“Met spoedwet stikstof van 1 januari 2020 is de beschrijving van de vergunningsplicht aangepast. Alleen als een bedrijf mogelijk significant verstorende effecten zou hebben op de natuur dan is een vergunning nodig. Door de uitspraak van de Raad van State blijkt nu dat bij intern salderen nooit sprake is van grote negatieve effecten op de natuur. Daarom is er geen natuurvergunning meer nodig bij intern salderen.”

Heb ik een NB-vergunning nodig bij bedrijfsuitbreiding door intern salderen?

“Zolang je uitkomt met je huidige stikstofplafond, heb je geen natuurvergunning meer nodig,” vat Jeroen samen. “Dit huidige stikstofplafond is meestal je huidige natuurvergunning of, bij het ontbreken hiervan, de laagst vergunde stikstofdepositie sinds 1994.”
Tot deze uitspraak was het overgrote aandeel van de vergunningsaanvragen op basis van intern salderen. Ondernemers maken hun stallen emmissiearm en breiden met de ruimte die hiermee gewonnen wordt uit. Voor het veranderen van (veehouderij)bedrijven, waarbij men binnen het huidige plafond blijft, hoeft men dus nu geen Wet natuurbeschermingsvergunning meer aan te vragen. De bij intern salderen vrijgekomen stikstofruimte is op dezelfde locatie vrij te gebruiken. Dus ook voor de overgang naar andere diersoorten, of zelfs voor een ander type (niet- agrarisch) bedrijf.  

Wat houdt een voortoets in?

Dat er geen NB-vergunning nodig is bij intern salderen betekent niet dat er geen inspanningen meer nodig zijn. Jeroen legt uit: “Er moet een zogenoemde voortoets gedaan worden. Daarin moet aangetoond worden dat een bedrijfsaanpassing daadwerkelijk met intern salderen gedaan kan worden. Dit is in principe dezelfde berekening als bij een vergunning gedaan moest worden. Omdat het nu geen vergunning is, hoeven hierover waarschijnlijk geen leges betaald te worden.”

Kan er bezwaar gemaakt worden bij bedrijfsuitbreiding door intern salderen?

“Door de voortoets moeten er nog steeds berekeningen gemaakt worden. Ondanks dat er geen vergunning meer nodig is, kan daarom nog steeds bezwaar gemaakt worden. Het bezwaar gaat dan niet over of de vergunning terecht is verleend, maar over of er een natuurvergunningsplicht is.”

Welke gevolgen heeft deze uitspraak voor PAS-vergunningen?

Jeroen is hier stellig in: “De vergunningen afgegeven onder de PAS zijn opnieuw vogelvrij verklaard.” Bij de PAS-uitspraak in 2019 bleek dat de PAS-vergunningen onrechtmatig zijn verleend. De vergunningen zijn niet van rechtswege vernietigd omdat ze onherroepelijk waren. Toch lopen deze vergunningen nu alsnog een risico: “In de wettekst staat dat wanneer het slecht gaat met de natuurgebieden provincies passende maatregelen moeten instellen. Wanneer er nu een verzoek gedaan wordt tot intrekking van een PAS-vergunning dan hoeft de provincie dit niet te doen. Wel moet zij aantonen dat ze in plaats van intrekken andere passende maatregelen neemt. Dit kan bijvoorbeeld een programmatische aanpak voor natuurherstel zijn of bijvoorbeeld de opkoopregeling van veehouderijen nabij Natura 2000-gebieden. Zij moeten dit zeer zorgvuldig onderbouwen.” Voor PAS-melders geldt in de meeste gevallen dat het huidige traject voor legalisatie doorgezet moet worden. Extern salderen blijft voor deze bedrijven een optie. 

Wat betekent deze uitspraak voor bedrijven met latente ruimte?

Jeroen: “In de oude situatie was het zo dat latente stikstofruimte, bijvoorbeeld doordat een geplande stal niet gebouwd is, geschrapt werd bij een nieuwe vergunningsaanvraag. Omdat er bij intern salderen nu geen vergunning meer nodig is, vervalt deze regel. Bij bedrijfsontwikkeling mag de aanwezige latente ruimte dus wel benut worden door middel van intern salderen.” Of dit zo blijft is de vraag: “De regel was bedoeld om stikstof terug te winnen. Mogelijk wordt dit nog weer aangepast.”