Landbouworganisaties hebben stevige kritiek geuit op de nieuwe maatregelen van minister Wiersma. Sinds de uitspraak van de Raad van State in 2019 hebben PAS-melders, boeren die aanvankelijk volstonden met een melding van stikstofuitstoot, een vergunning nodig. Dit heeft ertoe geleid dat veel bedrijven feitelijk illegaal zijn en vaak geen leningen kunnen krijgen of hun bedrijf makkelijk kunnen verkopen.

Drie jaar niet handhaven

Om de dreigende handhavingsverzoeken in 2025 af te wenden, stelt minister Wiersma voor om het legalisatieprogramma voor PAS-melders met drie jaar te verlengen. Gedurende deze periode zal er niet worden gehandhaafd op de regels. Wiersma erkent echter dat dit geen echte rechtszekerheid biedt en dat uiteindelijk de rechter en de provincies de beslissingen zullen nemen. Ze wil vooral inzetten op 'maatwerk' om tot oplossingen te komen. “Boeren worden wederom geconfronteerd met aanhoudende onzekerheid over hun situatie. De termijn zou uitzicht moeten geven en dat heeft het niet gedaan. Wel hebben deze ondernemers inmiddels veel kosten gemaakt met de aanvraag legalisatie én de diverse aanvullingen die daarbij komen kijken,” stelt Jeroen. “Ondanks de onzekerheid die nog steeds niet voorbij is, denk ik dat dit uitstel hard nodig is. Het is belangrijk dat zowel veehouders als de overheid niet achterover gaan leunen. In deze periode kunnen de nodige maatregelen getroffen worden om je voor te bereiden op de toekomst.”

Aanpak PAS-melders per provincie verschillend

“Daarbij varieert de aanpak voor PAS-melders sterk per provincie, wat zowel uitdagingen als kansen met zich meebrengt,” vervolgt de adviseur. In Drenthe wordt gekozen voor een ecologische beoordeling voor een aantal PAS-melders. Dit biedt een directe oplossing voor degenen die aan de ecologische eisen voldoen. “Dit betreft maatwerkoplossingen voor slechts een aantal PAS-melders en is dus zeker niet voor iedereen van toepassing, maar wellicht de moeite waard om te laten onderzoeken of je aan deze criteria voldoet,” zegt Jeroen.

Groningen biedt subsidiemogelijkheden voor beperkte innovatieve maatregelen. Deze subsidies kunnen PAS-melders helpen te investeren in duurzame oplossingen die hun bedrijfsvoering verbeteren en tegelijkertijd aan de wetgeving voldoen. Zeeland heeft extern salderen geïntroduceerd via een PAS-melders-depositiebank. Jeroen: ”De provincie gaat hier op eigen initiatief een externe saldering met meerdere ontvangers opzetten. Dit systeem stelt PAS-melders in staat om gebruik te maken van beschikbare stikstofruimte, wat een flexibele manier biedt om aan de normen te voldoen. Neemt niet weg dat er ook voorwaarden en risico’s aan kleven.” Mocht je de mogelijkheden voor extern salderen willen onderzoeken, dan kunnen wij de financiële en juridische aspecten goed voor je in kaart brengen.

Kansen in Brabant

In Brabant bieden de huidige beleidsontwikkelingen een interessante mogelijkheid voor PAS-melders om laagdrempelig stikstof te kopen. Jeroen merkt op: “Extern salderen is in Brabant op dit moment niet mogelijk, maar het kopen van stikstof vooruitlopend op toekomstige ontwikkelingen kan wel. De huidige dynamiek maakt het slim om deze optie te heroverwegen. Elke regio biedt sowieso weer andere mogelijkheden. Juist daarom is het zo belangrijk om proactief te zijn en de kansen die iedere provinciale aanpak biedt te benutten. Door deze goed te verkennen en strategisch in te zetten, voldoe je aan de regelgeving én kun je gelijktijdig je bedrijfsvoering versterken voor de toekomst.”

Geen mogelijkheid onbenut

Minister Wiersma benadrukt dat ze geen mogelijkheid onbenut wil laten om tot een oplossing te komen. Ze wil PAS-melders, met hulp van de overheid, aanmoedigen om via aanpassingen in de bedrijfsvoering minder stikstof uit te stoten. Dit kan door innovaties te implementeren of gebruik te maken van schadevergoeding voor de kosten die voor legalisatie worden gemaakt. Daarnaast wil ze 'zaakbegeleiders' inzetten om de boeren te ondersteunen. “Het blijft wederom een onzekere periode, al geeft het uitstel PAS-melders wel de broodnodige adempauze, of we hier nu wel of niet op zaten te wachten,” aldus Jeroen.