In de jaren erna zijn tientallen initiatieven op de markt gekomen. Qua technieken zitten daar kleine en grote scheiders, verwerkers en vergisters bij, al dan niet aan elkaar gekoppeld. Volgens Jan Pijnenburg is het verschil tussen slagen en mislukken maar voor een beperkt deel van technische aard. “Op een uitzondering daargelaten werken alle technieken. Zelfs bij Promest was dat niet het grootste probleem. Het zijn omstandigheden die niet kloppen, zoals de inkoop- en afzet van eindproducten, financiering of vergunningen.” Dat geldt ook voor mislukte concepten als Funki Manura en Aqua Purga, maar die zijn volgens hem nog steeds actueel.

Het is typerend voor de historie van mestverwerking; dat tientallen plannen nooit zijn uitgevoerd. Het verkrijgen van vergunningen en financiering blijken vaak een struikelblok om daadwerkelijk aan de slag te gaan.

Een belangrijke rode draad uit alle projecten van de afgelopen 30 jaar is dat initiatieven die slagen gebruik maken van technieken die bewezen zijn. Er is verder goed nagedacht over organisatie, exploitatie en afzet van producten.

Regio, grondsoort en teelten

In het algemeen wordt nog te weinig gekeken naar de werkelijke vraag. Het is ook lastig, want er zijn zoveel factoren die dat medebepalen, zoals regio, grondsoort en teelten. Daarbij komt dat investeringen in opwerking groot zijn en geen garanties bieden. Dan wordt eerder gekozen om op te schalen of de poortprijs van drijfmest te verhogen. Voor de toekomst liggen er wellicht meer kansen voor samenwerking, zowel in benadering van de markten als het opwerken van producten uit mestverwerking.

Wellicht zijn de belangrijkste factoren die het verschil maken niet zichtbaar en meetbaar zoals commitment en betrokkenheid. Van de ondernemer zelf en zijn personeel tot alle partijen eromheen. Overigens merkt Pijnenburg dat vandaag de dag nog dezelfde fouten worden gemaakt als 30 jaar geleden. “Mest verwerken is net als varkens houden; op papier is het gemakkelijk maar lang niet iedereen kan er geld mee verdienen.”

Lees meer in het dossier over mestverwerking.

Dit artikel verscheen in aangepaste vorm in Boerderij.