''Het is in de melkmarkt goed of slecht en slechts korte periodes gemiddeld'', zegt  directeur Herrold Lammertink. In de zomer van 2016 moesten Nederlandse  melkveehouders maandenlang genoegen nemen met 25 cent of minder. ''Voor die melkprijs kan geen enkele melkveehouder zonder verlies leveren.'' Volgens  Lammertink kunnen melkers dit prijsrisico afdekken op de termijnmarkt. Hoe gaat dat in zijn werk? De termijnmarkt is een beurs waar kopers en verkopers kunnen  handelen in goederen op een toekomstig tijdstip. Het gaat om futures, waarbij partijen een prijs in de toekomst voor een bepaald product afspreken. Op het vooraf vastgestelde tijdstip vindt de afrekening plaats tussen de eerder afgesproken prijs en de daadwerkelijk marktprijs.

Hoe werkt de termijnmarkt?

Op de termijnmarkt wordt gehandeld met producten zoals dus futures. Als privépersoon kunt u een professionele belegger, een broker, inzetten voor deze handel. De particuliere belegger legt altijd eerst geld in (een margin) als dekking van de financiële risico’s. Via de marginrekening kan ook feitelijk met geleend geld verder worden belegd. Eerdere posities in de markt gelden als onderpand. De belegger blijft verantwoordelijk voor de tekorten die over kunnen blijven. Op de termijnmarkt is een van de risico’s dat de verschillen met de werkelijke markt achteraf groot blijken te zijn. Vooral in nieuwe termijnmarkten, zoals voor rauwe melk, zijn nog weinig partijen actief, in tegenstelling tot die van granen en soja.

Geldende melkprijs

De melkveehouder die zich op de termijnmarkt begeeft, kan gewoon melk blijven leveren aan een afnemer en krijgt daar de geldende melkprijs voor betaald. Daarnaast vindt cash settlement plaats, dat is de financiële afhandeling van het verschil tussen de futuresprijs en de marktprijs. Met een future bevriest een melkveehouder naar eigen inzicht zijn melkprijs.

DLV Advies ziet de mogelijkheden om met de Milk Trading Company (MTC) melkveehouders op de termijnmarkt te begeleiden. In het voorjaar van 2017 is deze Belgische coöperatie begonnen onder regie van Dirk Coucke, DLV- directeur in België. Vijftig Belgische en vijftien Nederlandse boeren bewandelen nu dit pad. "De truc is om de melkprijs met de MTC vast te klikken op een door de melkveehouders gewenst niveau door de verkoop van melkproducten als boter, melkpoeder en kaas op de termijnmarkt. Door die prijzen continu te monitoren en om te rekenen naar een melkprijs, is dit makkelijk te begrijpen door de leden-melkveehouders", vindt Coucke. "De leden krijgen continu marktinformatie over melk en afgeleide producten, waardoor ze de markt veel beter kunnen volgen."

Vastklikken

Dat vastklikken van de prijs kan een maand, maar ook tot een jaar van tevoren. Lammertink: "In  de markt zit emotie en daar kun je het verschil maken. We hebben  teruggerekend over de afgelopen tien jaar en dan kun je op de termijnmarkt verdienen door dit intensief te volgen en op de juiste momenten te klikken." Volgens Coucke zijn de eerste resultaten positief: van 0,5 cent tot 4 cent extra per kilo melk. "We richten ons  op  een plus van 10 procent  of rond de 3 euro per 100 kilo. We handelen op momenten dat het marktsentiment  goed  is en dekken  dan zover mogelijk af. Het kan dus zijn dat we maanden niets doen, omdat de prijs ons niet bevalt." Uiteraard is handelen  is niet zonder risico en kan de termijnmarkt nadelig uitpakken. Wie een future heeft  gekocht, terwijl de marktprijs uiteindelijk hoger is, zal een deel van het melkgeld nodig hebben om op de termijnmarkt af te rekenen.

Brokervergunning

Volgens Coucke is voor de MTC geen brokervergunning nodig van De Nederlandsche Bank of de Autoriteit Financiële Markten. "We zijn een coöperatie die voor eigen rekening  handelt. Daarbij maken we gebruik van de diensten van erkende brokers als Saxo Bank of BinckBank die ons aan allerlei controles en kenniseisen hebben  onderworpen om ons te erkennen als professioneel belegger’, zegt hij. ‘De raad van bestuur, die bestaat uit melkveehouders, bepaalt welke posities ik als gedelegeerd bestuurder van de MTC op de termijnmarkt kan innemen. De contracten op de zuiveltermijnmarkt, waarin wordt gehandeld, zijn immers minimaal een equivalent van 300 ton melk per maand. Die zijn te groot om individueel te kunnen handelen",  stelt Coucke.

"De contracten per 25 ton rauwe melk worden nu nog nauwelijks verhandeld, maar zodra dit wel het geval is, nemen we die ook zeker mee in onze opzet", verwacht de Belgische DLV-directeur.

Diepe dalen melkprijs omzeilen

Lammertink: "Ik zie de termijnmarkt  vooral als  de plek waar je diepe dalen in de  melkprijs kunt omzeilen. Dat is voor veel melkveehouders noodzakelijk als onderdeel van het risicomanagement." De kosten vanuit de MTC bedragen zo’n 1.200 euro voor een bedrijf van 1 miljoen kilo productie, dat 30 procent  van  het  volume  vastklikt. Daarnaast  moeten  deelnemers een  marginrekening  hebben, waar 24.000 euro op moet staan voor diezelfde  melkveehouder die 30 procent afdekt van 1 miljoen kilo melkproductie. "Daarmee worden de eerste tussentijdse prijsstijgingen ook betaald en biedt het de garantie dat iedereen op de futuresmarkt zijn afspraken kan nakomen", zegt Lammertink.

Dit artikel verscheen op 3 november 2018 in Nieuwe Oogst.