Ton Derks is adviseur rundvee bij DLV Advies en weidecoach bij Stichting Weidegang. Hij heeft in de loop der jaren al meer dan veertig nieuwe weiders opgestart en begeleid in studiegroepen, zowel robotmelkers als melkstalmelkers. De belangstelling voor weidegang neemt toe, constateert de weidecoach.
"Je merkt dat veel melkveehouders ermee bezig zijn, ook robotmelkers en jonge boeren. Dat was een categorie die voorheen nog wat terughoudend tegenover beweiding stond. Verschillende melkstromen, weidepremies en het imago trekken hen nu over de streep." 
Weidegang is vooral een kwestie van goed plannen en vooruitkijken en daar gaat het nogal eens fout. "Van alle planningen die ik samen met de melkveehouders opstel, gaat 10 % goed en kan 90 % het beter doen", zegt Derks. Boeren wijken tussentijds van hun systeem af, met als gevolg dat de grasopname niet meer optimaal is. Daardoor laten ze besparingen op krachtvoer en loonwerk liggen en daalt de melkproductie. De combinatie van beide kan oplopen tot € 10.000 die een boer misloopt.

Afname grasopname en smakelijkheid 

Een veelgemaakte fout is dat koeien meerdere dagen in hetzelfde perceel blijven lopen, bijvoorbeeld omdat het perceel twee keer zo groot is als de andere percelen waarmee wordt gerouleerd. Het gevolg daarvan is dat het aanbod en de smakelijkheid van het gras afnemen en daarmee ook de grasopname. "ln zulke gevallen adviseer ik om het perceel met een draad in tweeën te delen, zodat je iedere dag vers gras kunt aanbieden. Een andere mogelijkheid is om met linten een waaiervorm in een perceel aan te brengen, zodat je minder paden hoeft aan te leggen. Bij de volgende snede kun je de linten weghalen en het perceel maaien."
Met zo'n systeem is de perceelgrootte af te stemmen op het aantal koeien. "De basis is het beweidingssysteem en daar moet je de perceelgrootte en werkwijze op afstemmen", vervolgt Derks.

Nieuw Nederlands Weiden

"Nieuw Nederlands Weiden, oftewel roterend standweiden, wordt volop gebruikt en geadviseerd voor startende weiders. Het is een simpel systeem dat praktisch uitvoerbaar is. Maar starters worden ook gewezen op andere beweidingssystemen, zoals stripgrazen en raritsoenbeweiding. Hiermee pak je meer opbrengst, maar de systemen brengen ook meer arbeid met zich mee." 
Vasthouden aan een systeem klinkt logisch, maar de praktijk is vaak weerbarstig. Een systeem houdt nu eenmaal geen rekening met langdurige droogte of natte perioden. "Het weer dwingt je er soms toe om je planning bij te stellen, maar dat betekent nog niet dat je van je beweidingssysteem hoeft af te wijken. Ie kunt schuiven met bijvoeding, het aantal uren dat je beweidt en de te beweiden oppervlakte", vertelt de weidecoach. "Vooral als het erg droog is, zoals vorig jaar, is het zaak om het gras aan de gang te houden. In de praktijk zie ik dat er te weinig wordt gestuurd met het aantal uren beweiding. Laat je de koeien te lang doorgrazen, dan gaat dat ten koste van de hergroei."

Graslandkaart

Een graslandkaart is een handig hulpmiddel voor melkveehouders. "Als je registreert wat je doet, krijg je meer inzicht en spoor je fouten op die je de volgende keer kunt vermijden", zegt Derks. "Een graslandhoogtemeter is handig om meer gevoel bij beweiding te krijgen. Je krijgt een beter beeld van het grasaanbod en het juiste moment van inscharen. Dit helpt om beter te plannen. Vaak zijn boeren te laat met inscharen en dat gaat ten koste van de smakelijkheid en de voedingswaarde. En dat betekent weer minder opname. Hierdoor laten boeren geld liggen.”

Koeien steeds eerder de wei in

Melkveehouders zetten steeds eerder de staldeuren open. Een goede zaak, vindt weidecoach Derks. "In april en mei heb je het beste gras en is het nog niet te warm. Je gras is optimaal te benutten." Bij beweiding mag ook het jongvee niet worden vergeten, benadrukt Derks. "Als koeien al als jongvee gewend worden aan beweiding, nemen ze meer gras op en worden ze weerbestendiger. Bij regen zie je dat koeien die weiden niet gewend zijn of teveel worden bijgevoerd, eerder bij het hek staan."

Dit interview met Ton Derks is verschenen in Nieuwe Oogst van 9 maart 2019.