tot het bouwen.

Stal bouwen via hergebruik

DLV Advies is twee projecten gestart. In het Twentse Beuningen wordt een stal gebouwd van tweedehands materialen en in de Gelderse gemeente Bronckhorst worden VAB-locaties (vrijkomende agrarische bebouwing) bezocht om de waarde van materialen te bepalen in een 'oogstkaart'. Projectaccountmanager Tom Ploeger leidt dit project. "Tijdens mijn opleiding milieukunde werd de nadruk gelegd op duurzaamheid en 'cradle to cradle' ofwel 'van wieg tot wieg'. Dat houdt in dat materialen en onderdelen bewust zo worden ontworpen dat ze een tweede leven kunnen krijgen of zijn te gebruiken als grondstof voor een volgend product. In de stallenbouw is nooit met die gedachte ontworpen. Wij gaan kijken of die materialen herbruikbaar zijn."

Hergebruik uit VAB's

Voor het project Circulair bouwen ontwerpt Ploeger, in samenwerking met diverse projectpartners, de oogstkaart met agrarische panden die op de nominatie staan om gesloopt te worden. "Voor melkveehouder Theo Frielinck in Beuningen gaan we een stal bouwen van tweedehands materialen, verzameld uit VAB's. Provincie Overijssel gaf een subsidie vrij voor agro- en foodinnovatie waardoor deze stap mogelijk werd", licht de projectaccountmanager toe. "We hebben werkelijk allerlei schuren bezocht waarbij we de wensen van de melkveehouder in acht namen. We kwamen daarbij veel gebouwen tegen die in onze ogen niet zijn afgeschreven, maar op dat moment niet pasten bij het project", zegt Ploeger.

Oogstkaart

"Samen met projectpartner New Horizon en gemeente Bronckhorst zijn we een nieuw project gestart waarbij we de oogstkaart voor agrarische panden ontwikkelen. Hiermee kunnen we in leegstaande agrarische panden kijken welke onderdelen bruikbaar zijn, of er afzetmogelijkheden voor zijn en wat de waarde ervan zou moeten zijn."

Ploeger: "Bij ons project in Deurningen lag de eerste prioriteit op de materialen die nodig zijn voor een bouwvergunning zoals spanten, gordingen, dakbeplating en wandplaten. Inrichting, isolatie, elektra, leidingen en andere zaken bleven buiten beschouwing. Met het project in de gemeente Bronckhorst bekijken we daadwerkelijk alles."

Keuren voor bouwbesluit

Bij het ontwerpen van een gebouw bestaande uit tweedehands materialen, wordt alles door constructeurs getoetst en gekeurd, zodat het voldoet aan het bouwbesluit. Daarna is alles via een door DLV Advies gemaakte bouwtekening van het nieuwe pand weer vlot op te bouwen. Dit is ook gedaan voor het project bij Frielinck. Hij breidt zijn stal uit met zeventig ligplaatsen. Ploeger: "Dan kijk je eerst binnen een straal van 25 kilometer om de CO₂-uitstoot voor het transport te drukken. Er zaten goede en nuttige schuren tussen, maar voor we materiaal vonden dat herbruikbaar was, moesten we toch uitbreiden naar een straal van 50 kilometer."

Andere manier van denken

"Bouwen met tweedehands materialen vergt een andere manier van denken", zegt de projectaccountmanager. "Je moet een gebouw ontwerpen naar aanleiding van de materialen die je hebt en niet andersom. Dan kom je soms op andere dingen uit dan je van tevoren had bedacht."

Het vergunningentraject heeft ook haken en ogen. De constructieveiligheid van tweedehands materialen is niet altijd bekend, maar wel nodig om een vergunning te krijgen. Via de oude bouwvergunningen van de te slopen panden is de constructie opnieuw te berekenen. Daarvoor moeten in elk geval de materialen voor het dak, de spanten en de wanden bekend zijn.

Transport en opslag

Aandachtspunten zijn het transport en de opslag van de materialen. Bij nieuwbouw levert de aannemer de materialen en worden deze ook bij hem of zijn leveranciers opgeslagen. Op de bouwlocatie worden de materialen direct gemonteerd.

De opzet is dat de sloper of aannemer ook de tweedehands materialen op voorraad neemt en de markt de waarde ervan gaat bepalen. Ook moeten de verkoper en sloper van het pand erop kunnen verdienen of besparen op sloopkosten. Zo moet de hele keten bij het circulair bouwen meewerken.

20 tot 40 procent minder kosten

Zoals het nu lijkt, kunnen de kosten van een stal met tweedehands materiaal 20 tot 40 procent lager zijn. Ploeger wil met de oogstkaart ook kijken of materialen uit VAB's buiten de agrarische sector zijn te gebruiken, bijvoorbeeld in kantoorgebouwen of de industrie.

Dit interview met Ploeger verscheen op 3 april 2020 in vakblad Nieuwe Oogst.

Wilt u meer weten over circulair bouwen? Neem dan contact op met Tom Ploeger.

Het project Circulair Bouwen met VAB’s waarbinnen de Oogstkaart ontwikkeld wordt, is mede mogelijk door steun van de provincie Gelderland, de gemeente Bronckhorst en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.