Volgens Sytze Waltje, Projectaccountmanager bij DLV Advies is 'regeneratief' een verzamelnaam voor een aantal hoofdthema's in de landbouw. "Het is geen wet, maar een manier van werken waarbij we proberen meer balans te krijgen. Het gebruik van chemie stem je bijvoorbeeld af op de structuur in de bodem. De bovenste toplaag van de bodem biedt vaak voldoende ziektewerendheid. Daarbij is het belangrijk dat je als teler voldoende verdienvermogen houdt. Regeneratief is eigenlijk maatwerk, dat veel mogelijkheden biedt."

Zoektocht naar een optimale C/N-verhouding in bodem loont

​Praktisch toont teler Ted Vaalburg van Vaalburg VOF uit Zuidschermer zien dat de zoektocht naar een optimale C/N-verhouding in de bodem loont. Door de op elkaar afgestemde inzet van Bokashi, groenbemesters en de inzet van sporenelementen lukt het om een goede balans in de bodem te vinden. Dit heeft er voor gezorgd dat ook met een voorjaar als nu de grond voldoende poreus is gebleken. Ook op een perceel knolselderij, dat Vaalburg ruilt met Schaap Agro, blijkt dat de zoektocht naar de balans qua wortelgroei en gewasontwikkeling betere resultaat geeft dan simpelweg de inzet van NPK-meststoffen.

Fotosynthese

Adviseur Roelf Havinga van Team Ecosys in Apeldoorn ziet dat regeneratief telende agrariërs het afgelopen voorjaar, waarin er gedurende de hele plantperiode sprake was van overmatige neerslag, relatief weinig schade door het extreme weer hebben ondervonden. "Dat komt omdat in de bemesting de focus is verlegd van de heilige NPK naar het stimuleren van de fotosynthese. Bemesting met calcium, fosfaat, koolstof, zuurstof en waterstof draagt daaraan bij. De geproduceerde suikers, ofwel vloeibare koolstof, voedt de bodembiologie die stikstof uit de lucht omzet in ammonium en nitraat en de hoofd- en sporenelementen vrijmaakt uit de bodemmatrix. Daar moet je op sturen. Door overbemesting verstik je het alleen."

Havinga gaat nog een stap verder en stuurt aan op een veelzijdig dieet voor het bodemleven. "Benutting van de kracht van microbe, als ondersteuning bij het telen van gewassen, zorgt niet alleen voor voedsel met een hogere voederwaarde. Het levert ook een significante verbetering in porositeit en beschikbaarheid van koolstof in de bodem. En dat is de sleutel
tot verhoogde productie en winstgevendheid."

Bokashi

Een van de hulpmiddelen in de regeneratieve rugzak is Bokashi, of, zoals Joost Mulder van Mulder Agro het noemt, 'upcycling van biomassa. "Gezonde bodem is een samenspel tussen de chemische, fysische en biologische elementen. We kunnen veel leren van het leven in de bodem. We moeten dat leven voeden. Heb je ooit de bodem als accu of spons gezien? Of de link gelegd tussen de pens van de koe en het wortelgestel van een plant? Wat de VEM (voeder eenheid melk, red.), is BVM (bodem voedende waarde, red.) voor de bodem. Zoals de penswand van de koe werkt, werken ook de haarwortels van de plant. We creëren weerbaarheid niet met losse mineralen, maar met volwaardige voeding. De bodem bevat eigenlijk een compleet mond-maag- darmstelsel. Je brengt iets op de grond en de bodemleven verteert het. Zo moeten we naar bemesting kijken." De vergelijking met de melkveehouderij trekt Mulder door met Bokashi, wat een bemesting is op basis van goed gefermenteerd organisch materiaal. "Dit is ruwvoer voor de bodem. Het principe van fermentatie gaat uit van omzetting en is koud, wat anders is dan compostering, dat uitgaat van het rottingsproces en dus warm is. Waar compost dagelijks gefreesd wordt, moet je bij fermentatie juist het materiaal niet keren, maar afdekken en gedurende acht weken met rust laten." Het proces zorgt er voor dat onkruidkiemen door de zuren kapot gaan en er een rijke en natuurlijke voeding ontstaat. "Met goede biologie kun je de groei van de gewassen de juiste kant op sturen."

Proeftuinen

Sytze vult dat aan. "De belangrijkste bevindingen en resultaten uit de regeneratieve proeftuinen zijn een verbeterde bodemgezondheid, het sturen op de noodzakelijke nutriënten, het kijken wat er al in de bodem beschikbaar is en het belang van biodiversiteit en gewasdiversiteit. Rustgewassen in de gewasrotatie zijn nodig om de bodemgezondheid en -vruchtbaarheid te verbeteren. We zien dat een diversiteit van minimaal acht soorten gewassen zonder stikstofbemesting betere opbrengsten en kwaliteit geeft dan monoculturen met hoge stikstofbemesting. Het gebruik van Bokashi en compost is belangrijk voor het voeden van de bodem. Daarnaast zien we dat het gebruik van lichtgewicht mechanisatie de porositeit, biodiversiteit, bodemvruchtbaarheid en ziekteweerbaarheid beter in stand houdt. Tot slot zien we goede resultaten van innovatieve producten zoals vloeibare chitine of chitosan en zeewierexacten. Maar nogmaals, regeneratief is geen wet; het is juist de zoektocht naar maatwerk voor de juiste balans."

Dit artikel is in aangepaste vorm overgenomen van de Akkerbouwkrant