Het gehalte ruw eiwit in het totale rantsoen zit gemiddeld op 164 gram per kilo drogestof, en daarmee speel je net quitte qua stikstof, aldus Koen. “Om een stikstofvoordeel te behalen met de BEX, zou het ruw eiwitgehalte in het rantsoen richting de 155 moeten.” Overigens zijn er wel verschillen tussen de bedrijven; het stikstofvoordeel dan wel -nadeel varieert van – 14 % tot + 10 % N. Omdat het fosforgehalte in het krachtvoer de afgelopen jaren steeds verder is verlaagd, is het fosfaatvoordeel in de BEX opgelopen tot circa 21 procent. De ruimte die dat oplevert, zouden boeren kunnen gebruiken om compost of eventueel schuimaarde aan te wenden, geeft Koen aan. “En de mestverwerking wordt ook afgerekend op basis van fosfaat. Daardoor dalen die verwerkingskosten.” Overigens zijn met ingang van dit jaar de fosforgehaltes in krachtvoer weer naar boven bijgesteld, omdat ze te ver waren gedaald. Ook het fosforgehalte in de kuilen van 2020 was lager dan voorgaande jaren.

Boer-boer-vrijstelling

Een dalend fosfaatgehalte in de mest is wel iets om op te letten wanneer je gebruik maakt van de boer-boer-vrijstelling, waarmee je 25 procent van je fosfaatproductie rechtstreeks mag afzetten, attendeert Koen. “Een hoger BEX-voordeel voor fosfaat betekent ook minder af te zetten kilo's onder deze regeling. Het is goed om verschillende scenario's door te rekenen.” Koen is momenteel druk bezig met het opstellen van bemestingsplannen, zodat veehouders kunnen zien hoeveel ze boer-boer kunnen afzetten.

Wat verder opvalt in de KringloopWijzers van afgelopen jaar, is dat er vanwege de droogte vrij wisselende grasopbrengsten zijn gerealiseerd, van 6 tot 12. ton per hectare. De opbrengsten aan snijmaïs vallen gemiddeld juist weer mee, omdat er veelvuldig in de maïs is beregend. Niettemin teren boeren in op de eindvoorraad kuilvoer; de kuilplaten zijn vorig jaar wat leger geraakt. Vergeleken met 31 december 2019 was er in doorsnee 36 ton drogestof minder aan graskuil aanwezig op de bedrijven. 

Meer vers gras in de koe

“Wat we verder zien, is dat het aantal weidedagen gelijk blijft, maar dat de zomerstalvoedering wel toeneemt. Er gaat steeds meer vers gras in de koe, en dat is – bij een kloppend rantsoen – positief voor de stikstofbenutting.” Vooral in de herfst is veel zomerstalvoedering toegepast en zijn er minder herfstkuilen gemaakt. Dergelijke (vaak natte) herfstkuilen worden vaak aan het jongvee verstrekt. Maar het eiwitrijke ruwvoer kan beter dan vers gras de koe in, vindt Koen. 

Om voor het komende seizoen goed te sturen op stikstof- en fosfaatbemesting, is het zinvol om een bemestingsplan te laten doorrekekenen, adviseert hij. “We zien vaak dat de eerste snede verhoudingsgewijs te zwaar wordt bemest, oftewel te licht gemaaid. Je krijgt dan kuilen met 180, 200 gram ruw eiwit, wat vaak toch onbestendig eiwit is, waardoor de koe er minder mee kan. Dan wordt er alsnog eiwitbrok bijgevoerd met hoog DVE. Dan kun je beter óf later maaien, óf lichter bemesten. En dat begint met een goed opgesteld bemestingsplan.” Het DLV Advies bemestingsadvies wordt met ingang van dit jaar bovendien toegespitst per snede.