In het project 'Smart village Sint Anthonis: Meetnetwerk luchtkwaliteit’ wordt onderzocht of het een feit of beleving is van burgers dat zij last hebben van de lucht rondom stallen. De gemeente Sint Anthonis heeft geld vrijgemaakt om professionals in te zetten hiervoor. Gemeenten krijgen ruimte van de overheid om een eigen innovatieve toetsing van bedrijven op luchtkwaliteit uit te voeren, mits met metingen onderbouwd.

Fijnstof meten

De beste manier om erachter te komen hoe het met de luchtkwaliteit is gesteld, is meten. Een belangrijke parameter is fijnstof en dat is waar het project in Sint Anthonis zich op richt. "We gaan op zoek naar patronen die iets kunnen zeggen over de luchtkwaliteit”, aldus Monique van der Gaag, die namens Connecting Agri&Food het project leidt. "Want er is de laatste jaren veel discussie over en mensen maken zich zorgen.”

Bij de metingen is gekozen voor het gebied Zandkant-Noordkant, het buitengebied van Sint Anthonis richting Boxmeer. Behalve veehouderijen bevinden zich hier burgerwoningen en recreatiebedrijven. Zeer nabij ligt de provinciale weg N272 en iets verderop de autosnelweg A73 en het Boxmeerse industriegebied Saxe Gotha. In dit gebied zijn in februari en maart vijf sensoren geplaatst en er wordt 24 uur per dag gemeten, vertelt Monique. "Behalve fijnstof meten de sensoren ook de temperatuur en luchtvochtigheid. Ook de weergegevens, zoals windrichting en windsnelheid, worden ieder uur geregistreerd, zodat er ook naar de relatie hiermee gekeken kan worden."

Weersinvloeden

Factoren als het seizoen, weer, windsnelheid- en richting spelen een rol en dat maakt het complexer. "Daarom stemmen we onze informatie af met het RIVM", legt Monique uit. Een andere actuele complicerende factor is corona, omdat hierdoor minder verkeer op de weg is en een deel van de bedrijven op een lager pitje draait. Corona heeft gezorgd voor een veranderde uitstoot en daardoor is 2020 geen normaal jaar, dus mogelijk wordt het project verlengd tot in 2021.

Ook ammoniak en stikstof

Het initiatief voor het meetnetwerk is akomstig van een groep technici die de werkelijke emissies in beeld wil brengen, omdat in de praktijk vergunningverlening plaatsvindt via rekenmodellen. Volgens de initiatiefnemers is een meetnetwerk ook interessant voor andere gemeenten, omdat meting van werkelijke emissies kan leiden tot een betere vergunningverlening voor veehouders.
De groep heeft intussen subsidie aangevraagd om ook ammoniak en stikstofverbindingen in de lucht te meten. "Dit is een eerste experiment waar de gemeente Sint Anthonis in Brabant mee vooroploopt”, aldus Van der Gaag. Monique wijst er op dat in Venray (Limburg) met ‘Boeren & Buren’ een project loopt waarbij ook met sensoren de luchtkwaliteit in het buitengebied gemeten wordt. Tijdens bewonersbijeenkomsten die afgelopen najaar werden gehouden, waren ook de boeren in het gebied Zandkant-Noordkant belangstellend.
Volgens Monique zijn er geen sensoren geplaatst bij de luchtuitlaat van veehouderijen. "Het gaat er in dit project niet om de directe uitstoot van stallen te meten, maar om het fijnstof in een gebied.” Volgens Monique zijn er buiten stallen ook andere bronnen van fijnstof zoals houtkachels, wegverkeer en industrie. "Dit is nieuw: we gaan meten om verdere conclusies te trekken. We zijn bezig met de analyse van de metingen en dat moet zorgvuldig gebeuren."

Invloed weer, wegverkeer en industrie

Ook voor veehouders is het goed te weten of er verschil is tussen de uitkomsten van de officiële RIVM-stations en die in Sint Anthonis. Met name naar de invloed van weertypen, de toename van drukte op de wegen en industrieën die weer volop gaan draaien moet ook worden gekeken. Een direct verband tussen fijnstof en corona is nooit bewezen en roept nu veel geruchten op. Bovendien laten de cijfers het tegendeel zien, want het aantal coronapatiënten in de omgeving van Venray is heel gering, terwijl daar veel veehouderijen zijn.

Lees meer over het project op de website van Connecting Agri&Food, dochteronderneming van DLV Advies.