Als gevolg van de Verordening natuurbescherming moet 70 tot 80 % van de bestaande stallen in Noord-Brabant en Limburg worden verbouwd. In andere provincies wordt emissiebeperking gestimuleerd met subsidies. Tot voor kort konden veehouders bij het emissiearrn maken van bestaande stallen kiezen voor een emissiearme vloer of een luchtwasser. Maar de luchtwasser is van de Rav-lijst voor melkvee verdwenen. Wellicht komt deze in gewijzigde vorm nog terug, maar op korte termijn is het geen concreet alternatief.
Wat overblijft is het vervangen van de roostervloer voor een emissiearme variant. Grofweg kun je deze vloeren opdelen in drie groepen: semi-roosters, roosterachtige vloeren en dichte vloeren.

Semi-roostervloer voor dikke mest

De semi-roostervloer bestaat vaak uit een dichte geprofileerde betonvloer met per element afstortgleufjes die zijn voorzien van grotere flappen. Die voeren de urine snel af en voorkomen emissie uit het mestcijfer van 7 kg ammoniak per koe. Ze zijn ook goed geschikt voor dikkere mest. Voor een goede functionering is altijd een mestafstort aan het einde van de stal nodig om dikke mest af te voeren die niet door de gleuven wordt gedrukt. Bij nieuwbouw is dit type vloer eenvoudiger te realiseren dan bij renovatie. De prijs van de semi-roostervloer varieert bij renovatie tussen € 65 en € 75 per m², exclusief montage.

Roostervloeren met rubberen bekleding

In de tweede groep zitten de roosters met rubberinlegcassette of een rubberen strook die over de roosters zit met vaak kleinere flapjes die de kelder afdichten. Dit type vloer is veel eenvoudiger te implementeren in een bestaande stal. Het risico van ophoping van dikke mest in de kelder is minder groot dan bij de semi-roostervloer. Je kunt deze vloer eenvoudig met een mestrobot reinigen. En de rubberen bekleding heeft een positief effect op het koecomfort, voorkomt zoolbeschadiging en is gunstig voor gewrichten en beenwerk. In deze groep vallen ook de rubber stroken die over bestaande roosterbalken worden aangebracht. Zaak is wel om de staat van de roosters goed te controleren. Als je de rubberen stroken over de bestaande roosters aanbrengt, is de investering circa € 90 per m², inclusief montage. Kies je voor een oplossing inclusief roosters, reken dan op € 125 tot € 130 per m², exclusief montage.

Dichte vloer

De derde groep is de dichte vloer. Dit is een dichte verbeterde sleufvloer - of varianten daarop - waarbij alle mest naar het einde van de stal wordt getransporteerd. De vloer is beter beloopbaar dan de oude sleufvloer. De dunne gier verdwijnt via gaatjes in de onderliggende kelder. Het systeem is daarmee geschikt als de dikke en dunne fractie direct in de stal worden gescheiden. Kosten van dit vloersysteem zijn gemiddeld € 65 per m², exclusief arbeid en montage.

Vaste mestschuif of mestrobot 

Bij semi-roostervloeren en dichte vloeren wordt vaak een vaste schuif met kabel of ketting geadviseerd in combinatie met een mestafstort aan einde van de stal. Het mixen in bestaande stallen, met verouderde mixers, kan daardoor problematisch worden. Bij een vaste mestschuif kun je nog kiezen uit een kantelschuif die in één richting werkt of een roosterschuif die in twee richtingen de mest afvoert. Voor de dieren heeft deze laatste de voorkeur omdat deze schuif lager is. Nadeel is echter dat er aan twee zijden van de stal mest ophoopt en je hiervoor dus voorzieningen moet treffen. Bij de roosterachtige vloeren is het gebruik van een mestrobot een goed alternatief. Vooral omdat je daarmee flexibeler bent in een bestaande stal. Een vaste mestschuif met één aandrijving en hoekwiel is weliswaar goedkoper, maar voor de vele verspringingen van loopgangen, meerdere doorgangen en hoeken in bestaande stallen, komt een robot toch vaak voordeliger uit de bus. Doorgangen tussen boxen en ruimtes rondom een melkrobot kun je met een mestrobot beter reinigen.
Een mestrobot, in combinatie met dikkere mest van jongvee, droge koeien of melkkoeien met dikke fractie in de ligboxen, is minder gunstig. Het risico van ophoping van mest kan daar tot problemen leiden. Hiervoor moet je de routing van de robot creatief instellen en verspreid in de stal een aantal mestafstortplekken realiseren om de dikke resten voldoende te lossen. Bij veel dikke mest of dikke fractie in een diepstrooiselbox is een vaste mestschuif een meer gegarandeerd werkend uitmestsysteem.

Kwaliteit roosters, hygiëne en gezondheid

De keuze voor het emissiearme vloersysteem is niet alleen afhankelijk van het type vloer en prijs, maar ook van de indeling en inrichting van de stal. De daaruit voortvloeiende keuze voor het mestschuifsysteem kan zeer bepalend zijn. Kijk in een bestaande stal dus kritisch naar de inrichting en naar de eisen die je daaraan stelt. Ook de kwaliteit van roosters, de hygiëne van de ligboxen en gezondheidsrisico's tellen mee. In bestaande stallen is er door slechte ventilatie een verhoogd risico op brandgevaar en bedwelming van dier of mens door gassen.
Bij een bestaande stal liggen meer zaken al vooraf vast en dat beperkt de keuzemogelijkheden. Maak een goede analyse van je stal en een gedegen plan van aanpak voordat je offertes opvraagt of vergunningen wijzigt.

Dit artikel is verschenen in Veehouderij Techniek van januari 2019.