Een varkensbedrijf heeft in principe geen gas- en stroomaansluiting nodig. Ter illustratie: per zeugenplaats wordt ongeveer 100 Watt via aardgas aangevoerd, terwijl er 400 Watt aan door de varkens geproduceerde warmte via de schoorsteen naar buiten wordt geblazen. De gunstige verhouding tussen dakoppervlakte en aantal plaatsen maakt dat meer dan voldoende eigen stroom wordt opgewekt. En bij de huidige energieprijzen liggen terugverdientijden, vaak geholpen door een gunstige SDE-subsidie, eerder tussen drie en vier jaar dan de oorspronkelijke zeven tot tien jaar.

Energie besparen, hergebruiken en opwekken

Voor het besparen van energie, het hergebruiken ervan of zelfs het opwekken, zijn voldoende tips en adviezen te geven. De ene mogelijkheid is wat makkelijker toepasbaar dan de andere, keuzes zijn dan ook bedrijfsafhankelijk.

Tips om snel energie te besparen

• Breng in beeld waar de (grote) stroomvreters zitten, door het verbruik van pompen, motoren en verlichting zo goed mogelijk te meten of te bepalen.
• Kijk welke besparingsmogelijkheden er zijn, bijvoorbeeld de opstelling en instellingen van de brijvoerkeuken, het klimaatsysteem en de luchtwasser. Ook de watervoorziening is soms een onzichtbare stroomvreter. Weerstand kost stroom.
• Installeer energiezuinige biggenlampen of pas een halveringsschakelaar toe.
• Stel inlaatopeningen in op basis van de ventilatiebehoefte. Dat vermindert de tegendruk en daarmee het stroomverbruik. Houd voldoende onderdruk om windinvloeden uit te schakelen.
• Controleer regelmatig of instellingen op de klimaatcomputer nog kloppen. Met name na het doen van correcties kunnen foute instellingen ontstaan.
• Stel de temperatuur niet onnodig hoog in. Een vuistregel is 7% meer gas voor één graad hogere temperatuur. Kijk goed naar het liggedrag van de biggen.
• Gebruik cv-ketels met een hoog rendement (HR). Laat één keer per jaar alle ketels schoonmaken en afstellen.
• Stel de stooklijnregeling van de cv-ketel goed in. Bij een hoge buitentemperatuur kan de watertemperatuur naar beneden, zodat er minder warmte verloren gaat via het rookgaskanaal en de leidingen.
• Ga na of de isolatie van de afdelingen goed sluitend is. Klimaatspecialisten hebben apparatuur om warmteverliezen en luchtlekken op te sporen.

Energie uit stal hergebruiken

• De eenvoudigste manier om warmte her te gebruiken, is via slangen in de vloer. In vleesvarkensstallen maken de zware varkens op die manier de vloeren in de afdelingen met biggen warm. Een andere manier is via luchtkanaalventilatie, waarbij de binnenkomende lucht tijd krijgt om op te warmen (of af te koelen in de zomer).
• Bij een warmtewisselaar vindt energieoverdracht plaats tussen elkaar kruisende stromen lucht en/of water. Warmte uit de ventilatielucht of van de luchtwasser wordt gebruikt om binnenkomende lucht op te warmen. Een bijkomend voordeel is een lagere luchtvochtigheid van de verse lucht. Door koud water door of over de buizen te laten vloeien, is ook koeling van de lucht mogelijk. De maximale temperatuur is relatief laag.
• Met een warmtepomp is een hogere temperatuur te bereiken. Deze onttrekt warmte en kan deze overbrengen naar een ander circuit. Het met stallucht, mest of luchtwasser opgewarmde water gaat door een warmtepomp waar het, net als in een koelkast, wordt afgekoeld. De energie die vrijkomt bij het afkoelen van het water wordt gebruikt om in een ander circuit water op te warmen tot circa 50 graden Celsius. Een warmtepomp heeft hiervoor wel stroom nodig, namelijk 2 kWh om 1 kuub gas te vervangen.

Eigen energie opwekken

• Zonnepanelen worden het meeste toegepast voor de eigen stroomproductie. Het rendement hangt mede af van de dakhelling van de stallen. Zonnepanelen zijn gemeengoed, waardoor risico’s beperkt zijn.
• Kleine windmolens van maximaal 15 meter hoog zijn gemakkelijker te plaatsen dan de grote exemplaren. Het rendement is sterk afhankelijk van de locatie; in de kustregio’s is de opbrengst fors hoger dan landinwaarts. Het voordeel van windmolens is dat ze in combinatie met zonnepanelen voor een constantere eigen productie zorgen.
• Energie opwekken via mestvergisting kan met monomestvergisters. Daarbij wordt alleen mest vergist. Volgens Jan is het rendabel vanaf 5.000 kuub mest per jaar. Voor een hoge methaanproductie is dagverse mest nodig. Digestaat is te verwerken tot beter plaatsbare mest.

Biomassakachel

Met de huidige gasprijzen is het ook aantrekkelijker om te investeren in een biomassakachel voor het verwarmen van varkens- en pluimveestallen. “Ongeacht of je houtpellets stookt of houtsnippers: in beide gevallen is de terugverdientijd vaak circa vijf jaar”, weet Jan. “Gemiddeld genomen zijn houtprijzen veel stabieler dan gasprijzen.” Er is in elk geval ruim voldoende aanbod van met name houtsnippers, waardoor er minder druk staat op de prijs. “Je moet natuurlijk wel voldoende stookvolume hebben om zo’n systeem rendabel te krijgen. Maar over het algemeen kun je zeggen dat houtpellets vanaf een jaarverbruik van 10.000 kuub gas interessant begint te worden en vanaf 50.000 kuub gas ben je goedkoper uit met houtsnippers.”

Meer weten?

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? Of wilt u weten of energie besparen, hergebruiken en/of opwekken voor u interessant is? Neem dan vrijblijvend contact op met Jan Pijnenburg of één van onze adviseurs. Zij helpen graag om de antwoorden op uw vragen helder te krijgen.

Dit artikel is in aangepaste vorm overgenomen uit magazine Boerderij 15 november 2022, alinea biomassakachel is toegevoegd.