Met regelmaat veroorzaakt koprot in uien voor vele miljoenen euro’s schade. Met Uireka onderzoeken we, in samenwerking met andere bedrijven in de uiensector, een noodzakelijke integrale aanpak tegen de schimmelziekte. Harrie Versluis van DLV Advies vertelt: 'Dat doen we met praktijkproeven en kijken daarbij of een koprotinfectie in de bewaring tot stilstand is te brengen. De invloed van het al dan niet hanteren van een velddroogperiode en de droogprocedure in de opslag nemen we daarin mee.' 

Lange incubatietijd

Uit onderzoek blijkt dat de velddroogperiode en de droogtemperatuur invloed hebben op de ontwikkeling van koprot en geïnfecteerde uien. Koprot is een schimmel met een lange incubatietijd. Voor de groei van de schimmel is een minimale luchtvochtigheid nodig van 70 tot 80 procent en een temperatuur van net boven de 20º C.

Ontwikkeling koprot

Koprot is een schimmel die weliswaar groen blad kan infecteren, maar die vervolgens door de plant in toom wordt gehouden, zolang het loof nog vitaal is. Als het loof verzwakt en zijn vitaliteit verliest kan de schimmel wel snel toeslaan. Geklapt en afstervend loof is daarvoor ideaal. Daarom ontwikkelt koprot zich pas echt kort voor, rondom of direct na de oogst van het product. Op dat moment is het afstervende blad zwak en de nek van de ui nog vochtig. De schimmel kan dan gemakkelijk de uien ingroeien en rot veroorzaken. Het is na de oogst een race tegen de klok. Want hoe krijg je de uien snel genoeg droog, zodat je voorkomt dat de schimmel in de bol groeit?

Verwarmde uien snel droog

Om te onderzoeken of de veldperiode en de droogtemperatuur van invloed zijn op de race tussen de ui en de schimmel, is de driejarige proef van Uireka opgezet. In 2017 is een perceel uien kunstmatig geïnfecteerd met koprot. Na de oogst begin september zijn de uien in het zwad gelegd. Een deel van de partij is de volgende dag meteen opgeladen, vlak voor de regenperiode. De andere helft is pas na een lange en natte veldperiode van drie weken opgeladen en ingeschuurd. Bij het uien drogen zijn drie verschillende methoden gebruikt: met buitenlucht, met opgewarmde lucht van 20º C en met warme lucht van 32º C. Tijdens het drogen zijn de partijen dagelijks gevolgd. De partij die de teler met buitenlucht droogde, deed er weken over om echt droog te worden. Zelfs na die lange droogperiode was duidelijk voelbaar dat de partij sneller klam werd. De andere twee partijen bij verwarmde lucht waren heel snel droog.

Uiteindelijk zat op de partijen die op buitenlucht waren gedroogd de meeste koprot, en de minste bij 32º C. Hoewel, ook op de uien uit de effectiefste droogperiode kwam nog koprot voor. Toch is er voldoende reden om aan te nemen dat een hogere droogtemperatuur beter is om een koprotaantasting mee te beperken.

Benut kachels

Ook is gekeken naar de nadelen van een hoge temperatuur op koprot. Allereerst is het de vraag of een hoge droogtemperatuur wel haalbaar is met de meeste kachels die op bedrijven voorhanden zijn. Een temperatuur van 20º C of iets hoger is voor de meeste telers nog wel te realiseren. Daarbij is het belangrijk om de capaciteit van de kachel volledig te benutten. In de praktijk zetten de ondernemers de kachels nog niet maximaal in tijdens het drogen van uien.

Partijen komen soms – zeker op zonnige dagen- binnen op een temperatuur van meer dan 20º C, Laat deze warme partijen niet dalen in temperatuur. De kachel kan dit best wel aan en zorgt voor veel droogcapaciteit. En je maakt daarmee de eerste stap naar een hoge droogtemperatuur.

Geen watervellen

Daarnaast hebben telers het gevoel dat snel drogen met een hoge temperatuur slecht is voor uien, het zou leiden tot meer vochtverlies en watervellen en daarmee kale uien geven. Uit eerder onderzoek komt dit niet naar voren. Pas bij temperaturen boven de 35º C treedt dit op.

Ook uit onze praktijkproeven blijkt niet dat er kaalheid, vochtverlies of watervellen optreden. Ook bij de uien die drie weken op het veld hadden gelegen, zaten niet meer kale uien of watervellen. De start van de praktijkproeven was in 2017, meer lees je bij Eerste partijk koprotproef achter de planken.

Dit artikel is verschenen in vakblad Landbouwmechanisatie in juni 2018.