Binnen het project Vruchtbare kringloop Overijssel staat kringlooplandbouw centraal en krijgt dus ook de bodem ruim aandacht. DLV Advies begeleidt een aantal studiegroepen binnen dit project. In deze groepen is de afgelopen periode gesproken over het onderdeel ‘bodem’ en de relatie van de bodemvruchtbaarheid tot Organische Stof en bodemchemie. De pH waarde en calcium – magnesium verhouding zijn daarin meegenomen. Met goed management kun je de bodem goed houden en zelfs nog verbeteren! Bekijk de bodem om te zien wat er in zit én wat je eruit kunt halen. Elke 20% stijging van de bodembenutting op stikstof geeft 10% stijging van de bedrijfsbenutting op stikstof. 

Organische Stof en pH

Organische Stof zorgt voor de bodemstructuur. Ze houdt de bodem luchtiger, zorgt voor een goede ontwatering en voor een goede mineralenopname. 
Een goede pH waarde draagt bij aan het vermogen van de bodem om mineralen op te nemen, activiteit van het bodemleven en bodemstructuur. De pH waarde wordt bepaald door de verhouding magnesium en calcium.

Marc Strikkeling, adviseur Rundvee en vanuit DLV Advies begeleider van deze studiegroepen: “Binnen de studiegroepen zagen we op basis van de grondmonsters dat er gemiddeld een goede pH waarde in de bodem zat, boven de 5. Maar als je in de bodem een laag gehalte calcium hebt en een hoog gehalte magnesium, kom je gemiddeld ook goed uit. Dat zegt wel dat de pH waarde goed is, maar dat zegt nog niet dat je bodem het goed doet. De waarden moeten in balans zijn. Dan is het altijd de vraag wat voor bekalking geef je de bodem om de bodemkwaliteit te onderhouden en verbeteren. Bekijk in de bodemanalyse niet alleen naar de pH waarde, maar dus ook naar de verhouding van magnesium-calcium. Als het magnesiumgehalte al hoog is dan is een product met extra magnesium voor de bodem niet nodig. Als het calcium laag is kijk dan bijvoorbeeld eens naar producten als eierschalen, zeeschelpen en gips. Dit zijn traag werkende kalkmeststoffen, met name geschikt om in het najaar het land op te brengen.”

Bodemconditie-score

Door het bekijken van de bodem weet je wat er in zit en wat je kunt doen om de bodemconditie te verhogen. Normaal worden grondmonsters verricht waar de bovenste 10 cm van de bodem wordt bekeken. Verstorende lagen of problemen kunnen ook dieper zitten. Om de bodemconditie-score toe te passen ga je niet voor de bovenste 10 cm van het land, ga je 20 tot 30 cm de grond in. Wat zie je, wat doet de structuur van de bodem (kruimel/klomp), hoever komt de beworteling, leven er wormen in, zie je ‘roestvlekken’?

Aan de hand van de scorekaart zie je hoe het gesteld is met het perceel. Hier kun je gericht bodemmanagement inzetten. Bekijk meerdere percelen, een goede en een slechte, en maak een vergelijk. Door dit regelmatig te doen krijg je referenties. 

Tips om de bodemconditie te onderhouden en verbeteren

• Ga grondmonsters gebruiken. 
  In de grondmonsters zit veel informatie maar kijk eens extra naar de pH waarde en dan met name naar de calcium-magnesium verhouding. Pas je kalkbemesting hierop aan en overleg dit ook met de loonwerker.
   
• Kijk wat vaker onder de graszoden. 
  Door zowel bij minder goede als goede percelen vaker in de bodem te kijken is het mogelijk een goed plan te maken voor de werkzaamheden op het land de komende periode. Bijvoorbeeld door de bodemtemperatuur te meten en naar de wortels te kijken of ze al in staat zijn om meststoffen op te nemen. Bekijk de bodemconditie en pas indien nodig het bodemmanagement aan
   
• Mestonderzoek en perceel specifieke bemesting. 
  Kijk kritisch naar wat de bodem van het perceel nodig heeft en pas daarop je bemestingsplan op een slimme wijze op aan. Kijk hierbij ook naar de mogelijkheden voor precisiebemesting met GPS.
   
• Voorkom verdichting of hef deze op.
  Wanneer, waarmee en hoe vaak ga je het land op. Start met het voorkomen van verdichting. Is de bodem verdicht hef deze dan op, bijvoorbeeld door het gebruik van een graslandwoeler.
   
• Verhoog het gehalte Organische Stof.
  Naast bovenstaande tips zijn er ook diverse mogelijkheden om Organische Stof toe te voegen aan de bodem door het gebruik van groenbemesters, bokashi, compost en organische meststoffen.

Duik zelf de bodem in

Zijn er vragen over dit project of de mogelijkheden om te komen tot een goede bodemconditie, neem dan contact op met Marc Strikkeling.

In het project Vruchtbare Kringloop Overijssel (VKO) werken melkveehouders aan het verbeteren van de vruchtbaarheid van hun bodem en het efficiënter omgaan met de mineralen op hun bedrijf. Het opdoen van kennis, het uitwisselen van ervaringen en de aanscherping van het vakmanschap vindt plaats in studiegroepen. VKO ontwikkelt en verzorgt een programma met onder andere studiegroepbijeenkomsten en demo´s. LTO Noord, Agrifirm, ForFarmers en de Rabobank hebben VKO in 2015 samen met de deelnemende agrarische ondernemers opgestart, financieel ondersteund door de provincie Overijssel. Ook de Overijsselse Waterschappen en Vitens leveren een belangrijke bijdrage. Nieuwe deelnemers zijn welkom en kunnen zich inschrijven via de website.