Paul Bens is zijn hele werkzame leven actief geweest in de advisering binnen de varkenshouderij. In 2005 nam hij met enkele compagnons DLV over van de overheid. Ondanks krimpende sectoren wisten ze het bedrijf uit te bouwen en jaarlijks groene cijfers te schrijven. Deze zomer stopt hij als directeur; DLV-collega Harm Wientjes volgt hem in de directie op.

Over DLV Advies

DLV Advies is een zelfstandig adviesbedrijf met circa 150 werknemers en een netto omzet van € 15 miljoen per jaar. Na de managementbuy-out in 2005 is het bedrijf flink gereorganiseerd. Het bedrijf heeft de onderdelen varkensadvies, rundveeadvies, bouw en makelaardij. Voor de varkenshouderij richt het bedrijf zich met name op projectmatige en complexe (economische) vraagstukken van varkenshouders. Daarnaast is het bedrijf gespecialiseerd in alles rondom vergunningverlening, energie, subsidies en de bouw van varkensstallen.

Waarom de directiefunctie neerleggen op een leeftijd van pas 60 jaar?

“We hebben destijds die leeftijd afgesproken om verjonging in de aansturing en het eigendom van het bedrijf te behouden. Daar sta ik nog steeds achter.” Lachend voegt hij eraan toe: “Toen we die afspraken maakten, leek zestig nog ver weg.”

Hoe was de situatie in 2005 toen jullie DLV van de overheid kochten?

“Er was een grote overhead en geen focus op de markt. We vonden het belangrijk om het bedrijf te behouden, op de eerste plaats voor de mensen die er werken en hun gezinnen. Maar dan moest er wel wat gebeuren want op dat moment werd nog een miljoen verlies gedraaid. We hebben drie managementlagen eruit gesneden en er een marktfocus op gezet. We merkten dat mensen door de nieuwe werkwijze opleefden. In plaats van algemeen adviseur werden mensen specialist, waarbij we werkten met klantenteams. Het volgende jaar behaalden maakten we al 3% rendement en dat is toegenomen naar 5 tot 8% per jaar. Het aantal medewerkers is gegroeid van 90 naar de huidige 150, waarbij 10% van hen aandelen heeft. Achteraf was het best een gok. We waren veertig en naïef, maar we hadden ook niets te verliezen.”

U heeft de varkenshouderij ook sterk zien veranderen in die jaren. Welke ontwikkeling had u niet verwacht?

“Veel dingen gaan uiteindelijk anders. Een voorbeeld ervan is dat de sector een groot concept als Beter Leven heeft gekregen. Dat er ruimte was voor kleine concepten als biologisch en Livar was al lang duidelijk. Inmiddels is Beter Leven belangrijk voor de Nederlandse markt. Ik moet er niet aan denken als het weg zou vallen, dan ligt de Nederlandse supermarkt zo weer vol met vlees uit het buitenland.”

Het blijft natuurlijk maar een deel van de varkenshouders dat hiervoor produceert.

“Deze bedrijven kunnen extra investeringen in welzijn terugverdienen via de markt. Andere bedrijven kunnen dat niet, terwijl we altijd zien dat ook die uiteindelijk volgen met de eisen. Het is daarom belangrijk om in Europa en zelfs mondiaal te zorgen voor een gelijk speelveld. Dat er landelijke verschillen zijn in eisen rondom emissies vind ik logisch omdat elke situatie anders is. Maar buiten concepten mag er geen verschil in welzijnseisen zijn tussen landen die voor dezelfde markten produceren.”

Toch wordt Beter Leven niet door iedereen omarmd, zeker in tijden dat het houden van ‘gewone’ varkens meer opbrengt.

“Kritiek is er altijd. Nu wordt er bijvoorbeeld gezegd dat Albert Heijn met 6 cent als vergoeding voor 2025-aanpassingen te weinig doet. Dan zeg ik: ze doen tenminste iets, zorg er als sector dan voor dat de anderen 10 cent betalen. Maar dat gebeurt niet.
Voor ondernemers zelf is het belangrijk een lange termijnvisie te hebben en zich daarop te richten, rekening houdend met veranderingen in hun eigen situatie. Er zijn periodes waarin conceptvarkens minder opbrengen, maar varkenshouders moeten zich niet laten leiden door de waan van de dag. Weet je nog hoe hoog de biggenprijs in 2021 op een gegeven moment was? € 23 per big. Het lijkt dan alsof het altijd zo blijft, net zoalshet nu lijkt dat deze hoge prijzen altijd blijven. Overigens houden grote verschillen in opbrengsten geen stand. Als het verschil tussen reguliere varkens en conceptvarkens te groot wordt, corrigeert de markt zichzelf.”

Wat heeft u verder verbaasd?

“Dat het aantal varkensbedrijven zo sterk is gedaald. Toen ik begon waren er 35.000 varkensbedrijven, nu zijn er nog 3.000. Ik had verwacht dat het op een hoger niveau zou afvlakken.”

Waardoor is het zo ver gedaald?

“Vooral door de snelle schaalvergroting. In mijn beginjaren was een bedrijf met 100 zeugen al wat, nu is 800 tot 900 zeugen een normaal gezinsbedrijf. Dat veel ondernemers erin slagen om deze omvang zo goed te runnen, had ik niet voorzien.”

Wat is de drijver achter die forse schaalvergroting?

“Vooral rendement. Verplichte investeringen in welzijn en milieu verdienen zich beter terug bij grotere aantallen. Ook wilden bedrijven door ammoniak te reduceren het totale plafond niet verlagen. Maar ook de maatschappij is veranderd. Jongere ondernemers willen vrije tijd en vakantie, wat voor grotere bedrijven met personeel gemakkelijker te realiseren is. Personeel is helaas nu wel één van de grote kopzorgen voor bedrijven en ik zie dat niet snel veranderen. Ook dat was destijds ondenkbaar.”

Wat betekent een verder krimpende markt voor DLV Advies zelf?

“Stoppers zijn van alle tijden en toch zijn we gegroeid van 90 naar 150 medewerkers. Het aantal bedrijven zal verder afnemen, maar wij komen juist bij bedrijven die zich richten op bedrijfsontwikkeling. Ik verwacht hierdoor wat wij de helft minder stoppers dan landelijk hebben. Ook is de complexiteit rondom bedrijfsontwikkeling veel groter dan vroeger. Juist DLV Advies heeft alle expertise in huis, van financiering tot vergunningen en bouwadvies. Verder is ons werkveld het buitengebied en ook stoppers hebben vragen over wat ze met hun locatie willen. Overigens is de rundveehouderij ook een groeimarkt voor ons. Hoewel relatief minder melkveehouders klant zijn, ishet aantal bedrijven veel groter. Ook daar neemt de adviesbehoefte bij bedrijfsontwikkeling toe.”

Op het gebied van technisch advies doet DLV Advies minder dan voerfabrikanten. Bewust?

“Op melkveebedrijven doen we dat wel meer, omdat bijvoorbeeld het aanwenden van mest en voederwinning ook relaties hebben met wetgeving. Op varkensbedrijven laten we het technisch advies aan onder andere de mengvoerbedrijven over. Onze uurtarieven zijn te hoog om daarmee te concurreren. Varkenshouders betalen het ook, maar dan via de voerprijs.”

Stel: ze vragen Paul Bens als minister van Landbouw. Wat zou u doen?

“Vooropgesteld, zou ik het niet willen. Ik zie zoveel tekortkomingen waarbij partijpolitiek boven landsbelang gaat. Ik zou wel graag zien dat er realistischer naar problemen wordt gekeken. Koop geen bedrijven op voor miljoenen als met technische oplossingen, die slechts 10% van dat bedrag kosten, enorme reducties zijn te halen. En dan sturen op doelen in plaats van middelen, zoals gelukkig al wordt ingezet. In het algemeen vind ik de polarisatie in Nederland tenenkrommend, waarbij een kleine en hard schreeuwende minderheid zijn zin doordrijft. Je ziet het in maatschappelijke debatten, maar ook dichtbij waar de bouw van een nieuwe varkensstal soms veel bezwaarmakers geeft.”

Geen minister dus, wat gaat u wel na 1 juli doen?

“Ik blijf aan DLV Advies verbonden. Naast directeur was ik altijd al een paar dagen per week actief als meewerkend voorman, betrokken bij klanten, projecten en schade-expertise. Daar ga ik mij vier dagen per week op richten. Ook vind ik het leuk om nieuwe medewerkers te begeleiden bij complexe vraagstukken.”

Nog een laatste woord?

“Ik had het niet willen missen. De mooie contacten intern en extern en richting mee mogen geven aan onze mooie sector.”

Dit artikel is overgenomen van Boerderij.