Dat met betrekkelijk eenvoudige ingrepen in bestaande melkveestallen al snel veel winst te boeken is, blijkt uit het project ‘Optimalisatie van de stal voor vitaal en toekomstbestendig rundveebedrijf’. In dat project keek DLV Advies samen met veehouders naar verbeteringen die in hun stallen mogelijk waren. Eenvoudige aanpassingen in de verbetering van het dierenwelzijn leiden vaak al snel tot een hogere melkproductie en/of een langere levensduur van het vee.

Goede ventilatie van belang voor temperatuur en vochtigheid

Temperatuur is één van de belangrijkste factoren voor een optimaal stalcomfort. Een koe voelt zich het best tussen -5 en 20 °C. Bij hittestress gaat de voeropname omlaag en daalt de melkopbrengst. Daarnaast veroorzaakt hittestress vruchtbaarheidsproblemen, een toename van klauwproblemen en uierinfecties. Behalve de temperatuur speelt ook de luchtvochtigheid in de stal een rol. Koeien raken het grootste gedeelte van hun warmte kwijt door het verdampen van vocht uit de longen. Dat gaat lastiger in een stal met hoge luchtvochtigheid. Daarom is ventilatie van groot belang. Ventilatoren kunnen weliswaar extra luchtstromen creëren, maar de basis moet voldoende luchtinlaat zijn. Een deel van de deelnemende bedrijven heeft daarom de zijwanden van de stal opengemaakt.

Opruwen van de roosters

Het loopgemak op de roosters liet op enkele bedrijven te wensen over. Dat is vooral kwalijk voor koeien die tochtig of minder goed ter been zijn. Omdat het opruwen van de roosters relatief eenvoudig is, is een aantal bedrijven hier meteen mee aan de slag gegaan. Een optimaal beloopbare vloer zorgt ervoor dat de tochtigheid beter zichtbaar is en dat de vruchtbaarheid verbetert. Het voorkomt bovendien uitval van de koeien. Bedenk dat elke koe die een jaar langer meegaat € 1.600 aan opfokkosten bespaart. 
Opruwen van de bestaande roostervloer is het gemakkelijkst en goedkoopst, tenminste als de vloer in goede staat is. Het kost ongeveer € 4 per vierkante meter. Een alternatief is om de bestaande roosters te voorzien van een nieuwe toplaag. Dit kost circa € 90 per vierkante meter. Het vervangen van de vloer is het duurst. Deels rubber en deels beton biedt het beste loopvlak. Voor het vervangen zijn verschillende opties. Reken op een investering van € 130 per vierkante meter. Bij een andere toplaag en nieuwe roosters ontstaat tevens een lagere vloeremissie – een effect dat de veehouder zeker moet laten meewegen.

Meer drinken levert meer melk

Bij een aantal deelnemers zijn watermeters in de stal geplaatst en is de kwaliteit van het drinkwater beoordeeld. Water is voor koeien van levensbelang en nodig om melk te kunnen produceren. Melk bestaat immers voor 88% uit water. Voor de productie van 1 liter melk heeft een koe 3 liter water nodig. Voor elke koe in de stal moet er 7 cm waterbak zijn, in de breedte van de totale waterbakken. Bij sneldrinkers wordt gerekend met maximaal 15 koeien per sneldrinker. Soms blijkt dat de wateropname tegenvalt, terwijl de hoeveelheid water niet het probleem is. Iets wat zonder watermeter eigenlijk niet te bepalen is. Een enkele keer is dat een gevolg van een tekort aan waterbakken, soms moeten de bakken gewoon beter worden schoongemaakt. Ook bleek na onderzoek dat het ijzer- of mangaangehalte in het water hier en daar te hoog was. Al deze punten zijn zonder forse investeringen eenvoudig te verbeteren. Een watermeter is eenvoudig te plaatsen. Verder kun je het drinkwater regelmatig analyseren. Voor een betere waterkwaliteit zijn er verschillende zuiveringsopties. Vaak vindt de zuivering plaats in een bezinkpomp die het water of de mangaan er voor een groot deel uitfiltert. Als het water zuiverder – en dus lekker – en voldoende beschikbaar is, zullen koeien al snel een paar liter per dag meer drinken.

Ligcomfort

Uiteraard is ook een goed ligcomfort van belang. De moeite om te staan en liggen, moet daarbij minimaal zijn. Ook slijtage aan koeien door ligboxen (dikke hakken en kale plekken) moet zoveel mogelijk voorkomen worden. Bij een optimale ligbox zijn de afmetingen in orde en is het ligbedcomfort goed. Met de grote koeien van tegenwoordig zijn oude ligboxafmetingen vaak niet optimaal. Zo waren ook de boxen bij een deel van de deelnemers te smal en te kort. De ideale box heeft een breedte van 120 cm en een lengte van 275 cm.

Grotere ligboxen

Toch zijn grotere ligboxen in een bestaande stal lastig te realiseren, want als de ligbox langer wordt, gaat dat ten koste van loopruimte. Daarnaast vergt vergroting van ligboxen een forse investering. Immers als je de boxmaat aanpast, kun je het beste ook het ligbed optimaliseren. Diepstrooisel als boxbedekking is het beste voor het welzijn van de koe. Goedkopere en eenvoudiger toepasbare opties zijn waterbedden of koematrassen met bijvoorbeeld zaagsel. Maar doordat deelnemers aan het project de voordelen onvoldoende zagen en de investeringen hoog zijn, blijven investeringen in grotere boxmaten vaak achterwege tot het moment dat de melkveehouder kiest voor nieuwbouw of een grondige renovatie.

Meer informatie

Wilt u meer weten over staloptimalisatie of een uitgebreide check laten uitvoeren om te kijken waar u meer rendement kunt behalen? Neem dan geheel vrijblijvend contact op met één van onze adviseurs. U kunt ook onderstaand formulier invullen, zodat wij vrijblijvend contact met u opnemen. Daarnaast kan een onderbouwd advies u ook helpen bij het verkrijgen van (extra) financiering.

Mede mogelijk gemaakt door

Het project optimalisatie van de stal voor vitaal en toekomstbestendig rundveebedrijf wordt uitgevoerd met subsidie van het ministerie van EZK en het ministerie van LNV: samen leren in projecten duurzamere landbouw.

Dit artikel is in aangepaste vorm overgenomen uit Veehouderij Techniek.