Optimalisatie arbeidsefficiëntie en verbetering rendement per koe

Een efficiëntieslag is geen overbodige luxe na jaren waarin de bedrijfsvoering en het management de groei van het bedrijf amper of niet konden bijhouden. Vandaag de dag gaat het weer om optimalisatie. Of, preciezer: optimalisatie van de arbeidsefficiëntie en verbetering van het rendement per koe. Betere looplijnen op het bedrijf kosten nauwelijks geld en leveren meteen een arbeidsbesparing op. Denk daarbij aan het bij de hand hebben van materialen voor het behandelen van dieren. Heb je de medicijnen en andere benodigdheden voor het behandelen dichtbij de behandelplaats staan of moet je daarvoor een eind lopen?

Een praktische tip op dat gebied is in stallen met voldoende ruimte een aanrechtblok bij de behandelplek die je met een paar hekken afzet. Ook de routing van de dieren op het erf is vaak voor verbetering vatbaar. Waar worden de kalveren geboren en waar moeten ze naartoe? Hoeveel tijd kosten de dierverplaatsingen en het verplaatsen van het restvoer van de ene naar de andere diergroep bijvoorbeeld? Minder dieren op het bedrijf en meer ruimte in de stallen bieden de mogelijkheid om het erf en de stallen efficiënter in te delen. DLV Advies adviseert voldoende doorstappen in het voerhek. Een extra tussendeur op een slimme plek voorkomt dat je regelmatig moet omlopen. Het hekwerk zelf moet eenvoudig te bedienen zijn. Denk aan een tweezijdig scharnierend hekwerk of kantelhekken, slagbomen bij de oversteek van een voergang (eventueel met afstandsbediening), snelsluitingen die met één hand te bedienen zijn en eenrichtingshekjes. De opslag van stro nabij strohokken scheelt ook tijd. Zorg er ook voor dat de kalverboxen dicht bij de standplaats gereinigd kunnen worden.

Herindelen van de stal

Een strohok of transitiestal moet die plek krijgen waar het voeren, het verplaatsen van dieren en het uitmesten zo min mogelijk tijd kost. Zo`n ruimte functioneert ook alleen als je die met plezier gebruikt. Als het een gedoe is om koe die slecht ter been is naar het strohok te krijgen, stel je die actie wellicht ook te lang uit. Die paar dagen uitstel kunnen net het verschil maken tussen een koe die snel herstelt of een koe die je na verloop van tijd moet afvoeren. Veehouders die qua stalruimte ruim in hun jas zitten zouden een investering in een transitieruimte kunnen overwegen en dan bij voorkeur in dezelfde stal als de rest van de koeien. Een koe is immers een kuddedier en voelt zich het best als zij contact heeft met de andere dieren. Een transitieruimte biedt de veehouder de mogelijkheid om koeien voor en na het afkalven goed in de gaten te houden, goed te kunnen voeren en tijdig te kunnen behandelen. Een transitieruimte levert volgens Eric Pijnappels altijd geld op.

Heb je nog geen behandelruimte in de stal, maar heb je er nu wel de ruimte voor, dan is dit ook een investering die het rendement verhoogt en arbeidsbesparing oplevert. DLV Advies geeft een aantal tips voor een goede plaats van deze behandelruimte. Plaats de behandelruimte bij voorkeur in de buurt van de uitloop van de melkstal. Let er ook op dat de behandelbox zo geplaatst wordt dat de koe altijd met haar kop in de richting van het koppel staat. Ze zal er daardoor makkelijker inlopen als ze richting de andere koeien loopt. Verder moet de behandelbox rondom bereikbaar zijn. Natuurlijk is het handig als de medicijnen en andere benodigdheden in de buurt zijn. Ligboxen in behandelruimte? Of het nodig is om in de behandelruimte ook ligboxen te hebben is afhankelijk van jouw werkwijze. Als de dieren tijdens het melken worden gesepareerd en niet lang hoeven te staan, dan volstaat een roostervloer. Ga je na het melken eerst andere werkzaamheden doen en wil je in de loop van de ochtend de dieren behandelen, dan moet je ervoor zorgen dat er ook ligboxen in de behandelruimte aanwezig zijn. De koeien hoeven dan niet twee tot drie uur te staan. 

Mestrobot 

Als je ondanks de krimp geen ruimte in de stal over hebt, kun je op andere manieren proberen arbeid te besparen en het rendement te verhogen. Denk bijvoorbeeld aan het mechaniseren of automatiseren van repeterende werkzaamheden. Dat kan een mestrobot zijn, een zelfrijdende machine die de boxen reinigt en instrooit of een systeem dat automatisch het voer aanschuift. Met een instrooisysteem aan rails of met vijzels is ook het instrooien te automatiseren en dus arbeid te besparen. Daarnaast kan op veel bedrijven nog arbeid bespaard worden met het vereenvoudigen van uitmesten en instrooien van strohokken. Een kleine verrijker of mini-shovel kan uitkomst bieden om in bestaande gebouwen de hokken beter bereikbaar te maken.

Dit artikel is geplaatst in de Veehouderij Techniek van juli 2017. Voor vragen over dit onderwerp neem je contact op met Eric Pijnappels of één van zijn collega-projectleiders bouw rundvee.