"Het vermindert niet alleen de methaan­ en de ammoniakuitstoot, je produceert als melkveehouder ook groene stroom. De warmte die vrijkomt kun je gebruiken om mest betaalbaar te verwerken tot interessante hoogwaardige producten."

Het gebruik van rundveedrijfmest voor dit doel is evenwel een uitdaging. Veel initiatieven richten zich op de centrale verwerking van varkens­, kippen­ of kalvermest. Dat is logisch. Rundveedrijfmest is wat mineralen­gehaltes betreft niet aantrekkelijk om centraal te verwerken, de transportkosten zijn te hoog en eindproducten van een te lage kwaliteit. Maar door de mest lokaal te verwerken, kun je een grote verbetering realiseren en een flinke stap zetten in de richting van kringlooplandbouw. DLV Advies werkt aan lokale rundveemestverwerking, in samenwerking met verschillende bedrijven, binnen het project Jumpstart van FrieslandCampina. 

Win-win vergisting en mineralenscheiding

Door meerdere natuurlijke processen ontstaat een win­-winsituatie tussen vergisting en mineralenscheiding. "Tijdens de vergisting worden organische verbindingen afgebroken, waardoor het aandeel ammoniakhoudende stikstof toeneemt. De warmte die bij vergisting vrijkomt, kan nuttig worden aangewend in de ammoniak­stripper van Askove. Deze ammoniakstripper zet de stikstof om in een kunstmestvervanger", vervolgt Wientjes. 

Voor het scheiden van mineralen wordt rundveedrijfmest vanuit de mestopslag in de vergistingstank gepompt. Hier wordt de mest geroerd en onder een hoge temperatuur van 39 graden Cº en zonder zuurstof gaan de bacteriën aan de slag. Het biogas (ammoniak en koolstofdioxide) wordt vervolgens gedurende 40 dagen in de vergister geproduceerd. Vanuit de vergister wordt het biogas direct naar de procescontainer gebracht, waar het wordt omgezet in stroom.

Het overgebleven digestaat wordt uit de tank naar een schroefpers gepompt. Die scheidt het digestaat in een dikke en een dunne fractie. In de dikke fractie zit bijna de helft van de totale hoeveelheid drogestof en bestaat ook voor bijna de helft uit fosfaat.

Geen emissie

De amoniakstripper wint ammoniak uit de dunne fractie bij een constante temperatuur van 75 graden Cº en een hoge pH. Onder die omstandigheden slaat het ammoniakgas met zwavelzuur neer in de vorm van ammoniumsulfaat. De dunne fractie wordt daartoe gesproeid in de stripkolom en de benodigde warmte wordt aangevoerd vanuit de vergister via een warmtekracht­ koppelingsinstallatie. Aangezien dit een gesloten proces is, is er geen sprake van een emissie. 

"Het ontstane mengsel van ammoniakgas, koolstofdioxide en lucht wordt vervolgens in een luchtwasser beneveld met zwavelzuur, waardoor er een oplossing van ammoniumsulfaat ontstaat met een stikstofgehalte van zo’n 7,5 procent. De van ammoniak ontdane lucht wordt gerecycled in de ammoniakstripper."

Van het oorspronkelijke volume van de mest blijft veel over in het effluent (de vloeistofstroom uit de stripkolom). In het effluent is een halvering van de concentraties mineralen aanwezig.

Waterige fractie

"Er kan dus binnen de mineralengebruiks­ruimte op het landbouwareaal het dubbele aan volume waterige fractie worden toe­ gepast. Dit betekent dat een groot deel van langeafstandstransporten van drijfmest overbodig worden. De overige mineralen zijn vastgelegd in geconcentreerde eind­producten, zoals ammoniumsulfaten, en kunnen met enkele vrachtwagens per jaar worden afgezet. DLV Advies werkt samen met het programma Jumpstart van FrieslandCampina om het gehele proces te optimaliseren."

Jumpstart moet zuivelketen verduurzamen

Jumpstart is een initiatief van zuivelonderneming FrieslandCampina die tot doel heeft om de zuivelketen door monomestvergisting te verduurzamen. Vergisting levert enerzijds winst op door duurzame energieproductie en anderzijds door een beperking van de methaanuitstoot uit de mest. Bovendien is een nieuw type mineralenscheider ontwikkeld op boerderijschaal die gekoppeld is aan de vergister. Vorig jaar zijn acht monomestvergisters in gebruik genomen, waarvan twee met een mineralenscheider. Jumpstart levert extra financieel rendement op het boerenerf en is bij uitstek geschikt voor de grotere, intensieve melkveebedrijven. De reductie van broeikasgasemissies via Jumpstart is groot. Gemiddeld bespaart een op door duurzame energieproductie en installatie het equivalent van circa 750 ton, oftewel 300 auto’s. FrieslandCampina beloont de CO₂- reductie binnen Jumpstart met een CO₂-bonus die op die rechtstreeks in de markt wordt terugverdiend bij afnemers die vragen om melkproducten met een lagere milieu-impact. Veehouders met belangstelling wordt aangeraden om zich snel aan te melden vanwege het beperkte aantal tickets.

Neem voor vragen over Jumpstart en/of lokale mestvergisting contact op met Harm Wientjes, projectaccountmanager.

Dit artikel verscheen in vakblad Veehouderij Techniek.