Ledverlichting bespaart niet alleen energie, ook het lichtspectrum is breder en beter te sturen, dan bij tl-verlichting. Een ledlichtbron kan natuurlijk daglicht benaderen. Over de effecten van ledverlichting op het gedrag en de prestaties van varkens is echter weinig bekend. Daarom is juist in moeilijkere periodes in het leven van varkens onderzoek gedaan naar de invloed van ledverlichting op de technische resultaten en het gedrag. Dat zijn de speendip bij biggen en de najaarsdip bij dragende zeugen.

Drie ronden biggen

Bij Varkens Innovatie Centrum (VIC) Sterksel is eind 2016 gestart met het volgen van drie ronden gespeende biggen met led- en tl-verlichting. Een biggenafdeling met twee tl-buizen (lichtkleur 4.000 kelvin) en een verlichtingssterkte van 40 lux werd vergeleken met een afdeling met drie ledlampen met een kleur van daglicht (5.000 kelvin). In beide groepen duurde de dag zestien uur en de nacht acht uur. Bij de ledproef werd de eerste drie dagen na spenen tijdens de ‘dagfase’ een lichtsterkte van 250 lux gehanteerd en daarna 150 lux.
Over de gehele opfokperiode leverde het verschil in lichtsterkte en lichtbronnen geen onderscheid in technische resultaten op. Wel was de voeropname per dag iets hoger en de voerconversie iets ongunstiger bij de biggen in de ledgroep. Of dieren actiever waren of vermorsing van voer de oorzaak was, kon Marion Kluivers, onderzoeker bij Wageningen Livestock Research, niet achterhalen.

Aangepast lichtregime

In nog eens drie ronden met gespeende biggen is bij de tl-proefgroep niets veranderd. Bij de led-biggen werd de eerste drie dagen na spenen het in actie komen van de biggen gestimuleerd door zes keer een uur 150 lux aan te bieden. Tijdens de rustperiodes was de lichtsterkte 40 lux. Vanaf vier dagen na spenen werden er met 150 lux nog drie actieperiodes van twee uur per dag aangehouden (met tussendoor 40 lux). Dit verschil in lichtregime leverde wel interessante bevindingen op. De biggen in de led-proef groeiden gemiddeld bijna 30 gram per dag meer en de voerconversie was 0,15 gunstiger in de eerste veertien dagen na opleg.

Dragende zeugen

Om de invloed van ledlicht op de najaarsdip bij dragende zeugen te onderzoeken, heeft WLR in de augustus enseptember 2017 op twee locaties onderzoek gedaan. Dat gebeurde bij VIC Sterksel en bij een praktijkbedrijf dat nauwgezet data bijhoudt. Na insemineren gingen zeugen naar afdelingen met wit tl-licht (4000 kelvin) en een verlichtingssterkte van 80 lux of naar afdelingen met ledlicht (5000 Kelvin) en 170 lux. Het dag- en nachtritme was zestien uur licht en acht uur donker.

Het verschil in lichtbron bij twee proefgroepen met 24 dragende zeugen bij VIC Sterksel leverde geen onderscheid in technische resultaten op. Bij het praktijkbedrijf leken de zeugen bij ledverlichting wel betere prestaties te leveren. Er waren 10 procent minder terugkomers en de gemiddelde toomomvang was een big groter dan bij tl-licht gehouden dragende zeugen. "Omdat het onderzoek tijdens een najaarsperiode heeft plaatsgevonden bij een beperkt aantal dieren, is het lastig om verschillen statistisch hard te krijgen", merkt Kluivers op. "Bovendien kan het effect van hoge temperaturen en afnemende daglengte op reproductieresultaten per jaar flink wisselen. Het zou interessant zijn om dat praktijkbedrijf de komende jaren te blijven volgen."

Duurzaam perspectief voor ledverlichting?

Het onderzoek naar ledverlichting bij dragende zeugen en gespeende biggen is uitgevoerd door Wageningen Livestock Research (WLR). WRL heeft een publiek private samenwerking (PPS) opgezet met de partners Rofianda, Hotraco Agri en DLV Advies. Het project is medegefinancierd door het ministerie van LNV.
Doel bij de dragende zeugen was het vaststellen van de invloed van ledverlichting op de reproductieresultaten in het najaar, oftewel: de uitwerking van bijna natuurlijk daglicht op de najaarsdip beoordelen. Bij gespeende biggen is het effect van ledverlichting op de technische resultaten en het gedrag onderzocht. Perspectief: betere prestaties, meer dierenwelzijn en lagere energiekosten.

Dit artikel verscheen in de Nieuwe Oogst van 23 juni 2018.