Lawaai is hinderlijk en kan leiden tot gehoorschade. De Arbowetgeving stelt daarom eisen aan de maximale hoeveelheid geluid waaraan een mens mag worden blootgesteld. Boven de 80 dB(A) is het gebruik ervan zelfs verplicht. Een standaard sandwichpaneel reduceert het geluid tussen twee ruimtes met slechts 20 dB(A). Een paneel met minerale wol of een stenen wand doen het beter. Zij reduceren het geluid met 30 tot 40 dB(A). Dichte materialen reduceren over het algemeen vooral lage tonen, terwijl open materialen als mineralen wol vooral hoge tonen beperken.

Luchtlekkage

Bij geluidsoverdracht tussen twee ruimtes is van belang dat er geen sprake is van luchtlekkage. Voorkom om die reden zoveel mogelijk doorvoeren van kabels en als ze er zitten, kit ze dan goed af. Gebruik bij luchtleidingen geluidsdichte kleppen. Ook deuren moeten luchtdicht zijn. Want met een deur op een kleine kier komt er al veel geluid binnen.

Akoestiek

Binnen een ruimte is het eenvoudigst om te kiezen voor machines die weinig geluid maken of voor een omkasting die het geluid van een machine dempt. Zo is een compressor prima stiller te maken met een geluidskast die vanbinnen bekleed is met absorberende platen. Maar met een heftruck lukt dat uiteraard niet. Om de overlast te verminderen kun je werken met geluidsabsorptie die de nagalmtijd vermindert. Veel nagalmtijd verslechtert de verstaanbaarheid en kan het geluidsniveau versterken. Dit kan leiden tot vermoeidheid en concentratieproblemen. Juist op plekken waar het personeel geen gehoorbescherming hoeft te dragen, speelt akoestiek van de ruimte een belangrijke rol. Het gaat daarbij niet alleen om verwerkingsruimten, maar ook om het kantoor of de kantine.

Absorptie

Geluid dat tegen wanden, daken en vloeren botst, wordt voor een deel teruggekaatst in de ruimte. Een ander deel wordt geabsorbeerd in het materiaal of gaat door het materiaal heen. De hoeveelheid geluid die terugkomt, wordt onder andere uitgedrukt in een NRC-waarde (noise reduction coefficient) of een absorptiecoëfficiënt. Wordt er geen geluid teruggekaatst, dan is deze NRC-waarde 1, bij 20 procent terugkaatsing is die waarde 0,8. Beton, staal, gipskarton en glas zijn harde materialen. Deze reflecteren meer dan 95 procent van het geluid. Een moderne sorteer- of verwerkingsloods met sandwichpanelen reflecteert ook veel en absorbeert weinig geluid. Vergelijk dat eens met speciale akoestische platen die nog maar tot 15 procent van het lawaai terugkaatsen. Bij hoge tonen (jankende motoren of machines die werken met lucht) kun je het beste de akoestische energie absorberen met poreuze materialen, zoals glaswoldekens of een speciale akoestische vezel- of foamplaat. Het nadeel van deze materialen is dat ze ook gemakkelijk stof aantrekken. En als de platen vervuild raken, neemt de geluidsabsorberende werking af. Lage tonen worden het beste geabsorbeerd door een resonerend (trillend) paneel dat voor het poreuze materiaal wordt gezet. Denk daarbij aan bijvoorbeeld een voorzetwand of plafond van gips. Door het lage geluid gaat het gips trillen en neemt de plaat de energie van het geluid op.

Klankkast-effect

Meestal is er echter sprake van een combinatie van tonen. Geluid van spraak en van veel draaiende machines zit vaak meer in het middengebied tussen 250 en 2.000 Hertz. Om dat te beperken is een stalen geperforeerd paneel met daarachter poreus materiaal (minerale wol) een oplossing. Maar er zijn ook geperforeerde gipsplaten of plafondplaten te koop. Personeelsruimten zijn vaak goed tegen geluidsoverlast te isoleren met absorberende materialen – die helaas vaak wel gevoelig zijn voor vuil. Gebruik ze daarom vooral aan het plafond. Kies bijvoorbeeld een (systeem) plafond met akoestische platen. Om overdracht van geluid van de ene naar de andere ruimte te reduceren, is een wand met 30 dB(A) demping vaak voldoende. Zorg er wel voor dat deze luchtdicht wordt afgewerkt. Een kier aan de bovenzijde van de wand kan het hele effect tenietdoen. Lawaai van ventilatoren vanuit andere ruimtes is lastiger te beperken, vooral als het gaat om hoge tonen. Kijk daarom ook goed naar de indeling van de personeelsruimten. Kies er eventueel voor om met achtergrondmuziek de overlast te beperken. Ook in een werkruimte, zoals een sorteer- of verwerkingsruimte, is wat aan het lawaai te doen. Nieuwe bouwmaterialen als sandwichpanelen zorgen voor een klankkast-effect. Het beste is om zo dicht mogelijk bij de bron te zorgen voor geluidsabsorptie. Dit kan bijvoorbeeld door een zolder boven de verwerkingslijn af te werken met een geluidsabsorberend plafond. Dit kan met een akoestisch systeemplafond of met losse glaswoldekens. Aangezien dit een vuile ruimte betreft, is een geperforeerde staalplaat met daarachter glaswoldekens vaak de beste oplossing. Deze is verkrijgbaar als kant-en-klaar sandwichpaneel.

Cannelures

Als de ruimte of de opstelling zich niet leent voor een zolder, kun je ook de hele ruimte geluidsabsorberend maken. Dit kan in de wanden of in het dak. DLV Advies adviseert te kiezen voor het dak, omdat het dak het minst gevoelig is voor vervuiling. Op het dak komt dan een zelfdragend stalen dakplaat, waarvan in de cannelures gaatjes zitten. Deze cannelures worden opgevuld met minerale wol. Hoe meer perforatie erin zit, des te beter deze plaat werkt tegen hoge tonen, Minder perforatie is beter voor lage tonen. De stalen dakplaat vervangt de gordingen. Over deze stalen dakplaat komt vervolgens de isolerende en waterkerende dakbedekking. Dak kan een sandwichpaneel zijn of bij een plat dak een losse isolatieplaat met dakbedekking. Kies bij de wand voor een geperforeerde binnendoos met daarin minerale woldekens. Over de binnendoos wordt dan vervolgens de gevelbekleding gemonteerd.

Dit artikel is overgenomen van Landbouwmechanisatie