Die flexibiliteit kan er zijn. Mits dwang vermeden wordt. Daar schort het de laatste tijd namelijk wel aan. Vanuit de sector is er een onwrikbare weerstand tegen krimp, terwijl de overheid juist krimp ziet als essentieel deel van de oplossing voor meerdere problemen tegelijk. Om die impasse te doorbreken is flexibiliteit nodig.

Dwang vermijden

Persoonlijk geloof ik dat we met management en innovatie er voor kunnen zorgen dat krimp niet noodzakelijk is, maar als boeren vrijwillig willen stoppen of als natuurbeheerder verder willen, wie ben ik dan om ze die keuze te ontzeggen? Blijkbaar heeft de maatschappij dat geld ervoor over. Anderzijds is aantasting van eigendomsrecht, kapitaalvernietiging door onbehoorlijk bestuur en slechte communicatie erg kwalijk en ondermijnt bereidheid tot medewerking.

Selectieve informatieverstrekking

Recentelijk zijn gespreksverslagen van de bezoeken aan de EC naar buiten gekomen. Dat noem ik selectieve informatieverstrekking aan de Kamer, alles mag blijkbaar om maar aan de doelstelling van minder milieugebruiksruimte door de veehouderij in Nederland te kunnen voldoen. Verkeerde onderbouwing voor een onvermijdelijk doel.

Vergis je niet. Het regeerakkoord en alle kamerbrieven zijn heel consequent, ze sturen aan op een omzetting van landbouw naar natuur. Met deze regering lijken we het nog wel een tijdje te mogen doen, alle crisissen worden overleefd met schijnbare onaantastbaarheid. En stel dat de coalitie struikelt (waarschijnlijk dan over iets volledig onverwachts) dan is het nog maar de vraag of een nieuwe coalitie breekt met de huidige beleidsvoornemens. Vermoedelijk wel met de manier waarop het uitgezet wordt, of de hoogte van doelstellingen, maar een krimp van de veestapel of agrarisch landbouwareaal is nu eenmaal zover doorgedrongen in alle lagen van de overheid dat die koers niet zomaar verandert.

Ambities niet dwarsbomen

De grootste agrarische strijders hiertegen hebben groot gelijk dat ze voor continuïteit van hun bedrijf opkomen, ze hebben immers altijd gedaan wat de overheid van ze vroeg. Er is ook een groep die zich wil aanpassen, zolang het perspectief maar blijft en er is zelfs een groep die voorop loopt om te veranderen. Voor iedereen zou ruimte moeten zijn, zolang we elkaars ambities daarin niet dwarsbomen. Dat dwarsbomen gebeurt weleens intern in de sector, we zouden veel eensgezinder moeten zijn over het perspectief dat we willen. De progressiefsten vallen collega’s onterecht af en aan de andere kant zijn er de conservatiefsten die overal tegen ingaan. Over één ding zijn we het allemaal eens: onverantwoord bestuur moet altijd tot een halt worden geroepen. PAS-melders moeten vooraf gelegaliseerd worden, voordat een landbouwakkoord of NPLG uitgevoerd kan worden.

Voor ieder bedrijf is een maatwerkaanpak om te komen tot een geschikte oplossing. Gelet op de gemiddelde bereidheid voor ondernemers om te stoppen of te innoveren ben ik ervan overtuigd dat we voldoende aan de wensen van de maatschappij tegemoet kunnen komen. Met een beetje flexibiliteit. Er zijn genoeg mogelijkheden om aan die flexibiliteit te voldoen, de maatschappij bepaalt én betaalt.