In Nederland zijn op veel plaatsen gebiedsprocessen in gang gezet. Overheden, maatschappelijke organisaties, burgers en (agrarisch) ondernemers gaan daarin met elkaar op zoek naar een aanpak om de opgaven voor natuur, water, stikstof, klimaat en leefbaarheid op het platteland in samenhang op te pakken. Elk gebied heeft vaak z’n eigen speerpunt, bijvoorbeeld instandhouding van het gewenste landschap, herstel van het ecosysteem of het tegengaan van verdroging.

Omdat boeren nu eenmaal veel grond in gebruik hebben, zijn zij een belangrijke partij in veel gebiedsprocessen. Adriaan adviseert elke boer om het niet ‘maar te laten gebeuren’, maar om er actief aan deel te nemen. “Ook al ben je misschien het vertrouwen in de overheid verloren.”

Gebiedsproces bij Brummen

Adriaan noemt als voorbeeld het gebiedsproces rond Brummen, tussen de oostkant van de Hoge Veluwe en de IJssel. Hier gaat het hooggelegen deel van de Veluwe via een landgoederengebied over in de uiterwaarden van de IJssel. “De provincie wil daar graag een overgangsgebied creëren, een soort bufferstrook tussen natuur en landschap”, geeft Adriaan aan.

Arcadis maakt hiervoor een uitvoeringsplan, met aanbevelingen voor een ecosysteemherstel. Daar staat bijvoorbeeld in welke maatregelen grondeigenaren kunnen nemen tegen droogte en hoe ze meer groenblauwe dooradering kunnen bevorderen en biodiversiteit stimuleren.

Bedrijfsplannen opstellen

“Voor boeren die hieraan willen deelnemen, kunnen wij bedrijfsplannen opstellen voor natuurinclusieve landbouw”, zegt Adriaan. “Daarin staat dan wat boeren maximaal kunnen bijdragen en wat daar vervolgens tegenover moet staan. Boeren willen best hun steentje bijdragen en bijvoorbeeld een deel van een perceel laten vernatten, mits de opbrengstderving wordt gecompenseerd.” De bedrijfsplannen moeten wel overeenkomen met het desbetreffende uitvoeringsplan voor het gebiedsproces.

Als boeren participeren in het gebiedsproces en maatregelen nemen die zorgen voor inkomstenderving, kun je aan de provincie duidelijk maken wat hier tegenover moet staan, stelt hij. “Het is de taak van de provincie om te zorgen dat zo’n gebiedsproces gerealiseerd wordt. Als het uitvoeringsplan en de bedrijfsplannen klaar zijn, gaan we naar de provincie.”

De kunst is vervolgens om te zorgen dat het geld ook daadwerkelijk bij de boer terechtkomt. Dat lukt nu nog niet altijd. “Met een concreet bedrijfsplan en een goede onderbouwing van eventuele kosten en opbrengstderving laat je als ondernemer wel zien wat je wil bijdragen en wat daar dan tegenover moeten staan. Het is dan aan de provincie om daarop in te spelen”, vindt Adriaan.

In Brummen is de deelname van boeren aan het proces in elk geval boven verwachting, volgens Adriaan: “Van tevoren verwachtten we dat er zo’n 20 boeren aan zouden meedoen; dat werden er uiteindelijk 40.”

Meer weten?

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel of wilt u meer weten over het project Gebiedsproces natuurinclusieve landbouw Brummen? Neem dan vrijblijvend contact op met Adriaan Dubbeldam of Tom Ploeger.