Nieuwsarchief
Hittestress ligt op de loer
Met de warme dagen in het vooruitzicht dreigt het gevaar dat de productiviteit op varkensbedrijven zakt. De varkens kunnen wel enige warmte hebben, maar bij extremen is er grote kans op hittestress. Wat zijn de beste maatregelen om dit te voorkomen?
Indien de omgevingstemperatuur binnen de temperatuur comfortzone valt, hoeft het varken zich niet aan te passen om de lichaamstemperatuur op peil te houden. Tussen de bovengrens van de comfortzone en bovengrens van de kritieke temperatuur kan het varken met verbruik van energie zijn temperatuur handhaven.
Als het dier zich niet meer voldoende kan aanpassen om de lichaamstemperatuur te handhaven, dus wanneer de temperatuur hoger wordt dan de bovenste kritieke temperatuur, zal het dier last krijgen van hittestress (zie tabel). Als de temperatuur te hoog oploopt, zal het dier sterven. Wat exact de grenzen van de comfortzone en kritieke zone zijn, verschilt per diercategorie.
| Diercategorie | Bovengrens comfortzone | Bovenste kritieke temperatuur |
|---|---|---|
| Zogende big | 32 ºC | 33 ºC |
| Gespeende big | 27 ºC | 33 ºC |
| Vleesvarken 60 kg | 24 ºC | 25 ºC |
| Vleesvarken 100 kg | 21 ºC | < 24 ºC |
| Dragende zeug | 24 ºC | 26 ºC |
| Lacterende zeug | 22 ºC | 22 ºC |
Lagere groei en verminderde kwaliteit
Het aanpassen van de lichaamstemperatuur en het gedrag gaat ten koste van de productieprestaties (o.a. door een verminderde voeropname). Adviseur Jan Pijnenburg vertelt: "Voor vleesvarkens en biggen gaat dit met name ten koste van de groei en vermindert het de kwaliteit van het vlees. Bij lacterende zeugen zal de melkproductie verminderen. Ook vermindert de immuniteit van de varkens en neemt oxidatieve stress toe."
De vruchtbaarheidsresultaten verslechteren ook in warme perioden. Bijvoorbeeld: verhoogd interval van spenen dekken, kleine eicellen, meer terugkomers, lager aantal levend geboren en een verminderde bigkwaliteit. De zeugen in de dekstal laten de berigheid minder duidelijk zien.
Jan: "Varkens met een hoog metabolisme, zoals lacterende zeugen, hoog dragende zeugen of zware vleesvarkens, hebben over het algemeen meer last van een hoge omgevingstemperatuur dan varkens met een lager metabolisme."
Water- en voeraanpassingen
Ook is het nodig eventuele aanpassingen door te voeren in de watervoorziening en het voerritme. Een goed werkende waterleiding is nodig. Met regelmaat alles controleren is een vereiste. Drinkwater is bij voorkeur koud en bedraagt niet meer dan 12 °C. Controleer of de drinknippels voldoende water per minuut verstrekken, dit verschilt ook per diercategorie. Qua voersamenstelling kun je het drogestofpercentage verlagen, zodat varkens meer water gaan opnemen. Een hittestress mix helpt daarbij en vergroot ook de weerstand door toegevoegde vitamine C. Lees meer tips op de website van de dierenartspraktijk.
Metingen met sensoren
Het is ook goed om te weten hoe de temperatuur in uw stal dagelijks verloopt, de sensoren van Slimme Stal zijn hierbij een handig hulpmiddel. Jan vertelt: “Je ziet dan direct wat het effect is van diverse maatregelen naar verloop van tijd. Niet alleen de temperatuur houd je zo in de gaten, maar ook bijvoorbeeld het effect op de CO2 en relatieve luchtvochtigheid. Dit laatste kan ervoor zorgen dat de gevoelstemperatuur niet zakt. De meetgegevens worden dan ook aangevuld met een zogenoemde ‘heat index pigs’, waarbij je met een duidelijk metertje kunt aangeven wanneer het kritiek wordt."
Koeling
Grotere maatregelen nemen tegen hittestress zijn aanpassingen aanbrengen tijdens de bouw van de stal voor koeling. Met een model heeft DLV Advies berekend onder welke omstandigheden koeling rendabel wordt. Natuurlijk blijft het daarbij altijd belangrijk dat de bedrijfsomstandigheden goed in beeld zijn.
Heeft u vragen of plannen in dit kader, neem dan contact op met Jan. De adviseur kijkt dan op het bedrijf naar de beste mogelijkheden.