“Energieopbrengsten waren lange tijd voor eigen gebruik, maar nu wordt het lonend om energieproducent te zijn", zegt Joan van den Heuvel, productmanager Energie bij DLV Advies. "De oorzaak ligt in de grote fluctuaties in het aanbod van groene stroom. Er komen steeds meer zonnepanelen en windmolens, maar de natuur is grillig en zon en wind zijn ‘onbestuurbaar’. Pieken en dalen kunnen groot zijn. In april was er zelfs even zo’n piekproductie van zonnepanelen dat afnemers met een dynamisch contract geld toe kregen." Verschillen zijn daarbij fors. Op 21 mei bijvoorbeeld varieerde dit van 3 tot 22 cent per kilowattuur. De prijs kan dus zelfs in het gunstigste geval negatief zijn.

Koppeling aan SDE-subsidie

Dynamische stroomcontracten zijn ook om een andere reden in trek. Een vast contract afsluiten is nu duur en steeds meer boeren wekken energie op. Dat vraagt maatwerk, aldus Joan. “Vijf jaar geleden had bijna 90% van de boeren nog een vast contract, nu is dat hooguit 50%.” Een vast contract is door de hoge stroomprijs ook risicovoller geworden doordat de SDE-subsidie voor zonnepanelen eraan gekoppeld is. Joan: “Als de stroomprijs hoog is – zoals nu – krijg je weinig subsidie en dat is een risico bij het vastzetten van stroom onder het SDE-bedrag. Met een dynamisch contract heb je ook SDE, maar beweeg je mee met de grillen van de markt. SDE is een reden waarom minder boeren een vast contract willen. Energieleveranciers hebben dezelfde voorkeur omdat ze nu meer risico lopen met een vast contract. Sommige partijen gingen vorig jaar zelfs failliet.” Varianten op een dynamisch stroomcontract met elk uur een prijs zijn er ook. “Je kunt een gemiddelde prijs van een dag instellen”, zegt Joan. “Dat kan praktisch zijn als je altijd stroom afneemt op een ongunstig piekmoment zoals zes uur ’s avonds.”

Duurzame energie steeds meer in trek

Nederlandse boeren halen gemiddeld al redelijk wat energieopbrengsten uit hun bedrijf. Al zijn er grote verschillen. Glastuinbouwbedrijven noteerden vorig jaar gemiddeld een energieopbrengst van € 181.000; 6% van hun totale opbrengsten. Voor de akkerbouw en veehouderij gelden andere ordes van groottes. In de akkerbouw en varkenshouderij was de energieopbrengst vorig jaar gemiddeld € 3.100. De melkveehouderij bleef met een opbrengst van € 800 sterker achter. Voor al deze sectoren geldt: energie speelt nog een marginale rol in de totale opbrengsten. Toch is er wel een kentering, zeker in de melkveehouderij.  Zo zegt 25,8% van de melkveehouders binnen afzienbare tijd te willen investeren in zonnepanelen. In 2021 was dit nog 10%. Ook windenergie is meer in trek. 9% van de ondervraagden is van plan hierin te investeren. De huidige hoge energieprijzen verhogen de animo.
In de recente peiling van Boerderij en EenVandaag onder veehouders zegt ruim de helft van de deelnemers te overwegen extra te investeren in duurzame energieopwekking vanwege de hoge prijzen.

Met dynamisch contract pieken afvlakken

Netbeheerders krijgen straks meer mogelijkheden om het stroomnet slim te benutten. De nieuwe Energiewet – waar nu een wetsvoorstel voor ligt – moet daar verandering in brengen. Netbeheerders mogen dan ‘filevorming’ op het net beter managen. Sommige processen kunnen flexibel, zoals warmte maken, koelen of voertuigen opladen, waar goedkope uren voor gebruikt kunnen worden. Op deze wijze kan er op de dure uren teruggeleverd worden. De netbeheerder heeft door die slimmere aanpak meer ruimte voor zonnepanelen, terwijl minder stroomkabels nodig zijn.
"Daar past wel een kanttekening bij. De eigen stroomconsumptie terugbrengen is niet voor iedereen weggelegd. Denk aan veehouders met een melkrobot. Ook opschakelen kan lastig zijn. Dan zijn weer dure accu’s nodig. Die investeringen liggen al gauw op € 600 tot € 1.000 per kilowatt. Het huidige verdienmodel van een accu is met name door te schakelen op onbalansmarkten en op het juiste moment gebruik te maken van pieken en dalen in de prijs, maar dat staat nog in de kinderschoenen", aldus Joan. 

Dit artikel is in aangepaste vorm overgenomen van boerderij.nl