Diverse varkenshouders die deelnemen aan de stoppersregeling en niet zonder meer van plan zijn om te stoppen met varkens, gaan zich toch bezinnen op mogelijkheden om nog door te gaan met de varkenshouderij.

In de sector leeft het beeld dat vooral in het oosten van Nederland er veel deelnemers aan de stoppersregeling zijn met een gemengd bedrijf. Vaak is dat een melkveehouderij in combinatie met een tak varkens. Veel van deze ondernemers waren van plan om met varkens te stoppen en wat te groeien met de melkveehouderij. De introductie van fosfaatrechten heeft die plannen in een ander daglicht geplaatst. Investeren in fosfaatrechten is vaak moeilijk. Tegelijkertijd zien ondernemers dat het saldo van de varkenstak gemiddeld best interessant is, dat stimuleert ze om te bekijken wat de mogelijkheden zijn om met beperkte investeringen voorlopig toch door te gaan met de varkenshouderij.

Handhaving stoppers vanaf 2020

Erwin van Kessel constateert dat de afwegingen sterk verschillen per bedrijfssituatie. "Veel factoren spelen een rol. Denk aan de omvang van de benodigde investeringen en de terugverdientijd, maar ook aan de ligging van het bedrijf, eventuele afspraken met een vermeerderaar, wel of geen bedrijfsopvolging, en ga zo maar door." Van Kessel constateert dat haast geboden is. "We verwachten dat een aantal gemeenten vanaf 2020 handhavend gaan optreden. Deelnemers aan de stoppersregeling hebben immers zeven jaar de tijd gehad om hun zaakjes te regelen, zo is de redenering van gemeenten."

Noodzakelijke aanpassingen

Of er mogelijkheden zijn om stallen met relatief beperkte investeringen aan de emissie-eisen te laten voldoen, verschilt per bedrijf. Sommige opties, zoals het verkleinen van het emitterend oppervlak van de mestkelder met een schuine plaat in de put, hoeven niet al te veel geld te kosten. Maar dit is niet overal toepasbaar.

Dat geldt in nog sterkere mate voor een onbekende optie: het realiseren van extra (buiten)ruimte voor de varkens. Als een vleesvarken beschikt over 1,1 m² binnenruimte en 0,7 m² buitenruimte, zijn overige ammoniakreducerende maatregelen niet nodig. Voor veel situaties geldt echter dat er weinig anders op zit, dan een of meerdere luchtwassers te installeren. Soms is het dan voordelig om te kiezen voor zogenoemde miniluchtwassers per afdeling.

Stoppen voor 1 januari of voldoen aan Besluit Huisvesting

In 2012 kregen vleesvarkenshouders met minder dan 2.000 varkens en vermeerderaars met minder dan 750 zeugen de keuze om deel te nemen aan de zogenoemde stoppersregeling. Deelname leverde zeven jaar uitstel voor de eisen van Besluit Huisvesting om maatregelen te nemen die de ammoniakuitstoot verminderen.
Wel kregen de ‘stoppers’ te maken met de verplichting om alternatieve en goedkopere maatregelen te nemen om de ammoniakuitstoot uit hun stallen te verkleinen. Denk bijvoorbeeld aan het aanbrengen van drijvende ballen in de mestput of het gebruik van aangepast voer.

Bedrijven die gebruik maken van de stoppersregeling moeten op 1 januari 2020 zijn gestopt met varkens. Of alle huisvestingssystemen moeten dan voldoen aan de eisen in het Besluit emissiearme huisvesting.

Veruit de meeste bedrijven die de stoppersregeling gebruiken, vallen onder het Activiteitenbesluit milieubeheer. Ze moeten het beëindigen van de varkenstak melden uiterlijk vier weken voor het vertrek van de varkens. Dit geldt ook als een deel van het bedrijf nog blijft voortbestaan.

Dit artikel is op 9 maart 2019 verschenen in Nieuwe Oogst.