De laatste tien jaar zijn veel melkveebedrijven flink gegroeid. Voor de veehouder is daarmee de hoeveelheid werk toegenomen. En dikwijls heeft dat een negatief effect op de technische resultaten en het rendement. Je kunt die ontwikkeling keren door vier belangrijke succesfactoren te optimaliseren: koecomfort, behandelstrategie, arbeidsorganisatie en het mechaniseren of automatiseren van routinematige klussen.

Koecomfort

Naast genetische aanleg, voeding en veemanagement heeft koecomfort een grote invloed op de gezondheid van het vee. Een verbetering van het koecomfort leidt vaak meteen tot een verlaging van het aantal behandelingen en arbeid. Onder koecomfort vallen een groot aantal zaken. Denk in de stal bijvoorbeeld aan het ligbed. Diepstrooiselboxen bieden weliswaar meer comfort, maar ze zijn in een bestaande stal niet altijd goed inpasbaar. Bovendien vergen ze meer werk. De maatvoering van de ligboxen, de soort en afstelling van de ligboxafscheiding bepalen hoe lang een koe ligt. Voor voldoende herkauwactiviteit is het streven 12 tot 14 uur ligtijd per dier. Koecomfort is ook dat koeien snel hun vreet-, drink- en ligplaats kunnen bereiken en niet onnodig staan te lummelen. Een verlichtingsregime van 16 uur licht en 8 uur donker heeft een positief effect op de hormoonstofwisseling en daarmee op de gezondheid van melkkoeien.

Rangordegedrag

Het ventilatiesysteem valt ook onder het kopje koecomfort. Met de afstelling van het voerhek kun je het rangordegedrag tijdens het vreten verminderen en de voeropname bevorderen. Vooral vaarzen laten zich nogal eens verjagen. Ook het vloertype (gladheid, obstakels) valt onder koecomfort en verdient aandacht.

Rompslomp

Het tijdig signaleren van attentiekoeien voorkomt gezondheidsproblemen. Maar te vroeg signaleren geeft weer rompslomp. Als de vruchtbaarheid bijvoorbeeld een probleem is, kunnen tochtigheidsdetectie of temperatuurmeting ondersteunend werken voor een optimale, effectieve signalering zonder rompslomp. Het separeren van koeien rondom het melken met selectieboxen en een centrale separatieruimte kan zeer effectief werken. Maar dan moet een en ander wel logisch in elkaar steken. Bepaal wat je wilt met het vreten, drinken en liggen in de separatieruimte. Het beste resultaat realiseer je als de bereikbaarheid en toegankelijkheid voor zowel koe als boer optimaal zijn. Voor de behandeling van de attentiekoeien zijn er meerdere opties, afhankelijk van de bedrijfsgrootte, het melksysteem en de personele bezetting. Een zelfsluitend vastzethek is niet voor elke veehouder de beste oplossing. Individueel behandelen in een behandelbox geeft zowel beperkingen, als mogelijkheden. Groepsgewijze behandeling in een behandelstraat lijkt efficiënter, maar vraagt wel weer om meer personeel en lijkt daarom vooral een uitkomst voor grote melkveebedrijven. Een behandelstraat met twee aparte opvangruimtes, inclusief doorloopkapbox en bypass voetenbad, is doorgaans interessant voor bedrijven met meer dan 300 melkkoeien.

Efficiënte werkroutines

Vooral op grote melkveebedrijven is het zinvol om voor het personeel efficiënte werkroutines te ontwikkelen en protocollen te hanteren voor de belangrijkste werkzaamheden. Een vaste week- en dagplanning biedt structuur en zorgt ervoor dat het personeel altijd op dezelfde manier werkt. Dat voorkomt fouten. Behandelprotocollen rondom afkalven, uier- en klauwgezondheid zorgen dat behandelingen correct en efficiënt worden uitgevoerd en gemonitord. Afhankelijk van de werkroutine dienen de looplijnen in de stal en op het bedrijf geoptimaliseerd te worden. Tussentijds is het aan te raden werkprocessen te evalueren en waar nodig bij te sturen. Een logische opslag en bereikbaarheid van gereedschappen en benodigdheden maken het eenvoudiger om het werk uit te voeren, zonder dat je veel heen en weer hoeft te slepen.

Hoeveelheid werk verminderen

Automatisch melken en voeren hebben grote invloed op de bedrijfsvoering en zorgen op lange termijn voor minder werk. Dat is bekend. Maar ook op de korte termijn zijn eenvoudige automatiseringsmaatregelen toe te passen die de bestaande situatie verbeteren en die de hoeveelheid werk verminderen. Denk bijvoorbeeld aan automatisch separeren van de dieren ten behoeve van beweiden, behandelen of ten bate van productiegroepen. Ook het reinigen van de loopvloeren is eenvoudig te realiseren met een mestrobot, mestschuif en/of een spoelsysteem. Automatische voetenbaden zijn in diverse uitvoeringen toepasbaar. Ook de boxen kunnen mechanisch worden gereinigd en automatisch worden ingestrooid. Met een veegrobot kan het voer bij een traditioneel voersysteem toch automatisch worden aangeveegd, wat zorgt voor een betere voeropname.

Lagere arbeidsbehoefte

Tenslotte zijn er ook nog camera’s en sensoren beschikbaar voor de detectie van tochtigheid en loop- en liggedrag. Dergelijke aanpassingen zullen bijdragen aan een verbetering van de bedrijfsvoering, geven een betere hygiëne, meer rust en regelmaat in de stal en resulteren in een lagere arbeidsbehoefte.

Dit artikel is overgenomen uit Veehouderij Techniek