Duurzame mais op puur veen

De provincie Fryslân zet in op het vertragen van veenoxidatie en bodemdaling in het veenweidegebied. Op het eerste gezicht sluit maisteelt op veen hier niet op aan. Alhoewel, mais gaat efficiënter om met grondwater en bodemvocht dan gras. Het droogt de veenbodem minder uit, uitgezonderd in extreem droge zomers. Ook leidt het in het voederpakket van vee tot minder uitstoot van methaan en ammoniak. Een groot nadeel van mais is de hoge onkruiddruk. In de gangbare maisteelt vraagt dit het nodige aan chemische bestrijdingsmiddelen.

Het project ‘Verduurzaming maisteelt op puur veen’ is een vervolg op veldproeven met maisteelt zonder ploegen op puur veen. Het is een praktijkonderzoek gericht op het terugdringen van bestrijdingsmiddelen en kunstmest en het toepassen van niet-kerende grondbewerkingen (NKG). Daarbij wordt ingezet op het tegengaan van oxidatie van veenpakketten, CO₂ reductie, en het terugdringen van chemiegebruik in de maisteelt op veen, in het bijzonder het zoeken naar biologisch afbreekbare alternatieven voor glyfosaat.

Mogelijkheden voor verduurzamen

Op twee percelen mais na grasland zijn proefstroken ingericht door DLV Advies en Delphy. Een scala aan recente ontwikkelingen die de maisteelt kunnen verduurzamen en het veen minder laten oxideren wordt getest en geregistreerd. Het gaat om stroken met onderstaande aandachtspunten:

• bewerkingen met NKG-machines (strokenfrees, stripp-till, mulchen/zaaien, klepelen);
• inzaaien van verschillende maisrassen inclusief gecoate producten (non-chemical);
• onkruidbestrijding mechanisch en elektrisch, alternatieven voor glyfosaat;
• bemesting (gefermenteerd, Groen Fosfaat, groen PK uit gras, gecoate rijenbemesting);
• onderzaai (kruidenmengsel, grasmengsel, groenbemester).

Op de percelen (en de verschillende stroken) wordt een aantal zaken geregistreerd of gemeten:

• de biologische bodemactiviteit per strook;
• het profiel van bodem, zaaibed en omgeving zaaibed via soil mapping;
• CEC, pH, OS via bodemscanning;
• door middel van sensoring; data è neerslag, bodemvocht, temperatuur, wind en RV.

Niet-kerende grondbewerking

In 2017 en 2018 deden Wageningen University & Research (WUR) en Aequator veldproeven met maisteelt zonder ploegen op puur veen, zie www.veenweidefryslan.frl. Zij concludeerden dat maisteelt zonder ploegen bijna gelijke opbrengsten en voederwaarden oplevert als gangbare maisteelt op veen en dat het leidt tot een betere draagkracht van de bodem en minder insporing bij het oogsten. Naast de grote voordelen zoals verbetering van waterinfiltratie en toename van het organische stofgehalte, zorgt niet-kerende grondbewerking ook voor lager dieselverbruik en minder arbeid bij grondbewerkingen.

Humuszuur als katalysator?

Wil de mais zich kunnen ontwikkelen, dan moet het gras en/of onkruid gedood (of tenminste langere tijd in groei geremd) worden zodat het gras niet de concurrentie met de mais aangaat. Voor Vitens heeft DLV Advies een onderzoek lopen naar het toepassen van bio-stimulant Humuszuur. De eerste resultaten wijzen op een verband tussen de werking van bestrijdingsmiddelen, in het bijzonder organische fosforverbindingen, en de toevoeging van humuszuren. Bepaalde bestanddelen uit de humuszuren zorgen voor een betere werking van werkzame stoffen uit gewasbeschermingsmiddelen zodat je er minder per kg per hectare van nodig hebt. Ook bij het bestrijden van overblijvende grassen na voorgewas (Italiaans raaigras) zijn er hoopgevende resultaten behaald ten aanzien van het zonder glyfosaat bestrijden van onkruiden met behulp van toevoeging van humuszuren. Verder wordt Humuszuur met toevoeging van nonaanzuur getest. Deze zurensamenvoeging zal in combinatie met het mulchen van gras moeten zorgen voor een langere periode met vertraagde grasgroei waarbij in graspercelen via strokenfrees mais wordt gezaaid. De zurencombinatie zorgt voor het ‘stilleggen’ van de grasgroei. Wanneer de mais zich voldoende heeft ontwikkeld, kan het gras weer terugkeren. Deze methode voorkomt het gebruik van glyfosaat in de maisteelt.

Demodag 11 september

Woensdag 11 september is er een demonstratie in Aldeboarn met betrekking tot de stand van de gewassen, de bodembewerking en het resultaat. Naast het demonstratieveld liggen gangbare maisvelden waarmee direct vergeleken kan worden. Wilt u meer informatie over dit project of de demonstratie bijwonen? Neem dan contact op via onderstaande contactgegevens met Sytze Waltje, projectaccountmanager.

Over het project

Het project Verduurzaming van maisteelt op puur veen in Fryslân wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Fryslân, het Bestuurlijk Overleg Veenweidevisie, waarin verder zitting hebben It Wetterskip Fryslân, de 7 landbouworganisaties in Fryslân en de Friese Milieu Federatie. Het project kent een klankbordgroep Mais, waarin veehouders en loonwerkers in het Friese veenweidegebied zitting hebben. Vitens is co financier van het project.